24 Temmuz 2018 Salı

ALEVLİ GOTİK MİMARÎ

Alevli Gotik mimarî  -  Milano
YAPIMINA  1386 yılında başlanan, alevli gotik üslûptaki Milano katedrali, ancak 1813' de bitirilebildi. Mignot, Amadei, Tibaldi gibi ünlü sanatçılar bu binanın yapım ve süslemelerinde çalıştılar.

GLÜKAGON HORMONU

GLÜKAGON, kan şekeri seviyesini yükselterek insüline karşıt etki gösteren bir hormondur. Pankreasın Langerhans adacık hücrelerinde üretilir. Karaciğerde glikojenin parçalanmasını ve başka maddelerden glikoz yapımını uyarır.

Glükagon ayrıca yağ dokusunu parçalayan lipaz enzimlerini etkinleştirir, protein yıkımını artırır; kalsitonin, büyüme hormonu ve bazı sindirim hormonlarının salınmasını uyarır. Mide-bağırsak hareketlerini, mide asidi yapımını, pankreas salgısını azaltır.

Glükagon salgısı, hipoglisemi, gastrin hormonu, kanda aminoasit yoğunluğunun artışı ve birçok hormon (TRH, VIP) tarafından uyarılır; büyüme hormonu ve kan şekerinin yükselmesiyle glükagon salgısı frenlenir. Bu hormon, kan şekeri düşüklüğü ve insülin fazlalığı tedavisinde kullanılır.

23 Temmuz 2018 Pazartesi

İSMAİL HAKKI MİLASLI, biyografi

TÜRK hekimi, 1870 yılında Milâs'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini doğduğu yerdeki medresede yaptı. İstanbul'da Tıbbiye-i Mülkiye'yi bitirdi (1888). Belediye hekimliği, sıhhiye müfettişi umumîliği, sıhhiye ve iskân müdürlüklerinde bulundu. Şam tıbbiyesinde müdürlük ve öğretmenlik yaptı. Bitlis sıhhiye müdürüyken emekliye ayrıldı (1929). Milâslı 1938' de vefat etti.

Tıp ve din konularında yazdığı eserlerin bazıları: Frengi illetinin tedavi-i umumîsi; Teşkilât-ı sıhhiyemiz nasıl olmalı; Hakikat-ı İslâm; Hristiyanlık ve Müslümanlık.

GONARTROZ (dizde kireçlenme)

ARTROZ denilen eklem kıkırdaklarını bozan hastalığın dizde yerleşmesine "gonartroz" denilir. Dizi ilgilendiren başka hastalıkların neticesinde de görülebilir. Diz eklemi kırıkları, menisküs veya bağlara ait lezyonlar, dizin içe veya dışa doğru çarpılması, doğuştan kalça çıkığı neticesinde statik dengenin bozulması ve vücut ağırlığının anormal dağılımıyla ortaya çıkabilir.

Vakaların çoğununda gonartroz birincil bir hastalıktır. Yani herhangi bir yerel hastalıkla beraber değildir ve yaşlanma sürecinin veya eklem kıkırdağının yıpranmasının belirtisidir. 40 - 50 yaş arası kadınlarda daha sık görülür. Özellikle de şişman ve bacaklarında dolaşım bozukluğu olan kadınlarda ortaya çıkar.

Sporcular da gonartroza sık yakalanır. Bunun sebebi; spor yaparken diz ekleminde sürekli olarak ufak yaralanmaların ve darbelerin oluşmasıdır. Gonartrozun başlıca belirtisi olan ağrı, genellikle eklem üzerine yük binince ortaya çıkar veya artar.

22 Temmuz 2018 Pazar

MİKİ TİPLEMESİ

WALT DİSNEY'İN kısa metrajlı canlı-resim filmleri dizisi için yarattığı afacan ve kurnaz küçük bir fare tipi. Büyük ilgi gördü. Kaba kuvvete karşı zafer kazanan güçsüzlük ve nezaketin sembolü oldu.

DİZDE İLTİHAP (gonilit)

DİZLE ilgili yapılardaki iltihabî hastalığa "gonilit" denilir. Mikropların diz eklemine yerleşmesi neticesinde gelişir. Mikroplar ya yaralardan içeri girer ya da vücudun başka bölgelerinde bulunan iltihap odaklarından kan dolaşımı yoluyla gelerek dize yerleşirler.

Gonilit terimi çoğu kez verem basilinin etken olduğu diz iltihabını belirtmek için kullanılır. Diz eklemi, verem hastalığının özellikle 4 - 10 yaş arası çocuklarda sık etkilediği bir bölgedir. Hemen her zaman akciğer veya bağırsak gibi başka bir bölgede bulunan verem lezyonlarında ikincil olarak gelişir.

Sinovya zarının tutulması, önce eklem boşluğunda bir sıvı toplanmasına yol açar. Böylece dizde şişme ve ağrı, daha sonra da yorulunca topallama ortaya çıkar.

21 Temmuz 2018 Cumartesi

MİHRİMAH SULTAN (Hürrem Sultan kızı)

KANUNÎ Sultan Süleyman'ın Haseki Hürrem Sultan'dan doğan kızı, Doğum yeri ve tarihi net değildir. Diyarbakır Beylerbeyi Rüstem Paşa ile evlendi. Düğünü, Şehzade Bayezid ve Cihangir'in sünnet düğünüyle beraber yapıldı.

Kocası ve annesiyle birlikte, şehzadeler mücadelesinde, özellikle şehzade Mustafa'nın öldürülmesinde etkili oldu. Mihrimah Sultan'ın babası üzerindeki etkisi, Kanunî'nin ölümüne kadar devam etti. Kendi parasıyla kadırgalar yaptırarak padişahı Malta seferine teşvik etti.

Çok dindar olan Mihrimah Sultan, servetini hayır işlerine tahsis etti. İstanbul, Edirnekapı'da cami, çeşme, medrese ve bir hamam; Üsküdar'da İskelebaşı'nda cami, çeşme ve mihmansaray (misafirhane) yaptırdı. Ayrıca Mekke'de "Ayn Zübeyde" su yollarını tamir ettirdi.

Mihrimah Sultan'ın, Rüstem Paşa'dan Humaşah Ayşe Hanım Sultan adında bir kızı ve iki oğlu oldu. Mihrimah Sultan 1578' de İstanbul'da öldü.

Mihrimah Sultan Camii - Mimar Sinan eseri (1548' de bitti))

UZAĞA GÖZLERİ KISARAK BAKMAK

UYGUN düzeltici mercek kullanmayan miyoplarda sık rastlanan bir harekettir. Miyoplar, uzağı görmek için gözlerini kısar ve göz kapaklarından ince bir yarık oluşturur; bu yarık bir diyafram gibi etki ederek, görme alanının netlik derinliğini artırır ve uzakta bulunan ve daha zor odaklanan nesnelerin biraz daha net görülebilmesini sağlar. Karşıdan gelen bir otobüsün yazısını daha net okumada işe yarar.

20 Temmuz 2018 Cuma

2. PİERRE MİGNARD, eser-biyografi

FRANSIZ ressam ve mimar (Şövalye Mignard), Pierre Mignard'ın oğlu, 1640 yılında Avignon'da doğdu. Kraliçe Marie-Thérèse'in ressamı ve kralın mimarı oldu. Mimar olarak, Avignon katedralinde ve çeşitli konaklarda çalıştı. Montmajour manastırının bazı binaları ona aittir. 1671-79 yılları arası Paris'te oturan sanatçı Saint-Michel kapısını da yaptı. Sanatçı 1725' de Paris'te öldü.

2. Pierre Mignard  -  Marie-Thérèse d'Autriche

GÜLMEK

PSİKOLOJİDE, komik bir olaya bağlı olarak ortaya çıkan ve neşelilik durumunu takip eden bir vakadır. Psikanalizde, gülme, libidonun ani boşalmasına bağlı olarak ortaya çıkan ve önceden frenlenmiş psikomotor boşalmanın dışavurumudur.

Spastik gülme ise ani gülme nöbetleriyle ortaya çıkar ve ortada gülmek için bir sebep yoktur. Spastik ağlama ve spastik gülme, genellikle beyindeki damar sertliğinin belirtisidir. 

19 Temmuz 2018 Perşembe

PİERRE MİGNARD, eser-biyografi

FRANSIZ ressam (Romalı Mignard), 1612 yılında Troyes'de doğdu. Nicolas Mignard'ın kardeşi, Jean Boucher ile Vouet'nin öğrencisiydi. Sanatını ilerletmek için İtalya'ya gitti (1635). Roma'da evlendi; 1653' de buradan ayrıldı. Kendi adıyla anılan "Meryem" resimleri çizdi. Avignon'da Ejderhayı yere çalan aziz adlı tabloyu hazırladı.

1658' de Fontainebleau sarayına girdi. Ana kraliçenin ressamı oldu. Aralarında ünlü kadınların da olduğu çok sayıda portre yaptı. Le Brun'un rakibi olan Mignard, Le Brun ölünce, kendisi kralın ressamı oldu. Gobelins imalâthaneleri yöneticiliğine getirildi, sonra da resim Akademisi müdürlüğüne tayin edildi (1690).

Üzüm salkımı tutan Meryem, Büyük veliahtın ailesi, Bacchus ırmak ve su tanrıçası, Bir kuzuyu seven iki çocuk , İlkbahar sonbahar, Mignard ve ailesinin portreleri gibi eserleri bulunan Pierre Mignard, 1695' de Paris'te öldü.

Pierre Mignard  -  Üzüm salkımı tutan Meryem

GÜNEŞ ÇARPMASI

GÜNEŞTE, aşırı ve uzun süre kalma neticesinde ortaya güneş çarpması çıkabilir. Ortam ısısı, bu olayı kolaylaştırıcı rol oynar, ama belirleyici etken kızılötesi ve morötesi güneş ışınlarıdır. Güneşe maruz kalan deride şişme, kızarma, içi sıvı dolu kabarcıklar, deri döküntüleri, kaşıntı ve yanma hissi olur. Ayrıca ışıktan rahatsız olma, konjunktiva (gözdeki zar) kızarıklığı, göz yaşarması da görülebilir.

Genel belirtiler ise; halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, sersemlik, görme bulanıklığı bazen de ateştir. Ağır vakalarda ateş, kusma, bilinç bulanıklığı veya hezeyan, hızlı nabız, sıcak ve terli bir cilt görülür. Bazen hızla ölüme götüren ani bilinç kaybı ile koma gözlenir.

18 Temmuz 2018 Çarşamba

JEAN II MİCHELİN, eser-biyografi

FRANSIZ ressam, 1616 yılına doğru Langres'de doğdu. Paris'te birtakım şaheserlerin sahtelerini yapacak kadar sıkıntıya düştü. Le Nain kadar verimli olmasa da, köylü sahnelerinde uzmanlaştı. Fırıncının arabası (1656), Dinlenen askerler, Çobanların tapınması gibi eserleri vardır. Sanatçı bir aileye mensup olan Michelin, 1670' e doğru Paris'te öldü.

Jean II Michelin  -  Çobanların tapınması

KEMİKTE KALSİYUM KAYBI

KEMİKLERDEKİ kalsiyum içeriğinin azalması yerel olarak görülebildiği gibi, uzun bir süreç sonucunda yakındaki dokuları da ilgilendiren hastalık belirtilerine yol açabilir. Bu ikinci durumda, kalsiyum kaybı, kemik dokusunun travma, akut veya kronik iltihabî süreçler, hareketsizlik gibi tesirlere karşı oluşturduğu ikincil bir tepkidir.

Bazı vakalarda ise kalsiyum kaybı, tüm iskelet kemiklerine yayılmış ve kemiğin metabolizma hastalıkları neticesinde gelişmiştir. Bu tür vakalarda çekilen röntgen filminde, kemiğin şeffaflığının arttığı ve darbelere karşı kemiklerin daha kolay kırılabilir olduğu dikkati çeker.

17 Temmuz 2018 Salı

MİCHELANGELO BUONARROTİ, eser-biyografi

İTALYAN heykeltraş, ressam, mimar ve şair, 1475 yılında Caprese'de doğdu. Floransa'lı eski bir aileye mensuptu. 5 erkek çocuktan ikincisiydi. Öğrenimine, hümanist Francesco da Urbino yönetiminde başladı. Sanata karşı büyük bir istidatı vardı. Zaman buldukça orada-burada resim çizer ve ressamların yanında çalışırdı. Bu ressamlar arasında en çok Francesco Granacci'ye yakınlık gösterirdi.

Granacci'den cesaret alarak, babasının ve ailesinin karşı koymasına rağmen, 1488 yılı nisanında ressam Domenico ve David Ghirlandaio'nun atölyesine yerleşti, fakat orada uzun müddet kalamadı. 1489' dan itibaren San Marco'daki Medici'lere ait bahçelerdeki eski heykellerle çağdaş resim taslaklarını inceleyerek Donatello'nun öğrencisi ve iş arkadaşı Bertoldo di Giovanni rehberliğinde heykel yapma tekniğini öğrendi.

İlk yıllarda, eski ustalardan Giotto ve Massaccio'nun figürlerinden kopyalar yaptı. Marco bahçelerinde pişmiş topraktan birkaç ufak figür ve bir de mermerden Kır Tanrısı Başı yaptı (bu eserler kayıptır). Michelangelo, Muhteşem Lorenzo'nun dikkatini çekti. Lorenzo onu Via Larga'daki sarayına aldı. Burada çok sayıda hümanistle ilişki kurdu; kültürünün temelini oluşturan Eflatun'cu öğretileri benimsedi.

Muhteşem Lorenzo ölünce, Michelangelo baba evine dönerek heykelciliğe devam etti. Normal boyutlarından büyük bir Herkül heykeli yaptı, fakat eser kayboldu. Santo Spirito manastırı başpapazı için tahtadan bir İsalı Haç yaptı ve onun yardımıyla gizlice temin ettiği kadavraları kesip biçerek anatomi çalışmaları yaptı.

1494 Ekiminde Medici'ler'in kısa zamanda düşmesine yol açan karışıklık ve ayaklanmalar, 8. Charles'ın ordularının yaklaşması karşısında rahatı kaçan Michelangelo, Floransa'yı terkederek önce Venedik'e, sonra Bologna'ya sığındı. Bologna'da 1 yıl kadar Gianfrancesco Aldrovandi'nin yanında kaldı.

Michelangelo' bundan sonraki hayatı değişik mekânlarda farklı konularda eser vermekle geçti. Sayısız mektupları ve 300 kadar şiiri kalmıştır. Şiirlerinden pek azı 1520' den sonraya rastlar. Sanatçının şiire ilgi duymasında çevrenin kültür yapısı etkisi oldu. Şiirlerinde dinî karakter ağır basar. Ölüm düşüncesi, günah duygusu, umutsuzluk, yakarışlar gibi temaları işledi.

Mektupları da insaniyet belgesidir. Sanatçının iç dünyasını, onun aile ocağına bağlılığını, babasına duyduğu candan sevgiyi, özellikle sabırsız ve çileci ruhunu, yalnızlığını, tutkulu cömertliğini ortaya koyar.

Michelangelo kısa süren bir hastalıktan sonra, 18 Şubat 1564' de Roma'da Macel dei Corvi'deki evinde 88 yaşında öldü. Yeğeni Leonardo, cenazesini gizlice Floransa'ya götürdü ve Santa Groce'de defnedildi.

Michelangelo  -  Gün

HAMARSİ nedir?

EMBRİYONUN gelişim döneminde beliren oluşum bozukluğudur. En belirgin özelliği, birkaç anormal dokunun biraraya gelmesidir. Bozukluk çeşitli derecelerde görülebilir. Yalnızca mikroskopta incelemeyle belirlenebilen bozuklukların yanısıra, tümöre benzeyen oluşumlara (hamartom) da rastlanabilir.

Hamartom, karmaşık oluşum bozukluğu sendromlarına yol açacak kadar yaygın bir biçimde bir organ veya sisteme yerleşebilir. Basit pigmentli benler, cildin damar urları, doğuştan yağ urları, kıkırdak urları birer hamarsi örneğidir.

Hamarsiler, organizmanın diğer dokularıyla eşzamanlı bir büyüme gösterdiği gibi, iyi ya da kötü huylu tümörlere dönüşünceye kadar çevre dokulardan bağımsız olarak da büyümeye devam edebilir.

16 Temmuz 2018 Pazartesi

ÇOCUĞUM "R" Yİ SÖYLEYEMİYOR

ÇOĞUNLUKLA çocuklar  4 - 5  yaşlarına geldiklerinde düzgün konuşmaya başlarlar. Bazıları ise, normal konuşmalarına rağmen "R" ve "L" harflerini net olarak telaffuz edemez. Meselâ; "SEMRA" yerine "SEMYA", "OLABİLİR" yerine "OYABİYİY" derler.

Bu durumu farkeden ebebeyn telâşlanmamalıdır. Anne, baba ve yakın akrabalarda "R" harfini söyleme problemi yoksa; çocuğun 6 yaşını doldurmasını beklemek lâzımdır. Büyük bir ihtimâlle, aile içi konuşmaları, televizyon ve okul arkadaşlarını dinleyen çocuk, 6 yaşına doğru, düzgün telâffuza geçecektir. Pek az bir kısmı doğru telaffuz için bazen 7 - 8 yaşını bulabilir.

Eğer kaygılı bir ebeveyn iseniz, "ileride ne olur ne olmaz, şimdiden tedbirimi alayım!" diyerek çocuğunuzu bir dil terapistine götürebilirsiniz. Terapiste göstermekte kesin kararlıysanız, buna çocuğunuz 5 yaşındayken başlamanız daha isabetli olur. Terapist, öncelikle çocuğa ailesinden genetik bir geçiş olup olmadığını sorgular. Önceden geçirdiği hastalıklar, korkular, şoklar ve travmalar konusunda detaylı malûmat alır.

Özellikle anne-baba ve yakın akrabalarında "R" harfini söyleyemeyen varsa, terapistin işi uzayabilir. Böyle durumlarda çocuk, terapistin yardımıyla harfleri söyleyebilmekte, fakat günlük hayata döndüğünde yine kolayına geldiği gibi "R" leri yutmaktadır.

Terapist, ağız, dudak, dil, diş, damak yapılarını gösteren bir maket üzerinde, harfleri söylerken dilin alacağı şekilleri çocuğa gösterir ve bol bol harf-kelime tekrarı yapar. Her seans bittiğinde, çocuğa evde sıkça tekrar yapması için ev ödevi verir. Ebeveyn, içinde özellikle çocuğun söyleyemediği harfleri ihtiva eden kelime ve cümleleri, normal söyleyene kadar çocuğa tekrar ettirmelidir.

Zaman ilerlemiş, kritik yaşlar aşılmış, çocuk neredeyse 8 - 10 yaşına gelmiş, fakat hâlâ "R" yi söyleyemiyorsa dile hareket veren sinir ve kaslar istenmeyen bu duruma artık uyum sağlamaya başlar ve özür kalıcı hale gelir. Ergenliğe doğru giden "R" özürlü çocuk, arkadaşlarından utandığı için kendine göre bir telâffuz yöntemi geliştirir ve  "R" sesini verebilmek maksadıyla, dilin ucunu titretmek yerine dudaklarını veya gırtlağını titretir.

HENRİ MİCHAUX, eser-biyografi

BELÇİKA asıllı şair ve ressam, 1899 yılında Namur'da doğdu. İlk şiirlerini Belçika'daki dergilerde yayınladı. Kitapları öncelikle yazıyı gerçek veya içsel yolculuklar yardımıyla kendi kendini keşif aracı yapan bir araştırmacının eserleridir. Şair, 1984' de Paris'te öldü.

Henri Michaux -  Bir illüstrasyon (Mülklerim kitabı için)  (1929)

15 Temmuz 2018 Pazar

MISIRÇARŞISI

İSTANBUL'DA Eminönü semtinde çarşı. Yenicami külliyesine dahildir. Valide Turhan Sultan tarafından, Yenicami ile birlikte mimar Kasım Ağa'ya yaptırıldı (1660). Kapalıçarşıya oranla kubbesi daha yüksektir; bodrumlarıyla beraber 86 dükkânı vardır. Çarşının yapımında; kesme taş, tuğla ve moloz taş kullanıldı. Yağmur çörtenleri taş veya tuğladandır; silmeler Türk mimarîsinin güzel örnekleri arasındadır.

Eskiden dükkânların ön kısımları açık değildi. Önde, içeri çekilmiş ve ahşap peykeler üzerinde satış yapmaya yarayan bir kısım, arkada imalâthaneyi andıran bir bölüm vardı. Mısırçarşısı'nda ilâç, baharat gibi ihtiyaç maddeleri satılırdı.

İmalâthane ve depo olarak kullanılan iç kısım müşterinin de girebileceği şekilde düzenlendi ve kapıları geniş kemerler şekline sokuldu. Çarşı 1689' daki yangından büyük ölçüde zarar gördü. 1940' da ikinci bir yangın, çarşıyı kullanılamaz hale getirdi. 1943' de yeniden açıldı. 1955' de bir daha restore edildi. Mısırçarşısı bugün de zaman zaman tamir ve restorasyon çalışmaları yapılmak suretiyle ayakta tutulmaktadır. Turistik özelliği yüksektir.

HAPŞIRMAK

KİMYASAL veya mekanik uyarıların burun mukozasında veya buraya yakın bölgelerdeki (burun derisi, gözdeki konjunktiva) trigeminus sinirinin uçlarını etkilemesiyle açığa çıkan refleks bir harekettir.

Hapşırık derin bir nefes alma ve bunun hemen ardından havanın büyük bir gürültüyle dışarı çıkarılmasıyla oluşur. Soğuk algınlığı, alerjik burun iltihabı, nezle gibi hastalıkların tipik belirtisi olabilir. Birinci hapşırık bazen arka arkaya yeni hapşırıkları davet edebilir. Hapşırma, burun mukozasını ve gözü sulandırır.

14 Temmuz 2018 Cumartesi

MISIR SANATI

Mısır sanatı - Gize sfenksi   (M.Ö. 2480' e doğru)

HAVA AÇLIĞI

NEFES alıp vermenin zorlukla yapılmasına "hava açlığı" denir. Böyle bir hasta soluyabilmek için tüm solunum kaslarını vargücüyle çalıştırır. Genel olarak hava açlığı, nefes darlığıyla eş anlamlıdır ve aynı sebeplerle meydana gelir. Çoğunlukla bronşiyal astım ve bazı asidoz durumlarında görülür.

13 Temmuz 2018 Cuma

MINAKYAN TİYATROSU

İSTANBUL'DA Güllü Agop'tan ayrılan bazı sanatçıların Mardiros Mınakyan yönetiminde kurdukları tiyatro (1885). Tiyatro binası önce Gedikpaşa'daydı. Kısa bir süre sonra Şehzadebaşı'nda bir binaya taşındı. Resmi adı "Osmanlı Dram Kumpanyası" olan Mınakyan tiyatrosu, 1908' den sonraki yıllara kadar sürekli olarak Türkçe oyunlar oynayan bir topluluktu.

Kadrosunda: Ahmed Fehim, Ahmed Necip, Nuri, Arif gibi Türk sanatçıların yanısıra; Çaprast, Aleksanyan, Holas, Timurciyan, Eliza Binemeciyan, Aznif, Beyzar, Öjeni, Sisak, Yaldızcıyan, Sancakcıyan gibi Ermeni asıllı oyuncular da vardı.

Topluluğa sonradan Hakkı Necip ve Hulûsi de katıldı. Repertuarında genellikle melodram ve duygusal komediler yer alırdı.

Mınakyan ve arkadaşları bir oyunda

MİDEDE HAZIMSIZLIK

ÇOK sıcak veya soğuk, iyice çiğnenmeden ve aşırı miktarda gıda alınmasından veya mide üşütmesinden sonra beliren mide şikâyetlerine halk arasında "hazımsızlık" denilir.

Hazımsızlık insanda genel bir rahatsızlık duygusu, soğuk terleme, şiddetli mide bulantısı, midede ağırlık hissi ve şişkinlik gibi belirtilerle başlar. Daha sonra karnın üst bölgesinde krampa benzer ağrılar ve vakaların çoğunda, rahatlamayı sağlayan bol kusma görülür. Daha ağır bir hazımsızlıkta kısa süren ishâl de olabilir.

Tüm bu belirtiler, mide mukozasında iltihap, kan birikmesi ve şişmeye yol açan bir tahrişin ifadesidir. Hazımsızlık birkaç saat veya birkaç gün sürebilir. 1 - 2 öğün su hariç kalmalı daha sonra mideyi yormayan hazmı kolay gıdalardan az yiyerek midenin normal hazım rejimine geçmesi beklenmelidir.

12 Temmuz 2018 Perşembe

CONSTANTİN MEUNİER, eser-biyografi

BELÇİKA'LI heykeltraş ve ressam, 1831 yılında Etterbeek, Brüksel'de doğdu. Heykeltraş olarak, Belçika okulunun ustaları arasında yer alır. Bir maden kömürü işletmesi bölgesinde oturan Meunier, madencilerin hayatını yansıttı. Dökümcü işçileri ve maden eriticilerini canlandıran eserlerinde natüralizmi de aşan duru bir gerçekçilik vardır.

Çekiç vuran işçi (1890), Rıhtım hamalı (1890), Maden eriten işçi (1893) adlı eserleri bulunan Constantin Meunier, 1905' de İxelles, Brüksel'de öldü.

Constantin Meunier  -  Rıhtım hamalı  (1890)

HBV (hepatit B virüsü)

İNSANDA (B) tipi hepatite (karaciğer iltihabına) yol açan virüsün kısaltılmış adı HBV dir. Çoğunlukla, bu virüsü ihtiva eden kanın bir başkasına nakli neticesinde bulaşır. Hastalığın klinik olarak iyileşmesinden, uzun bir müddet sonrasına kadar virüs vücutta kalır. Toplumda hiçbir klinik belirti vermeden HBV taşıyan insan sayısının çok yüksek olduğu bilinmektedir.

11 Temmuz 2018 Çarşamba

JEAN METZİNGER, eser-biyografi

FRANSIZ ressam, 1883 yılında Nantes'da doğdu. Yeni-izlenimciliği, fovizmi, 1908' e doğru kübizmi benimsedi. Puteaux'da, Jacques Villon'un atölyesinde Section d'Or toplantılarına katıldı. 1912' de Albert Gleizes ile beraber "Kübizm üstüne" adlı kitabı yayınlandı.

Eserleri ikiye ayrılır; bir bölümü tamamen kübisttir, diğer bölümü ise 1921' den itibaren gerçekçiliğe dönüşü gösterir. Bazı eserleri: Örgü ören kadın (1919), Kadın cephe ve profil (1917' ye doğru), Guillaume Apollinaire'in portresi için desen (1910).  Jean Metzinger, 1956' da Paris'te öldü.

Jean Metzinger  -  Örgü ören kadın  (1919)

GÜNEŞ TEDAVİSİ

GÜNEŞ ışınlarının vücut üzerinde olumlu etkileri vardır. Vücuda en faydalı olan güneş ışını morötesi (ultraviyole) ışınlardır. Morötesi ışınlar, metabolizmayı harekete geçirir, ciltteki pigment sayısını artırır, D vitamini oluşmasını sağlar, kalsiyumun emilimini kolaylaştırır, ağrı kesici ve mikrop öldürücü etki gösterir.

Ayrıca güneş ışınları, metabolizmayı hızlandırarak vücudun bağışıklık (immünite) gücünü artırır, iç salgıbezlerinin ve kemik dokusunun çalışmasını daha tesirli yapar.

Herşeyde olduğu gibi güneş ışınlarının da fazlası zararlıdır. Aşırı güneşe maruz kalan insanda "melanom" denilen yayılmacı ve ölümcül cilt hastalığı riski artar.

10 Temmuz 2018 Salı

GABRİEL METSU, eser-biyografi

HOLLANDA'LI ressam, 1629 yılında Leiden'de doğdu. Gerard Dou tarafından yetiştirildiği sanılır. Hollanda hayatını en iyi şekilde yansıtan ressamlardan biridir. Büyük teknik ustalıkla çok sayıda gündelik hayat resimleri yaptı.

Hasta çocuk, Kahvaltı, Müzik dersi, Savurgan çocuk gibi eserleri yanısıra Tüccar Geelurick'in ailesi, Amiral van Tromp gibi portreleri vardır. Gabriel Metsu 1667' de (yaş 38) Amsterdam'da öldü.

Gabriel Metsu  -  Müzik dersi

DAMAR YUMAĞI (hemanjiyom)

KAN damarlarının düzensiz bir yumak şeklinde oluşturduğu iyi huylu tümöre "hemanjiyom" adı verilir. Hemanjiyomlar gerçek tümör olmaktan çok, vücudun belli bölgelerindeki damar yapılarının aşırı ve düzensiz gelişimi neticesi ortaya çıkan oluşum bozukluklarıdır.

Doğum anından başlayarak var olan hemanjiyomlar diğer dokularla beraber gelişir. Hemanjiyomun en sık görüldüğü bölge deridir. Derinin hemen altında farklı boyutlara varabilen damar yumağı olur. Hemanjiyom, zamanla kısmen de olsa küçülmeye başlar.

Damar yumaklarına karaciğer, böbrek, dalak, beyin gibi iç organlarda da rastlanabilir. Bazen birkaç bölgede aynı anda görülen hemanjiyomlar "anjiyomatoz" denilen klinik sendroma sebep olur. Damar yumakları; kılcal damar yumağı, atardamar yumağı, toplardamar yumağı ve süngerimsi (kavernöz) yumak olarak sınıflandırılır. Halk arasında "çilek" olarak da adlandırılır.

9 Temmuz 2018 Pazartesi

OĞLUNU KURBAN EDEN MEŞA


Dibon'da bulunan yazıt
DİBON'LU Meşa, milâttan önce 850 - 840 yılları arası Moab kralıdır. İsrail kralı Omri tarafından ağır bir vergi ödemek mecburiyetinde bırakıldı. Daha sonra Ahab'ın oğlu Ahazya zamanında bağımsızlığına kavuştu.

Meşa, İsrail'li Yehoram Yahuda'lı Yehoşafat'ın saldırısına uğrayarak yenildi. Ülkesinin başşehri kuşatılan Meşa, çaresizlik içinde büyük oğlunu surlar üzerinde tanrı Kamoş'a kurban etti. Krallarının bu fedakârlığını gören Moablılar cesaretlendiler ve İsrailliler'i püskürterek birçok Filistin şehrini ele geçirdiler.

Bu vakalar 1868 yılında Meşa'nın başşehri Dibon'da bulunan bir dikili taş üzerinde ve Tevrat'ta ibranice anlatılır.

Yazıt üzerinden detay

EKLEMDE KAN BİRİKMESİ

EKLEM boşluğunda kan toplanmasına "hemartroz" denilir. En sık kan toplanma sebebi kırık ve burkulmalara yol açan travmalar veya kanın pıhtılaşma bozukluklarına yol açan hemofili, iskorbüt, kanamalı purpura gibi genel hastalıklardır.

Daha nadir olarak eklem veya kemik tümörleri de hemartroza yol açabilir. Tutulan eklemde şişlik ve ağrı en önemli belirtilerdir.

8 Temmuz 2018 Pazar

METAFİZİK RESİM SANATI

METAFİZİK resim, 1916 yılına doğru İtalya, Ferrare'de doğdu. Bu sanat akımı, bitmekte olan fütürizmin estetiğine karşıt olarak hayâle, fantastik olana dönüş biçiminde kendini gösterdi. Akımın en önemli öncüsü Giorgio de Chirico'dur. Kendisi, Nietzsche, Schopenhauer, Weininger, Böcklin, Klinger gibi ressamların fantastik eserlerinden etkilendi.

Ayrıca Carrà ve Morandi de bu akıma katılan önemli isimlerdendi. Fütürist çağdan evvel Cézanne'dan ve kübizmden kompozisyon zevkini ve biçimlerin plastik değerini gösterebilmiştir (Sarhoş beyzade, Erdişi idol, Mattioli koleksiyonu). Biçimlerin plastik değeri Morandi için sertlik ve saflık idealine cevap veriyordu (Natürmort, 1918).

Giorgio de Chirico  -  Hektor ve Andromahe

KIRMIZI VEYA SİYAH KAN KUSMA

KUSMA yoluyla koyu veya canlı kırmızı renkte taze kan ya da siyahımsı renkte sindirilmiş kan çıkarılmasına "hematemez" denir. Kan kusmanın en sık görülen sebepleri; mide veya onikiparmak bağırsağı ülseri ve karaciğer sirozudur.

Mide ve onikiparmak bağırsağı ülserinde belirli çaptaki kan damarlarının ülser sürecine bağlı olarak tahriş olması kanamaya sebep olur. Karaciğer sirozunda ise, kanamanın sebebi; yemek borusu çevresindeki toplardamarların portal sistemdeki basınç artışına bağlı olarak yırtılmasıdır (özofagus varis kanması).

Diğer kan kusma sebepleri arasında; mide kanseri, ağır akut gastritler, bağırsak enfarktüsü, lösemi vb. hastalıklarda olduğu gibi pıhtılaşma bozukluklarıdır.

7 Temmuz 2018 Cumartesi

MESİR BAYRAMI VE MESİR MACUNU

MESİR BAYRAMI

Bugün bir eğlence niteliği almış olan bu bayrama, eski Anadolu ve Sümer inançlarının farklı biçimde devamı olarak bakılabilir. Sümer ve Hititler'de "Dumuzi", Fenike ve Grekler'de "Adon" denilen bitkiler tanrısı, inanca göre; avlanırken bir domuz tarafından öldürülür, gövdesi ve kanı toprağa karışır. Zamanla bu topraktan, içinde saklı üretici özden dolayı sayısız bitkiler yetişir.

Bu sebeple Dumuzi'ye veya Adon'a inanan kavimler bahar aylarında onun adına ve şerefine şenlik düzenler ve ondaki üretici gücü temsil ettiğine inanılan birtakım karışım macunlar da yerlerdi. Bu macunlardan yiyenlerin hastalıktan kurtulacağına, dileklerinin kabul edileceğine, çocuğunun olacağına vb. inanırlardı.

Tek tanrılı dinlerin (Musevîlik, Hristiyanlık, İslâmiyet) benimsenmesinden sonra da Anadolu'da bu bayramlar "mesir bayramı" adıyla kutlanılmaya devam edildi. Her sene 15 nisan günü Manisa'da Mesir bayramı düzenlenir.

MESİR MACUNU

Manisa bimarhanesinin ilk başhekimi Merkez Efendi (Musa bin Muslihiddin bin Kılıç) Manisa'ya gelmeden evvel Denizli'de yaşıyordu. Orada, 41 çeşit maddeden hazırladığı "mesir macunu" adlı bir karışımı hastalarına ilâç olarak veriyordu. Manisa'ya gelerek yeni vazifesine başladıktan sonra da hastalarına aynı ilâcı verdi.

Birçok hastanın iyileşerek hastaneden çıkması üzerine, mesir macununun ünü kısa sürede şehre yayıldı. Macun önceleri, para karşılığında varlıklı kimselere veriliyordu. Gün geçtikçe Merkez Efendi'ye giderek bu ilâçtan isteyenlerin sayısı arttı. Bunun üzerine hastane başhekimi, bimarhanenin 50 metre ilerisindeki Sultan Camii minaresine çıkarak, mesir macununu cami çevresinde toplanan halka lokmalar halinde attı (15 nisan 1539). Bu tarihten sonra mesir (manisa mesiri) dağıtılması bir gelenek olarak yerleşti.

Macunun bileşiminde bugün daha az sayıda madde çeşidi vardır. Macun küçük kâğıt külâhlara konularak minareden atılır. İçindeki maddeler: Karanfil, yenibahar, karabiber, zencefil, kişniş, havlıcan, kebabiye, hindistan cevizi, anason, damla sakızı, safran, tarçın, hardal, çivit, meyan balı, sarıhalil, karahalil, çörekotu, dârıfülfül, ravent, limontozu, kakule, sinameki, vanilya, portakal kabuğu vb. maddelerdir. Bu maddeler şekerle kaynatılarak macun haline getirilir.

Macun dağıtımına 1926 yılından 1952' ye kadar ara verildikten sonra millî ve mahallî bir geleneğin devam ettirilerek korunması düşüncesiyle yeniden izin verildi.

DELİKSİZ HİMEN

KIZLIK zarında (himen) doğuştan bir anomali sebebiyle delik olmaması hastalıklı bir durumdur. Bu hal, dölyolunun alt ucunun kapalı kalmasına yol açar. Böylece, ergenlik döneminde âdet döngüsünün başlamasıyla kan, dölyolundan dışarı akamaz ve dölyatağı genişlemesiyle beraber şiddetli karın ağrısı nöbetleri olur. Tümör, dış cinsî organların iltihabı ve nedbe dokusu gibi daha nadir görülen etkenler de dölyolu ağzını tıkayarak kan akmasını engelleyebilir.

6 Temmuz 2018 Cuma

ANTONİN MERCİÉ, eser-biyografi

FRANSIZ ressam ve heykeltraş, 1845 yılında Toulouse'da doğdu. 1876' da Louvre'un büyük avlu kapısı için yüksek kabartma yapmakla görevlendirildi ve esere "Sanatın dehası" denildi. Eserleri arasında bundan başka Kral Louis Philippe'in ve kraliçe Amélie'nin mezarları (1886), Lozan'da Wilhelm Tell heykeli, Domremy-la-Pucelle'de Jeanne d'Arc heykeli vardır. Mercié, 1916' da Paris'te öldü.

Antonin Mercié  -  Sanatın dehası
                                                                                           

OMURİLİKTE KANAMA

OMURİLİKTE oluşan kanama, özellikle omurga bölgesindeki travmalara, damar sertliği veya atardamar iltihabı gibi damarsal bozukluklara ve tümörlere bağlı olarak gelişir. Aniden ortaya çıkabildiği gibi, kas zayıflığı belirtilerinin eşlik ettiği bir dönemin (günler, haftalar) sonunda da görülebilir.

Sinir yapılarında hasara yol açan kanama odağının belirmesiyle çok şiddetli bir omurga ağrısı ve kanamanın omuriliğin sırt bölgesinde görüldüğü durumlarda her iki bacakta felç görülür. Kanama odağı, boyun düzeyindeki omurilikte oluşmuşsa her iki kol ve bacak felç olur. Felç sonunda gelişen hareket kaybına duyu bozuklukları, büzgen kas ve cinsî organ işlevlerinde bozukluk eşlik eder.

5 Temmuz 2018 Perşembe

ADOLF VON MENZEL, eser-biyografi

ALMAN ressam ve litografyacı, 1815 yılında Breslau'da doğdu. "Bir sanatçının gezileri" (1833) adlı litografya dizisiyle dikkat çekti. Eserlerini Paris'te birçok defa sergiledi: "Büyük Friedrich Sans-Souci'de dostlarıyla masa başında" (1850); "Sans-Souci'de bir konser" (1852); "Büyük Friedrich Hochkirch gecesinde" (1867). Menzel, 1878, 1889 ve 1900 Paris milletlerarası sergilerine katıldı. Sanatçı 1905' de Berlin'de öldü.

Adolf Von Menzel  -  Bir çalışması  (Münih)

4 Temmuz 2018 Çarşamba

YEHUDİ MENUHİN, biyografi

AMERİKA'LI kemancı, 1916 yılında New York'ta doğdu. Bir harika çocuk olan Menuhin, Persinger, Enesco ve Busch'un öğrencisiydi. Müzik okuluna veya konservatuara devam etmeden kendi kendini yetiştirerek dünya çapında bir keman virtüözü oldu.

Menuhin, 1963' de Stake d'Abernon'da "Yehudi Menuhin Müzik Okulu"nu kurdu. UNESCO uluslararası müzik kurulu başkanlığı yaptı (1969-75). İlerleyen yıllarda kendini insan hakları savunuculuğuna adayan Yehudi Menuhin 1999' da (yaş 83) Almanya'da öldü.

HEMATOSALPENKS nedir?

BİR veya her iki fallop borusunda kan birikmesiyle oluşan hastalık haline "hematosalpenks" denir. Döllenmiş yumurtanın dölyatağı yerine, yumurtalık borusu mukozasında yerleşmesine bağlı olarak gelişebilir. Bu durumda embriyon kâfi ölçüde beslenemediği için hamileliğin devamı imkânsız olur.

Âdet kanının dölyatağı boşluğundan dışarı atılmasını engelleyen sebepler de hematosalpenkse yol açar. Ayrıca yumurtalık borusunda dölyatağı dokusu artıklarının bulunması, her âdet çevriminin bu bölgede de görülmesine ve dolayısıyla kanamaya yol açar.

3 Temmuz 2018 Salı

ANTON RAPHAEL MENGS, eser-biyografi

AVUSTURYA asıllı Alman ressam, 1728 yılında Aussig'de doğdu. Ressam İsmael Mengs'in oğlu. Krallık Resim Akademisi müdürüydü. Roma'da 5 yıl kalarak eskiçağ heykellerini inceledi. 1746' da Dresden'e dönünce sarayın başressamı oldu. Bir yıl sonra İtalya'ya gitti; portreler çizdi. Roma'da Villa Albany'nin süslemelerini yaptı (bu süslemelerden biri Apollon'u, Parnassus'ta etrafı 9 ilham perisiyle çevrili olarak gösterir).

3. Carlos tarafından Madrid'e çağrıldı. Madrid'de "kralın başressamı" ünvanını aldı (1761). 1769' da İtalya'ya döndü. Floransa'da büyük dukanın portresini çizdi ve "San Luca akademisi Romalı büyük prensi" ünvanını aldı. Mengs'in sanat üzerine yazıları Azara şövalyesi tarafından derlenerek yayınlandı  (1780). Anton Raphael Mengs, 1779' da Roma'da öldü.


Anton Raphael Mengs -
Saksonya'lı Maria Amelia

İDRARDA KAN GÖRÜLMESİ (hematüri)

İDRARDA kan, böbreklerde ve idrar yollarının herhangi bir bölgesinde, çeşitli hastalık süreçlerinden kaynaklanabilir. Böbreklerde taş, verem, tümör, akut glomerülonefrit, enfarktüs; idrar borusunda taş, tümör; mesanede tümör, verem, taş, iltihap; siyekte (penis) taş, iltihap gibi sebeplerden kanama olabilir. Görülen kan miktarı hastalık şekline göre değişir.

Kan bazen idrarda canlı kırmızıdan soluk kırmızıya kadar değişen renk farklılıklarına yol açar. Bazı vakalarda ise, kanama ancak mikroskopla incelenen idrar çökeltisinde alyuvarların görülmesiyle veya kimyevî testlerle belirlenebilir.

ÜÇ BARDAK TESTİ

İdrarda kanın gözle farkedilecek miktarda çıktığı vakalarda, kanamanın kaynağını belirlemek için "3 bardak testi" kullanılır. Hastanın idrarını 3 bardağa bölerek çıkarması istenir. Kan sadece ilk bardakta görülürse siyekte, yalnız son bardakta görülürse mesanede kanama vardır. Mesanede kanama olduğu hallerde, dibinde göllenmiş olan kan işemenin en sonunda dışarı çıkar. Her 3 bardakta da kan görülüyorsa, kanama böbreklerde veya idrar borusundadır.

1 Temmuz 2018 Pazar

PEDRO DE MENA-MEDRANO, eser-biyografi

İSPANYOL heykeltraş, 1628 yılında Granada'da doğdu. Alonso de Mena y Escalante'nin oğlu. Alonso Cano'nun çömeziydi, ömrünün büyük bir kısmını Malaga'da geçirdi. Heykellerinde tümüyle dinî konuları ele aldı. Sanatçı, 1688' de Malaga'da öldü.

Pedro de Mena-Medrano  -  Meryem

HEMOBLASTOZ nedir?

HEMOBLASTOZ, kan hücreleri ve kan yapımına katılan dokularda tümöre benzer şekilde hücre çoğalmasıyla beliren hastalıklar için kullanılan genel bir terimdir. Hücre çoğalması bir tek hücre serisini ilgilendirdiği gibi, aynı anda birkaç seride birlikte görülebilir.

Lösemi, eritremi, eritrolösemi ve kemik iliğinin hücre çoğalmasıyla seyreden başka hastalıkları "hemoblastoz" başlığı altında toplanır. Hastalık kaçınılmaz bir biçimde ölümle nihayetlenir.