İSLÂMDA MESCİT-CAMİ

Dolmabahçe Camii - İstanbul

KUR'AN-ı Kerim'de ve hadislerde "cami" yerine "mescit" kelimesi geçer. "Cami" kelimesi, Osmanlıca'ya özgüdür. Türkiye dışındaki birçok İslâm ülkesinde namaz kılınan yere "mescit" denilir. Osmanlılar, cuma namazı kılınan minbersiz yapılara "mescit", minberli yapılara da "mescid-ül cami" demişlerdir.

Müslümanlar, her gün beş vakit namazda, ramazanda teravihlerde, ayrıca bayram ve cuma namazlarında camide toplanırlar. Günlük vakit namazlarını topluca camide kılma mecburiyeti olmamasına karşın, bayram ve cuma namazlarının toplu olarak ve sadece camide kılınması gerekir.

Bir şehirdeki ana ibadet yapısına "ulucami", sultanlar tarafından yaptırılanlara da "selâtin cami" denir. Ermiş (evliya) olduklarına

WİLHELM BUSCH, ESER-BİYOGRAFİ

ALMAN ressam ve mizah yazarıdır. 1832 yılında Wiedensahl'da (Hannover cıvarı) doğdu. Kendi deyimiyle; tüccar, öğrenci, asker, ressam, arıcı ve bunlara ilâveten de yazar oldu. Yaptığı resimler uzun zaman ilgiden uzak kaldı. Çizgi romanın öncülerinden olan Busch, ününü daha ziyade bu alandan kazandı. Wilhelm Bush, 1908'de (yaş 76) Mechtshausen'de öldü.

Wilhelm Bush - Kadehli Otoporte

TROMBOZ KALBİ TIKAR

KANI sıvı halde tutan etkenlerin dengesindeki bozukluğa bağlı olarak, kan damarları ya da kalp boşluğu içinde bir kan pıhtısı (trombus) oluşmasına yol açan patolojik süreç yaşam esnasında meydana gelirse, buna "tromboz" denilir. Bu süreç, ölümden sonra veya bir kanama neticesinde damardan çıkmış kanda olursa buna "pıhtılaşma" denir.

Tromboza sebep olan pek çok etken vardır ve bu etkenler genellikle bir arada etki gösterir. Bunların başında, kan damarı endotelindeki bozukluklar ya da kan akımında yavaşlama gelir. Varisi olanlarda, uzun süre yatmak zorunda kalanlarda ve kalp hastalığı bulunanlarda daha sık görülür. Bu vakalarda trombositlerin damar duvarıyla teması kolaylaşmıştır.

ALBERTO BURRİ, ESER-BİYOGRAFİ

ALBERTO Burri, İtalyan ressamıdır. 1915 yılında Citta di Castello'da doğdu. Tıp Fakültesi'ni bitirdikten sonra tamamen resme yöneldi. Çeşitli malzemeleri birleştirdi, yakılmış plâstik tekniğini kullanarak eserler yaptı. Dikilmiş bez parçaları ve yağlıboya ile ilginç kompozisyonlar gerçekleştirdi.

Alberto Burri - Demirler
(kaynaklı sac parçaları)

BERNARD BUFFET, ESER-BİYOGRAFİ

BUFFET, Fransız ressam ve gravürcüsüdür. 1928 yılında Paris'te doğdu. Kısa bir müddet, Güzel Sanatlar Yüksek Okulu'nda Eugene Narbonne'un atölyesinde çalıştı. Othon Friesz'den teşvik gördü. 1948 eleştirmeciler ödülünü kazandı. Dini çileciliğe yatkın üslubu, 1952' de yaptığı, İsa'nın çilesi'yle ilgili üç tabloda kendini gösterir. Çoğu yalın veya dramatik olan eserlerinin belirgin niteliği, kuru bir desen ve genellikle solgun renklerdir. Yakalandığı parkinson hastalığı resim yapmasını engelleyince, intihar etmek gibi yanlış bir yol seçti (1999).

Bernard Buffet - Palyaço

FİLİPPO BRUNELLESCHİ, ESER-BİYOGRAFİ

İTALYAN heykeltraş ve mimardır. 1377 yılında Floransa'da doğdu. 14. yy Floransa'sına uygun kuyumculuk ve heykel eğitiminden sonra, 1402' de Floransa vaftizhanesinin ikinci kapısı için açılan yarışmaya katıldı. Heykeltraşlığın yanı sıra mimariye de yöneldi  ve Floransa'nın simgesi durumundaki birçok binanın yapımına katıldı. İlkçağ sanatının kişisel ve özgün bir şekilde uyarlanışının örneklerini verdi. Yapımına 1423 yılında başlanan Santa Maria del Fiore'nin kubbesi Brunelleschi'nin eseridir.

Floransa sanatının Rönesans ideallerini uygulamaya yöneldiği geçiş döneminde verdiği birçok eserle, çağdaşları üzerinde büyük etkisi oldu. Mühendis, askeri mimar ve makine mucidi de olan Brunelleschi, 1446 yılında öldü. Santa Maria del Fiore'ye gömüldü; mezarı 1972' de bulundu.

Filippo Brunelleschi - İshak'ın kurban edilişi

MAURİCE BRİANCHON, ESER-BİYOGRAFİ

FRANSIZ ressamıdır. 1899 yılında Fresnay-sur-Sarthe'de doğdu. 1924' de Blumenthal bursunu aldı. Başka bir burs da sağlayarak İspanya'yı dolaştı. Konu seçiminde, ışığı ve uzayı çözümleyerek ifade etmede Bonnard ve Vuillard'ı izledi. Birçok duvar resmi, duvar halı modelleri, tiyatro dekorları yaptı. Birçok öğrenci yetiştirdi. Bir renk ustasıydı, akımlardan ve modalardan uzak durdu. Natürmortlar, portreler, peyzajlar yaptı. Maurice Brianchon 1978' de (yaş 79) Paris'te öldü.

Maurice Brianchon - Kırmızı halı

GEORGES BRAQUE, ESER-BİYOGRAFİ

BRAQUE, Fransız ressamıdır. 1882 yılında Argenteuil'de doğdu. Havre Güzel Sanatlar Okulu'nda, Charles L'hullier, R. Dufy ve Othon Friesz'in öğrencisi oldu. 1905 yılında Paris'te buluştuğu Othon Friesz'nin etkisiyle "fovizm"e katıldı ve onunla birlikte Anvers'e gitti.

Sonradan Picasso ile tanışarak "kübizm"e yöneldi. 1909' da La Roche-Guyon'da peyzaj çalışmaları yaparken 1910' dan sonra tamamen natürmorta döndü. 1911' de Picasso ile Céret'te buluştu. Sorques'da resimlerine tahta, kum, kâğıt gibi gerçek malzemeler katmaya başladı. Başarılı olduğu tahta ve mermer taklitlerinde, önceleri, boyacılık yapan babasının yanında çalışmasının faydası oldu.

1915' de piyade subayı iken yaralandı, 2 yıl sonra sağlığına kavuştu. Resimlerini tabiat kopyası olmaktan çıkardı. Biçim ve renkleri "lirik bir olgu" olarak nitelediği, tabiattan bağımsız saydığı kompozisyonun birer öğesi olarak kabul etti. Braque'ın Fransa ve dünyadaki önemli çağdaş sanat müzelerinde eserleri vardır. "Georges Braque'ın karnesi" adlı kitabında, hayat, sanat ve resim üzerindeki düşüncelerini topladı. Braque, 1963' de (yaş 81) Paris'te öldü.

Georges Braque - Natürmort

CONSTANTİN BRANCUŞİ, ESER-BİYOGRAFİ

BRANCUŞİ, Romanyalı heykeltraştır. 1876 yılında Eflak-Pestişani Gorj'da doğdu. Bükreş'te öğrenim gördü; sonra Paris'e giderek (1904), Paris Güzel Sanatlar Yüksek Okulu'nda Antonin Mercié'nin öğrencisi oldu. Paris'te Rodin, Apollinaire, Modigliani, Duchamp, Satie ve Légér ile tanıştı; kübistlerle temas kurdu. Rodin'in etkisiyle, akademik sanat anlayışından uzaklaştı, yalnız madde, hacim ve ritim üzerine kurulu bir heykelcilik anlayışının öncüsü oldu. Natüralist ve romantik bakış açılarını reddetti, biçimlerin özünü aradı. "Prenses x" gibi bazı eserleri (1917) büyük tepkiyle karşılandı. Özellikle Amerika'da olmak üzere dünyanın her yerinde Brancuşi'nin sanat anlayışını benimseyenler çıktı. Modern heykelciliğin doğuşunda önemli bir yere sahip olan Brancuşi 1957 yılında (yaş 81) Paris'te öldü.

Constantin Brancuşi - Matmazel Pogany

'BRAHMAN' KİMDİR?

Brahman tapınağı - 9. yy

HİNT dininin, genellikle eski "Veda" diniyle "Hinduizm" arasındaki yüksek aşamasına "Brahmanizm" denilir. Bu yüksek Hindu kastına mensup kişi de "Brahman" diye anılır.

Brahmanizm'in temelinde "Yüce Bilgi"yi meydana getiren dört Veda kitabı ile Brahmanların ayinsel yorumları ve Upanişadlar üzerine çeşitli düşünceler yer alır. Brahman denilen ruhban kastının etkisi altında olan Brahmanizm, bir tür din olarak ortaya çıkmaktadır. Brahmanizm, kastlar sistemine biçtiği rol ve ona zemin oluşturan "ruh göçü" öğretisiyle belli bir inanç sistemidir.

ANTOİNE BOURDELLE, ESER-BİYOGRAFİ

EMİLE Antoine Bourdelle, Fransız heykeltraş ve ressamdır. 1861 yılında Montauban'da doğdu. Peyzaj ressamı Combes'un ve Paris Güzel Sanatlar Okulu'nda Falguiére'nin öğrencisi oldu. Eserlerini ilk defa 1884' de sergiledi. Beethoven'in çeşitli büst ve figürlerini yaptı. 1893' de Montauban Belediyesi'ne altı yılda bitirdiği "Şehitler Anıtı"nı yaptı.

Bourdelle, heykeltraş Rodin'den etkilendi ve 1890' dan sonra onun yardımcısı oldu. Eserlerinde, Roma ve Eski Yunan heykeltraşlarının etkisi ağırlıktadır. Bourdelle, dokuz yüze yakın heykel, binlerce desen, fresk, pastel ve yağlıboya resim yaptı. İnsanı yüceltmeye çabaladı. Eserlerinde anıtsal bir üslüp altında romantik bir duyarlılık vardır. Le Vésinet' de 1929 yılında (yaş 68) öldü.

Antoine Bourdelle -  Okçu Herakles

TÜKÜRÜK SALGISI

TÜKÜRÜK bezlerinden salgılanan sıvı. Renksiz ve şeffaftır, yoğunluğu 1.004 - 1.009 arasında değişir. Az asidik karakterdedir (pH 6,38). İhtiva ettiği maddeler; mineral tuzları, üre, ürik asit, müsin, albümin, asit, alkali fosfataz, lipaz, sülfataz, amilaz (pityalin), maltaz, lizozim, akyuvarlar, ağız içinden ve dilden dökülen epitel hücreleri ve bakterilerdir.

Bir günde (24 saatte), yarım ile bir buçuk litre arası tükürük salgılanır. Tükürük, ağız boşluğunu temizler, nişastayı sindirir, besinlerin lokma haline gelmesini sağlar, çok sayıda maddenin salgısına katkıda bulunur ve bakterileri etkisiz hale getirir.

İştah açıcı bir yiyecek görülmesiyle veya daha önceden tadılmış ve hoşa gitmiş bir yiyeceğin düşünülmesiyle beyinde şartlı refleks oluşur. Bu da tükürük salgısını artırır. Tükürük bezlerinin çalışmasını sağlayan uyarımlar, omurilik soğanı ve beyinde bulunan sinir merkezlerinden kaynaklanır ve yüz ile dil-yutak sinirinin içindeki para sempatik sinir lifleri vasıtasıyla tükürük bezine iletilir.

Tükürük bezlerinin mikroskopik derecede küçük olanları dudak, yanak ve damak mukozasında yaygın halde bulunur. Bu küçük bezler daha ziyade mukuslu (sümüksü) tükürük salgısı üretirler. Büyük olan bezler ise, kulakaltı, altçene altı ve dilaltı bezleridir. Büyük bezler, dış salgı yolları vasıtasıyla ağız boşluğuna açılırlar.

TÜMÖR (UR) NEDİR?

HÜCRELERİN belirli bir maksada yönelik işlevi olmadan, durdurulamayacak biçimde çoğalmasıyla ortaya çıkan anormal dokuya "tümör" veya "ur" denilir. Bütün tümörler, iyi ya da kötü huylu olmak üzere iki grupta incelenir. İyi huylu tümörler, kaynaklandıkları dokuya benzer veya eş hücreler ihtiva ederler. Belirli bir düzen içinde biraraya gelmiş bu hücrelerin çevresinde genellikle lifsi bağdokudan bir kılıf bulunur.

İyi huylu tümörler, çevredeki diğer dokulara yayılmadığı gibi, başka bölgelerde "metastazlara" sebep olmaz. Kötü huylu tümörlerde ise, hücre çoğalmasının önüne geçilemez; tümör giderek büyümekle kalmaz, kan ve lenf yoluyla vücudun her yanına yayılarak, uygun gördüğü yerlerde metastaz (ikincil tümör) yapar. Bu tip kötü huylu tümör hücrelerinin boyu, şekli ve yapısı, kaynaklandığı doku hücrelerinden çok farklıdır.

Bu ana sınıflamaya karşın, "iyi" veya "kötü" huylu olarak nitelendirilemeyecek çok çeşitli tümör tipleri de vardır.

SANDRO BOTTİCELLİ, ESER-BİYOGRAFİ

BOTTİCELLİ (Sandro di Mariano Filipepi). İtalyan ressam, desinatör ve gravürcüsüdür. 1444 yılında Floransa'da doğdu. Önceleri öğretmeni Fra Filippo Lippi'ye özendiyse de ilk eserlerinde Verrocchio ve Pollaiolo'nun etkileri de görülür. 1481' de Papa 4.Sixtus tarafından, Sistina kilisesinin dekorasyonunda çalışmak üzere Roma'ya çağrıldı. Orada Rosselli, Ghirlandaio ve il Perugino ile beraber çalışarak Hz. İsa ve Hz. Musa'nın hayatlarını canlandıran, zengin detaylı üç fresk yaptı.

Botticelli'nin sanat hayatının büyük kısmı Floransa'da geçti. Burada Medici'ler için, hümanizmaya olan bağlılığını şiir dolu alegorilerle ortaya koyduğu bir dizi mitolojik tablo

HİERONYMUS BOSCH, ESER-BİYOGRAFİ

HOLLANDALI ressam ve gravürcüdür. (Hieronymus Van Aeken, 'Jérom') 1450-60 yıllarında Hertogenbosch'da doğdu. Doğduğu şehrin dışına çıkmadı. Şehrin katedrali için vitray ve halı modelleri çizmekle işe başladı. Otuz kadar eseri korunabildi.

Dini veya güncel konularda Bosch, insan kalabalığını çok sever. Bunlar bazen pek kaba ve âdi, bazen canavar görünüşlü varlıklardır. Kullandığı veya sezdirdiği imgelerin giriftliği, eserlerinin güç anlaşılmasına sebep olur. Fantastik düşünce dünyası ve rüyalar cehenneminden gelme canavarların çokluğu görülür. Dini konular, yüzlerdeki zalim ifadelerle başka anlam kazanır.

GİOVANNİ BOLDİNİ, ESER-BİYOGRAFİ

BOLDİNİ, İtalyan ressamıdır. 1842 yılında Ferrara' da doğdu. Floransa'da resim öğrenimi gördükten sonra, 1867' de Paris'e gitti. Courbet ve Manet'in eserlerine büyük hayranlık duydu. 1871'de Paris'e yerleşen sanatçı, kendi döneminin ünlü kişilerine ait (Montesquieu, Cléo de Mérode.. vb) portreler yaptı. Ayrıca, Paris hayatından izlenimler yansıtan tablolar yaptı. Giovanni Boldini, 1931' de (yaş 89) Paris'te öldü.

Giovanni Boldini
Matmazel Lanthelme'nin portresi - 1907

CÜCE AĞAÇ BONSAİ

SAKSIDA bodur ağaç yetiştirme ve biçimlendirme sanatına "bonsai (bonsay)" denilir. Bir sanat ve bahçecilik tekniği olan bonsai, büyük bir itina ve biyolojik takvim çerçevesinde bitkiyle devamlı ilişkide olmayı gerektirir.

Bonsailer, fidelerden, aşısız fidanlardan, çeliklerden veya daldırma yoluyla elde edilir. En çok yetiştirilen türler; çam, ladin, köknar, akağaç, huş, kayın, nar ağacı ve gürgendir. Bonsai tekniğinde amaç; ağaçlara saksıyla uyumlu olarak doğadaki biçimlerini kazandırmaktır.

Bonsailerin boyu çok kısadır ve nadiren yetmiş santimi geçer. Cüce bonsailer ise, sekiz ilâ on beş santim arasındadır. Bunlardan bazıları beş yüz sene ömürlüdür ve gerçek birer sanat eseridir.

Doğu felsefesinde bonsai sanatı, insan ile doğa, gökyüzü ile yeryüzü arasındaki uyumun bir ifadesi olarak algılanır. Bu kültür Çin kökenli olup, milâttan önce 221 yıllarına kadar uzanır. Japonya 12. yy' dan beri bu sanatı ele almış ve Çin'i geride bırakmıştır. İlk milli bonsai sergisi 1914 yılında Tokyo'da açıldı. 1934' de beri her sene bir sergi düzenlenir.

UMBERTO BOCCİONİ, ESER-BİYOGRAFİ

İTALYAN ressam ve heykeltraşdır. 1882 yılında Reggio di Calabria'da doğdu. Atölyesinde çalıştığı G. Balla'nın ve "fütürizm" sanat akımının kurucusu Marinetti'nin etkisiyle divizyonist resme yöneldi. 1910' da Balla, Carra, Russolo ve Severini'yle birlikte "Fütürist Ressamlar Bildirisi"ni yayınladı. 1912' den itibaren daha çok heykelle ilgilendi. Fütürizm hareketinin estetik kaygılarını yansıttı. Umberto Boccioni, sanatçılığının yanısıra teorisyen olarak da fütürizmin önde gelenleri arasında yer aldı. Boccioni 1916' da (yaş 34) Verona'da öldü.

Umberto Boccioni
Uzayda sürekliliğin benzersiz biçimleri - 1913

ORTAM ŞEKLİNE BENZEŞİM

Yaprak böceği

Yaprak benzeşimli kelebek

CANLILAR, hayatlarını ve soylarını devam ettirebilmeleri için, dışarıdan gelecek tehlikelere karşı da korunmak mecburiyetindedirler. Aksi halde kolay av olacaklardır. Her canlı türü, dış ortamın şartlarına göre, farklı bir korunma mekanizması geliştirmiştir.

Bu mekanizmalardan bir tanesi de "kamuflaj"dır. Canlı, yaşadığı ortama renk veya şekil benzerliği sağlayarak, düşmanlarını yanıltabilir. Meselâ bukalemun, bulunduğu ortamın rengini alarak bu yanıltmayı sağlarken; bazı böcek türleri de yaşadığı ortamın hem rengine hem de şekline benzeyerek bu şaşırtmayı sağlar. Böceğin, düşmanına kendini farkettirmemesi için, tehlike geçene kadar hareketsiz durması da gerekir. Yukarıdaki resimlerde genetik mütasyona uğrayarak yaprak şekline benzeşmiş böcek türleri görülmektedir.

WİLLİAM BLAKE, ESER-BİYOGRAFİ

BLAKE, İngiliz ressamı, gravürcü ve mistik şairi. 1757 yılında Londra'da doğdu. Resme karşı küçük yaşta kabiliyet göstermesi üzerine, on dört yaşındayken, gravürcü James Basire'in yanına çırak olarak girdi. 1778' de Stothard, Flaxman ve Fussli ile birlikte Royal Academy'de (kraliyet akademisi) resim öğrenimi gördü. Daha sonra kendi atölyesinde çalışmaya başladı. Birçok ünlü eseri ve kendi yazdığı eserleri resimleme imkânı veren yeni bir gravür tekniği geliştirdi. 1810 yıllarına doğru yoksulluk çekmeye başladı. Romantizmin öncülerinden sayılan Blake, yazdığı şiirlerinde, geleceğin toplumuna ilişkin düşüncelerine yer verdi ve çağdaş dünyanın acımasızlığını vurguladı. William Blake 1827 yılında Londra'da öldü.

William Blake - Şeytanın baştan çıkardığı Yakup

ABRAHAM BLOEMAERT, ESER-BİYOGRAFİ

HOLLANDALI ressam ve gravürcüdür. 1564 yılında Gorinchem'de doğdu. Babasının ve Joos de Beer'in öğrencisiydi. 1580-83 yılları arası Fransa'nın, Paris ve Fontainebleau şehirlerinde, sonra da Utrech'de çalıştı. Eserleriyle Hollanda'da özentici akımı en iyi temsil edenlerden biri oldu. Abraham Bloeamert 1651' de Utrech'de öldü.

Abraham Bloemaert - Kış Alegorisi    (1622)

BİCCİ Dİ LORENZO, ESER-BİYOGRAFİ

BİCCİ Di Lorenzo, İtalyan ressamıdır. 1373 yılında Floransa'da doğdu. Çok sayıda predella çokkanatlı panolar yaptı. Genellikle Floransa'da çalıştı. 1452 yılında aynı şehirde öldü.

Bicci Di Lorenzo
Tahtta oturan Meryem ve melekler - 1433

ALONSO BERRUGUETE, ESER-BİYOGRAFİ

İSPANYOL heykeltraş ve ressamı. 1490 yılına doğru Paredes de Nava'da doğdu. Ressam Pedro Berruguete'nin oğludur. On beş yıldan fazla kaldığı İtalya'da Bramante ve Michelangelo'yu tanıdı. 1520'de İspanya'ya dönerek Valladolid, Olmedo ve Toledo'da çalıştı. Daha çok heykeltraş olarak tanındı. İtalyan etkisiyle İspanyol gotik heykel anlayışının kaynaştığı eserlerine, çokrenklilikle daha belirginleşen dramatik bir özellik kazandırdı. Alonso Berruguete 1561' de Toledo'da öldü.

Alonso Berruguete
"Saint Sébastien"

PEDRO BERRUGUETE, ESER-BİYOGRAFİ

PEDRO Berruguete, İspanyol ressamıdır. 1450 yılına doğru Paredes de Nava'da doğdu. Sanat hayatının ilk yıllarında, Castilla'da içinde yaşadığı Flaman sanat ortamından etkilendi; ardından İtalya'ya giderek Urbino şatosunda kaldı (1477). Birkaçı Louvre'da bulunan eski filozofların portrelerini yaptı. Urbino dükü 3. Federico Montefeltro'nun "düşünme ve çalışma" odasının (studiolo) süslemelerini yaptı.

İtalya'daki çalışmaları, sanatçıya daha sonraki eserlerinde, Flaman resim üslûbu ile İtalyan resmine has mekân duygusunu ve ışık etkisini kaynaştırma imkânı verdi. Pedro Berruguete 1503' te Madrid'de öldü.

Pedro Berruguete -Aziz Gregorius ile Aziz Hieronimus-1500

Pedro Berruguete - Meryem'in görünüşü  (detay)

BERNİNİ, ESER-BİYOGRAFİ

GİAN Lorenzo Bernini, İtalyan mimar, heykeltraş ve ressamıdır. 1598 yılında Napoli'de doğdu. Babası Pietro'nun yanında yetişti. On beş yaşındayken yaptığı "Davut Callud'u öldürürken" adlı heykelle olağanüstü ustalığını gösterdi. 1623'de Papa 8. Urbanus (Kardinal Barberini) Bernini'yi hizmetine aldı. Sanatçı, ondan sonraki papalar tarafından da el üstünde tutuldu. Bütün önemli yapı ve anıt işleriyle görevlendirilerek, Roma'ya bugünkü görünüşünü kazandırdı.

Bernini, hem duygusal gerilim ve hareketleri, hem etkileyicilikleri hem de görkemli kompozisyonlarıyla yeni bir estetiğin güçlü çizgilerini ortaya koydu. Yaptığı çeşmelerle birlikte birçok mimari anıtın inşasına veya restorasyonuna katıldı. Bernini, 1665' de Fransa'ya giderek orada sanatını icra ettiyse de pek itibar görmedi. 1680 yılında (yaş 82) Roma'da öldü.

Bernini - Davut   (1622'ye doğru)

RUHİ BOZUKLUK (psikoz, nevroz)

RUHİ hastalıklar, psikozlar ve nevrozlar olarak iki ana gruba ayrılabilir. Psikozlar; beyin hasarları veya işlev bozukluğu neticesi ortaya çıkar, ilâçlarla tedavi edilebilirler. Nevrozlar ise; ruhsal kökenli mekanizmaların ürünü olup, psikoterapik tedavilerle iyileştirilebilir.

PSİKOZLAR

Mani Durumu:

Hastanın tavır ve davranışlarında ani ve şaşırtıcı bir değişim olur. Uyku ihtiyacı duymaz, aşırı hareketlenir, gereksiz harcamalar yapar, neşelidir. Daha sonra yerinde duramaz hale gelir, herşeyi mümkün görür, şarkı söyler, bağırır-çağırır. Sözcük oyunları yapar, saçma lâflar eder. Herşey üzerine teoriler geliştirir,

GİOVANNİ BELLİNİ, ESER-BİYOGRAFİ

GİAMBELLİNO ismiyle de anılır. İtalyan ressamı, 1432 yılına doğru Venedik'te doğdu. Babası Jacopo'nun atölyesinde yetişti. Gentili'nin kardeşidir. Babasının ve Mantegna'nın etkisi altında çalıştıktan sonra, 1475'de Venedik'e gelen Antonello da Messina'nın tesiriyle, gittikçe renklilik kazanan bir resme yöneldi ve bu defa kendisi Mantegna'yı, sonra da Giorgione ile Tiziano'yu etkiledi. Albrecht Dürer, henüz 1505 yılında onu 'zamanının en büyük ressamı' olarak kabul etti.

Kendi tekniğini tam anlamıyla bulan Giovanni, dikkatini, eserlerine görsel bir bütünlük kazandıran parlak renk anlayışına yöneltti. İfade unsuru olarak rengi kullanan bütün sanatçılar, kendisine hayranlık duydular. Dini duyguları ustaca dile getiren ressamın Madonna' larında, insan ve Tanrı unsurları kaynaşmıştır. Peyzaj-figür uyuşumunu ilk Giovanni gerçekleştirdi. Giovanni Bellini 1516'da (yaş 84) Venedik'te öldü.

Giovanni Bellini - Kutsayan İsa

MAX BECKMANN, ESER-BİYOGRAFİ

BECKMANN Alman ressamıdır. 1884 yılında Leipzig'de doğdu. Avrupa'nın çeşitli şehirlerinde öğrenim gördükten sonra yaşadığı 1. Dünya savaşı tecrübesi, onu çok etkiledi ve bu etki, eserlerinin "izlenimci" üslupta olmasına yansıdı. 1925 yılına kadar, sert, saldırgan, dışavurumcu üslûbu benimseyen ressam, sonraları tavrını yumuşattı. Nazi baskısı sebebiyle 1937' de Almanya'yı terketti. Simgeci anlayışa dönük üç kanatlı panolar yaptı.

Parlak renkli, fakat şekil bakımından basitleştirilmiş tablolarında güçlü bir ekspresyonizm kendini gösterir. Beckmann başarılı bir litograftı (taş baskı sanatçısı). 1950' de (yaş 66) New York'ta öldü. 

Max Beckmann - kendi portresi (1923)

GENTİLE BELLİNİ, ESER-BİYOGRAFİ

GENTİLE Bellini, İtalyan ressamıdır. 1429 yılına doğru Venedik'te doğdu. Resim yapmayı babası Jacopo'dan öğrendi, sonra Mantegna ile çalıştı; onunla kardeşi Giovanni'nin üslûbunu ustalıkla birleştirdi. En büyük özelliği, resimlerini bir hikâyeci gibi işlemesiydi. 1465' den sonra yöneldiği portre resimleriyle ün kazandı. Büyük ebatlı tablolar yaptı. Bu tablolarında; çekici ve parlak bir üslûpla Venedik'te eserler verdi. Venedik Cumhuriyeti'nin resmi sanatçısı oldu (1479). Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmed'in Venedik'ten usta bir ressam istemesi üzerine, İstanbul'da en önemli eserlerinden biri sayılan "Fatih Sultan Mehmed" portresini (1480), ayrıca Osmanlı'ya özgü günlük yaşam sahneleri yaptı. Gentile Bellini 1507 yılında (yaş 78 civarı) Venedik'te öldü.

Gentile Bellini - Fatih Sultan Mehmed
(Topkapı Sarayı - İstanbul)

AUBREY BEARDSLEY, ESER-BİYOGRAFİ

AUBREY Vincent Beardsley, İngiliz desinatör ve gravürcüdür. 1872 yılında Brighton'da doğdu. Başlangıçta, Raffaello öncesi ressamlarının etkisinde kaldı. Sonra Dürer ve Botticelli'den esinlendi. Rönesans gravürlerinin, Japon estamplarının ve Toulouse-Lautrec'in afişlerinin değişik etkilerini taşıyan özgün eserler yaptı. İnce arabeskler ve mekânın çok iyi kullanıldığı mükemmel kompozisyon anlayışı içinde erotizm, şiddet ve alaycılığı bir araya getiren güçlü bir hayâl gücü sergiledi. Dönemin grafik sanatları üzerinde büyük etkisi oldu. 1898' de (yaş 26) Menton'da öldü.

Aubrey Beardsley - İsolde   (1893)  

ALBRECHT DÜRER, ESER-BİYOGRAFİ

ALBRECHT Dürer, Alman ressam ve gravürcüsüdür. 1471 yılında Nürnberg'de doğdu. Bir Macar ailesinden veya Macaristan'a yerleşen Alman mültecisi bir aileden gelme bir kuyumcunun on çocuğundan biriydi. 1486'da babası onu ressam ve gravürcü Wolgemut'un yanına çırak olarak verdi. Genç Dürer 1490-94 yıllarını ilk öğrenim devresi olarak geçirdi.

Dürer, bir süre Colmar şehrinde kalarak, devrin en değerli gravürcüsü merhum Schongauer'in kardeşlerinin yanında çalıştı. Mantegna'nın bakır üzerine yaptığı gravürleri görerek İtalyan sanatına hayran oldu ve İtalya'ya gitti. İlk suluboya peyzajlarını yolculuk esnasında çizdi. 1496 yıllarında bakır üzerine gravür ustalığını elde etmişti. Apokalips