Osmanlılar Mısır'a hâkim olunca, Padişah 1. Selim Süveyş'te bir deniz üssü kurdu. Şehre kemerlerle su getirildi. Kanalın açılmasından sonra Süveyş, Mısır'ın en büyük şehirlerinden biri oldu.
Süveyş'ten Akdeniz'e sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eskiçağda yapıldı. Firavun Neko zamanında, Milattan önce 600' e doğru; Nil, Timsah gölü ve Kızıldeniz arasında bir kanal açılmaya başlandı. 2. Ptolemaios zamanında, Mö: 3. yy.'da bitirilen bu kanal, sonraki yıllarda dönem dönem kullanıldı. 776' da kullanımı tamamen bırakıldı.
Osmanlılar, 16. ve 18. yy.'larda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Kanal düşüncesi 19. yy.'da yeniden ele alındı. Napolyon seferine katılan mühendis Lepère, İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu tasarıyı, Mehmet Ali Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendis Limand de Bellefonds, daha düz bir hat haline getirdi. Projeyi Fransa'nın İskenderiye konsolosu tasdik etti.
Mısır Hıdivliği'ne Said Paşa'nın çıkması (1854), kanal projesini kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon frank sermayeyle "Evrensel Süveyş Deniz Kanalı" şirketi kuruldu. Önce 30 kasım 1854, sonra da 5 ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı. Kanaldan elde edilecek gelirin % 75' i şirketin, % 15' i Mısır'ın, % 10' u kurucuların olmak üzere paylaşılacaktı.
Fransızlar, kurulan şirketin 20 000' den fazla hisse senedini aldılar. Çalışmalara 1859 nisan ayında başlandı. Hindistan yolu için endişelenen İngiltere, kanal çalışmalarının durdurulması için Osmanlı padişahı nezdinde girişimlerde bulundu. 1863' de Mısır Hıdivliği'ne İsmail Paşa'nın geçişiyle çalışmalar durduruldu.
Bu kez 3. Napolyon'un devreye girmesiyle padişah, durdurulan izni 19 mart 1866 fermanıyla yeniden verdi. Kanal, 17 kasım 1869' da Fransa imparatoriçesi Eugénie'nin katılımıyla açıldı. Başlangıçta, işletim zorlukları çekildi, neredeyse fiyasko ile neticelenecekti.
Para sıkıntısı çeken İsmail Paşa'nın, hisse senetlerini İngiliz hükümetine satmasıyla, İngilizler büyük hissedar oldular (kasım 1875). Bu durum, 1882' de İngiltere'nin Mısır'a yerleşmesine yol açtı. Kanal, savaşta ve barışta her ülkenin askeri ve ticarî gemilerine açık olacaktı.
KANALIN İKTİSADÎ ve STRATEJİK ROLÜ
Süveyş kanalının kullanıma açılması çok büyük iktisadî rol oynadı. Londra-Bombay yolunu % 44 kısaltıyordu. İki dünya savaşı sırasında stratejik rolü önemliydi. İngilizler kanaldan geçiş güvenliği sağlamak için bölge ülkeleriyle (Irak, Ürdün vb.) askerî ittifaklar yaptı.
2. Dünya savaşı esnasında kanal, Alman general Rommel'in Libya'daki hücumu sırasında hedef oldu, ama 1942' de Montgomery'nin direnişi Almanlar'ı harekât alanından (El Alameyn bölgesi) uzaklaştırdı.
1945' den sonra Mısır, 1936 anlaşmasının yeniden gözden geçirilmesini istedi. 1954' de imzalanan anlaşmayla İngiliz askerlerinin çekilmesi istendi. İngiliz askerleri 1956' da kanalı terkettiler. Kanal, 26 temmuz 1956' da Mısır cumhurbaşkanı Cemal Abdülnâsır tarafından devletleştirildi.
Devletleştirmeden birkaç ay sonra Mısır ile İsrail arasında savaş patlak verdi. Fransa ve İngiltere, kanalın Port Said'den El-Kantara'ya kadar olan kuzey kısmını askerî müdahale ile işgâl altına aldılar. Bu askerî müdahale SSCB'nin ve özellikle Amerika'nın şiddetli muhalefetine yol açtı. Kanaldan çekilen İngiliz-Fransız birliklerinin yerini Birleşmiş Milletler polisi aldı. Kanal 6 ay kadar trafiğe kapalı kaldı.
Süveyş kanalı 3. Arap-İsrail savaşından sonra (haziran 1967) tekrar kapatıldı. Savaş, Mısır'ın kanaldan elde ettiği döviz gelirlerini azaltınca Mısırlılar 1968' de kanalın yeniden açılması için gerekli teşebbüslerde bulundular.
Kanal boyunca birçok askerî tesis, gar veya istasyonlar vardır. Kanala boylu boyunca demiryolu eşlik eder. Kıyılarında birçok şehir gelişmiştir. Kanal, petrol gemileri başta olmak üzere diğer çeşitli ticarî malların transferinde önemli bir işlev görür.
