Bir virüsle meydana gelen bu hastalık daha çok köpeklerin ısırmasıyla bulaşır. Ayrıca kediler, fareler, atlar ve kuduz olan insanlar da bu hastalığı bulaştırırlar. Isırılan yerden giren virüs, sinir yollarını takip eder ve kan yoluyla da beyine yerleşir.
Hastalık sinsi başlar, ateş kendini gösterir, ısırılan yerde iltihap ve hastalanan şahısta tavır anormallikleri dikkati çeker. Bu hastalar huzursuzdur ve korku içindedirler. Bilhassa suya karşı büyük bir korku hissederler. Sulu maddeleri içemezler, bunun sebebi boğaz adalelerinin kasılması ve boğazın sıkışmasıdır. Tükürüklerini yutamadıklarından dolayı ağızlarından salya akar. Zaman zaman tüm vücutta kasılmalar olur. Bu kasılmaları, dışarıdan gelen ses ve gürültüler artırır. Hastalar sıkıntı ve endişe içinde elbiselerini, eşyalarını ısırmak isterler. Şuuru ve aklı yerindedir, uyku uyuyamaz. Bütün bu haller, gitgide sıklaşan nöbetler şeklinde gelir. Sonunda boğulma veya kalp durmasıyla ölürler.
Kuduz olan bir hayvan da, insana benzer ârazlar gösterir ve çevresindekileri ısırır. Hayvanın salyasındaki virüs ısırma olmadan sadece deriye sürünmekle de bulaşabilir. Sürünen yerde basit bir deri çatlağı bulunması virüs girişi için kâfidir. Kedilerin tırmalamasından sonra da kuduz vakaları görülmüştür.
Mikrop bulaştıktan 40-60 gün sonra hastalık ortaya çıkar. Bu devrede aşı yapılması, hayat kurtarıcıdır.
Korunma Ve Tedavi:
Kuduz hayvanların itlaf edilmesi şarttır. Kuduran bir köpek, ilk zamanlar korkaktır ve kaçar. Tenha yerlere saklanır. Özellikle sudan çok korkar. Ağzından salyalar akar. Kısık sesle havlarlar ve dilleri hep dışarıdadır. Yavaş yavaş etrafa saldırmaya ve ısırmaya başlarlar. Yürüyüşleri dengesizdir.
Kuduz şüphe edilen hayvan derhal müşahade altına alınır. 12 günlük müşahadede, hayvan anormallik göstermezse kuduz değildir. Öldürülen hayvanların beyinleri incelendiğinde hemen teşhisi sağlar.
Isırılan insan derhal aşılama işlemine tabi tutulur. Aşılama belli bir takvim izlenerek yapılır. Takvimdeki aşı günlerini aksatmamak şarttır. Isıran hayvan bulunup incelenmiş ve kuduz olmadığı kesinleşmişse; aşılamaya son verilir.
Aşı hayat kurtarıcıdır. Çünkü kuduza yakalanan bir insanın kurtulması çok zordur ve kesin bir tedavisi de bulunmaz. Isırılma olayı gerçekleştiğinde sağlık kurumlarına müracaat etmek şarttır.
