Yabanarılarının yaşama şekli balarılarınınkine benzer, fakat bunlar oğul vermez, yuvalarında yiyecek bulunmaz ve yalnız ana arı kışın yaşar. Yabanarısı böcekleri avlayarak beslenir. Ayrıca, çatlak zedeli meyvelere, etlere ve bütün yiyeceklere hattâ öldürüp ballarını yemek için balarılarına dahi saldırır. Bu saldırı bazen balarısı katliamına bile dönüşür.
İşçi yabanarıları ezilmiş hayvansal maddelerden yaptıkları bir bulamaçla günü gününe kurtçukları beslerler. Bazı yabanarıları yere yuva yapar, bazıları ağaçlara asılı yuva yapar. Yabanarısının en büyüğüne "eşekarısı" denir.
Yabanarılarının önemli bir grubu da toplu yaşayan "yabanî balarıları"dır. Bunlar toprağın içinde veya yerde yosunların altında bulunan yuvalarda aile halinde yaşar. Dişisi, ilkbaharda çiçektozu hamuruyla hazırladığı geniş bir göze bir miktar yumurta bırakır. Yumurtalardan işçi arılar çıkar. Ana arı, kendini yalnız yumurtlamaya vermek için, onları yuvada yapılacak işlerle görevlendirir.
Yabanarıları bitkilerin tozlaşıp döllenmesine önemli rol oynar. Meselâ, Avrupa tirfilinin (yabanî yonca) döllenmesini sağlamak için Avrupa yabanarı türleri Avustralya'ya götürülüp orada çoğalmaları sağlanmıştır.
Her ana yabanarısı ilkbaharda kendine bir yuva kurar, buraya birkaç gözlü petek yapar. Her göze bir yumurta yapar. Yumurtadan çıkan kurtçukları besler. Kurtçuklar böcek haline gelince, ana arı yumurtlamaya devam edebilsin diye soğuklar başlayana kadar yeni petek gözleri yaparlar.
Soğuklar bastırınca yabanarılarının çoğu ölür. Bazı iri dişiler; duvar yarıklarında, ağaç kovuklarında kışı geçirir. İlkbaharda her biri tekrar yeni bir topluluk meydana getirir.
Yabanarılarının yuvası ya toprağın içinde veya yer yüzeyinde olur. Eşekarısı gibi bazılarının ise yuvaları ağaç kovuğu, baca gibi yerlerdedir. Yuvaların hepsi sert bir kılıf içinde kat kat altıgen petekgözlerden oluşur. İçlerine yağmur girmeyecek şekildedir.
YABANARISI SOKMASI
Yabanarılarının sokması çok acı verir. Sokulan yer kızarır, şişer ve bazen tam bir iltihap halini alır. Genellikle fazla zararlı olmayan bu sokmalar; çok olursa ve hele bazı alerjik bölgelerde olursa tehlikeli olabilir. Nadiren de olsa alerjik şok ölümlere dahi yol açabilir.
Arının iğnesi deride duruyorsa, iğne çıkarılır. İğneye bitişik zehir kesesi de varsa onu şıkıştırmaktan sakınılmalıdır. Sonra serin su ve alkol kompresi yapılır. Alerji yapan genel durumlarda ise, adrenalin, efedrin ve antihistaminikler tatbik edilir.
