CİHADİYE (para)

2. MAHMUD   zamanında (Osmanlı devri) savaş masraflarını karşılamak üzere çıkarılan para (1810). 

Eski ikilikler ağırlığında,  43  milimetre çapında,    8  dirhem,  730  ayarında ve  200  para değerindeydi.

5  kuruş değerinde olan cihadiyenin yarımı ve rubiyeleri de basıldı. Ön yüzünde; süslü daireler içinde, ortada  2. Mahmud'un tuğrası ve süsü vardır. 

Arka yüzünde ise; süslü daireler ortasında  "duribe fi Kostantiniye 1223"  yazısı bulunur.

Cihadiye, 2  sene sonra tekrar basıldı. 

JOSÉ SANTOS CHOCANO (şâir)

PERULU  şâir, 1875 yılında Lima'da doğdu. Sosyalist ve devrimci görüşlerini "Kutsal Öfkeler (1894)" adlı eserinde açıkladı. Bu yüzden 20 yıl hapse mahkûm oldu ve sürüldü.

Peru'nun el değmemiş ormanlarını ve And dağlarının manzaralarını anlattı. Güney Amerika'nın en büyük tabiat şâiri oldu. Epik ve romantik nitelikleriyle Whitman'ın rakibi ve Victor Hugo'nun çömezidir. Üstünlüğü, ilhamının kaynakları ve eserlerinin konusu bakımından tam bir Amerikalı İspanyol olmasıdır.

Başlıca eserleri :  "Tepelerin Destanı (1889)",  "Alma Amerika (1906)",  "Işık Olsun (1908)".  Ayacucho savaşının  100.  yıldönümü için yazdığı "Hürriyetçilerin Destanı (1924)".   José Santos Chocano, 1934' de Şili, Santiago'da öldürülmüştür.

EUGÉNE CHEVREUL (kimyager)

FRANSIZ  kimyager, 1786 yılında Angers'de doğdu. Angers'de okuduktan sonra Paris'e gitti. Vauquelin'in ders hazırlamasında çalıştı (1810).  1824' de kimya öğretmenliği yaptı.

Gobelin'ler imalathanesinin boya kısmı müdürü oldu. 1826' da Bilimler akademisine kabul edildi ve 1830' da Vauquelin'in yerine geçti.  "Hayvanî Yağlı Maddeler Üzerine Kimyevî Araştırmalar (1823)" adlı eseriyle ün kazandı. 

Organik maddelerin, inorganik bileşiklerle aynı kanunlara uyduğunu gösterdi. Bu maddelerin unsurlarını ayırmak için ;  kısmî çözünme, ergime ve kaynamaya başvurur ve bir karışımı meydana getiren maddeleri ayırmak için kullandığı bu yollara "asal analiz" adını verir.

MAURİCE CHEVALİER (şarkıcı)

FRANSIZ  şarkıcı ve sinema oyuncusu, 1888 yılında Paris'de doğdu. Meslek hayatına çok genç yaşta, çalgılı kahvelerde başladı. Tamamen kendine has bir tarz oluşturdu ve kısa zamanda tanındı. 

Folies-Bergère'de  Mistinguett ile beraber sahneye çıktı. 1. Dünya savaşından sonra Casino de Paris'ye girdi ve çok tutulan şarkılar söylemeye başladı :  "Valentine",  "Ma Pomme",  "Prosper".

Bouffes-Parisiens'de  "Dédé" ve  "Là Haut" adlı iki operet hazırladı, sonra yine müzikhole döndü. Fransız şarkısının gerçek bir elçisiydi. Hasır şapkası ve gülüşüyle bütün dünyada ün kazandı.

Sinema hayatı da şarkıcılığı kadar mühimdir. Sinemada ilk olarak 1914' den evvel Max Linder'in filmlerinde göründü. 1918' den sesli filmin çıkışına kadar ;  "Le Mauvais Garçon (1922)",  "Gonzague (1923)",  "Jim Bougne Boxeur (1923)" filmlerinde rol aldı.

GİLBERT KEİTH CHESTERTON (yazar)

İNGİLİZ  gazeteci ve yazar, 1874 yılında Londra'da doğdu. Varlıklı bir aileden yetişti. Genç yaşta kendi başına buyruk olma eğilimi gösterdi. Slade güzel sanatlar okulunda öğrenciyken kendini "sanat ve edebiyat tenkitçisi" olarak tanıttı. 

Daha sonra, yazdığı polemiklerle, çağdaş hayatın eksik bulduğu yanlarını eleştirdi. Akılcılık ve bilimciliğe karşı sağ duyu ve imanı savundu. Sanayi çağına, kapitalizme karşı Ortaçağa has sosyal idealleri öne sürdü. 

İnançlarının etkisiyle Boerler savaşında İngiltere'yi suçladı. Kipling'in emperyal düşüncelerine karşı çıktı. 1914' de Luther Almanyası'na da çattı. 15 yıllık bir süreç sonunda Katolikliği benimsedi (1922).

Din tartışmalarıyla ilgili eserleri :   "Sapkınlar (1905)",  "Ortodoksluk (1908)",  "Dünyanın Bozuk Yanları (1910)".  Bilerek taraf tuttuğu eserleri :  "İngiltere'nin Cinayetleri (1915)".   Katoliklikten esinlenerek yazdığı denemeleri :  "Assisi'li Aziz Franciscus (1923)",  "Adına İsa Denen Adam (1927)",  "Aquina'lı Aziz Tommaso (1933)".

LUİGİ CHERUBİNİ (bestekâr)

İTALYAN  bestekâr, 1760 yılında Floransa'da doğdu. Bologna'da okudu, Sarti ile çalıştı. 1787' de Paris'e yerleşti. 1789-92  yıllarında "Théâtre de Monsieur"de müdür yardımcılığı yaptı. Sonra da konservatuarda öğretim müfettişi oldu.

Viyana'da (1805-06)  "Lodoïska" ve "Faniska" adlı eserlerini oynattı. 18. Louis'nin kilise müzik denetçisi (1816) ve konservatuarın kompozisyon öğretmeni oldu. 1822 de ise müdürlüğüne getirildi. Kontrapunto ve armoni ustasıydı. Beethoven kendisine büyük değer verirdi.

Ses eserleri arasında;  22 missa, değişik yortular için 8 kantat, romanslar ve çeşitli parçalar vardır.  Çalgı eserleri arasında; 1 senfoni, 1 üvertür, 3 yaylı çalgılar dörtlüsü ve piyano için 6 sonat bulunur.

ANDRÉ DE CHÉNİER (şâir)

FRANSIZ  şâir, 1762 yılında İstanbul'da (Türkiye) doğdu. Louis de Chénier adlı diplomatın oğlu idi. Yunan kültürüyle yetişen annesi Fransa'ya döndükten sonra (1764) evinde, şâirlerin, bilginlerin katıldığı edebî toplantılar yapmaya başladı. 

Daha genç yaşta ailesinin oluşturduğu seçkin bir çevrede klâsik kültürünü artırdı. 1773-81 yıllarında Navarre kolejine gitti. Sağlığı, 6 aydan fazla askerlik yapmasına engel oldu. Sonradan Paris'de iş ve eğlenceyi bir arada yürüttü. İsviçre ve İtalya'yı gezdi (1783).

1787' de Fransa'nın Londra büyükelçiliği kâtipliğine tayin edildi. İhtilâle hayranlık duyarak ülkesine döndü. Arkadaşlarıyla beraber "89 Derneği"ni kurdu. Çok geçmeden;  "Jeu de Paume (1791)",  "Hymne aux Soldats de Châteauvieux (1792)" adlı şiirlerinde ihtilâlin aşırılıklarına çattı.