BALE, içinde
dans, jest, ve
müziğin olduğu sahne gösterisidir. Orijini
Rönesans'a dayanır. Bu dönemlerde
Domenico da Ferrara, Guglielmo Ebreo, Antonio Cornazano gibi
İtalyan ustaların dans üzerine yaptıkları ilk incelemelere dayanır. Bu ustalar,
koreografinin temel ilkelerini ortaya koydular; adımların sıralanmasını ve
adımlarla müziğin uygunluğu için gerekli kuralları belirlediler.
İtalyan asıllı Cathérine de Médicis'in (1519-1589) Fransa'ya
kraliçe olarak gelmesiyle;
İtalyanlar, Fransa'ya baleyi soktular. İlk sahneledikleri temsil "ballet comique de la reine" adındaydı.
Beaujoyeux'nün tertiplediği bu bale, 4.
Henri zamanında, Joyeuse dükü ile Mile de Vaudémont'un düğününde oynandı (1581). Gösteride şarkılı ve sözlü bölümler de yer alıyor, dansları
saray halkı yapıyordu. Şarkı eşliğinde yapılan "
pandomim" niteliğindeki saray balesi, 4. Henri ve 13. Louis zamanında gelişti. Bu balelerde
kahramanlık temaları ve
mitolojik, romanesk veya
güldürücü konular işlendi.
Balede saraylıların yerini zamanla
meslekten dansçılar almaya başladı. Manzum tiradlar kalktı; müzik ve dansa daha çok yer verildi. 14. Louis zamanında şair
Benserade, müzisyen
Lully ve koreograf
Pierre Beauchamps'ın girişimleriyle balenin
altın çağı başladı. Saraylıların yerini tamamen
profesyonel sanatçılar aldı.
Kraliyet Dans Akademisi'nin (1661) ve Opera Dans Okulu'nun (1713) kurulması, bale sanatına büyük bir atılım kazandırdı. Akademik dans tekniği gelişti. 16. Louis zamanında , içinde söz ve şarkı bulunmayan ilk
aksiyon baleleri (pandomim) oynandı. Pandomim balesi, genellikle trajik sona varan belirli bir konu üstüne kuruluydu.
Dans tekniği arka plana itilmiş, jestler ve yüz ifadesi önem kazanmıştı. Başroldeki dansçılar konuyu sürdürürken bale takımı geri plandan onları çevrelemekle yetiniyordu. Aksiyon balesinde saray giyimi kaldırılmış,
konuya ve çağa uyan kostümler benimsenmişti. Pandomim bale, İtalya, Danimarka ve Rusya'da sahneye uygulandı.
RUSLAR BALEYİ YOZLAŞMAKTAN KURTARDI
1830' da romantik bale ortaya çıktı. Kadın dansçı beyaz muslinden tutusuyla tüy gibi havalanan varlık oldu. Daha sonra balede
şiirsellik ve
zerafet ikinci plana
itilerek katıksız dans tekniği öne çıktı.
Kısaca bale, ruhsuz bir cambazlık gösterisi haline dönüştü. Bu gidişatla
Avrupa'nın her yerinde anlamını ve
sanatla ilgisini kaybetmeye başladı.
Bu tehlikeden yalnız Rus balesi korunabildi. Sergey Diaghilev'in çabası ile koreografi estetiği değişime uğradı ve
modern bale çığırı açıldı. Bale,
tüm sanatları bağdaştıran bir gösteri oldu. Büyük şairler, ressamlar ve bestekârlar
Sergey Diaghilev'in çevresinde toplandılar. Böylece büyük koreograflar ortaya çıktı. Yirmi yıl süreyle
Diaghilev, Avrupa ve Amerika'ya
turneler yaparak baleye yeni ufuklar açtı.
