Memeler daima kuru kalmalıdır. Emzirme bittikten ve meme temizlendikten sonra, üzerine temiz katlanmış mendil sarılır. Bu sızan sütü emer ve kolayca değiştirilir.
Anne emzirirken, ya yatakta veya rahat bir sandalyede oturmalıdır. Çocuğun başı meme verilen taraftaki kola dayandırılır ve bebek mümkün olduğu kadar dik tutulur. Serbest kalan diğer elin orta ve işaret parmakları arasında meme başı ile etrafındaki esmer hale bebeğin ağzına verilir. Bebeğin burnunun tıkanmaması için, memeye üstteki parmakla hafif baskı yapılır.
Meme ucunu çocuğun ağzına zorla vermeyiniz; yanağına dokundurmakla çocuk memeyi hissedip arayacak ve daha istekle emecektir.
Sütünüz bol ise, her emzirmede değişimli olarak yalnız bir memeyi veriniz. Sütünüz az ise bir emzirmede her ikisini de vermek gerekir. Amaç; memeleri tam boşaltarak yeni gelecek sütün artmasını sağlamaktır.
Bebeğin memeyi fazla çekmesi ve az yutkunması sütün azlığını; sık ve sesli yutkunması da bolluğunu gösterir.
Emzirmenin ilk beş dakikasında, sütün büyük kısmı emilir ve bundan sonraki dakikalarda alınan süt azalır. Bu sebeple göğsü tamamen boşaltmak için 15-20 dakika emzirmek yeterlidir. Ancak parmağını emen çocuklar, daha uzun yani, yarım saat kadar emzirilmelidir.
Nezle olduğunuz zaman, çocuk emzirirken veya ona yaklaştığınızda ağız ve burnunuzu steril bir maskeyle kapatmayı ihmâl etmeyiniz. (Steril maskeler eczanelerde bulunur.)
Bebeği Geğirtmek Veya Gaz Çıkarmak:
Bebek emzirilirken sütle birlikte bir miktar da hava yutar. Çocuğu bundan kurtarmak için ara sıra emzirmeyi kesmek ve geğirtmek lâzımdır. Bazı çocuklar hava yuttukları zaman bir an için memeyi bırakırlar. Diğerleri ise memeyi almakta devam ederler. Çocuğu, doyduktan sonra da son olarak tekrar geğirtmeniz gerekir.
Yutulan havayı çıkarmak için en pratik yöntem, çocuğu omuzunuza dayayarak dik tutmak ve arkasına hafifçe vurmaktır.
Emzirme ve geğirtme bitince, emdiğini hazmetmesi için bebeği sallamadan yerine yatırınız. Midesi sütle dolu bebek sallanmaktan hoşlanmaz ve kusabilir.
Bebeğin Hıçkırması Ve Kusma:
Bebeklerin çoğu ilk aylarda, hemen her emzirme esnasında veya emzirmeden sonra hıçkırmaya başlar. Hıçkırık, diyafram denilen ve göğüsle karnı ayıran kasın hareketleriyle meydana gelir. Hıçkırık çocuğa zarar vermez ve hiçbir tedavi de gerekmez. Uzun sürerse birkaç kaşık su içirerek kesilebilir.
Kusma, küçük bebeklerde, bilhassa emzirdikten sonra sık görülür. Çocuğun kustuğu miktar 1-2 kaşık dolusu kadardır, fakat göze fazla görünür. Bazan günde birkaç defa az miktar veya bir defada oldukça çok miktar kusar.
Kusmaların sebebi, bebeğin emzirme esnasında fazla hava yutması veya yeterince geğirtilmemesidir. Sinir sistemi zayıf çocuklarda kusmalar daha şiddetli olabilir.
Çocuk sağlıklı ve kilo almaya devam ediyorsa; bu kusmalara önem vermeyiniz. Kustuktan sonra, acıkana kadar bebeği tekrar emzirmeyin. Kusulan sütün ekşimiş ve yoğurt gibi olmasının önemi yoktur. Çocuk, çok kusmayla beraber kilo da kaybediyor ve farklı hazımsızlık belirtileri gösteriyorsa uzmana danışmak lâzımdır.
Bebek Kaç Saatte Bir Emzirilmeli:
Normal bir bebek tok olarak doğar. İlk 24 saat zarfında bebeği her 6 saatte bir beşer dakika emzirmek kâfidir. Takip eden ikinci günde ise her 3 saatte bir beşer dakika ve ertesi günden itibaren de her 3 saatte bir 15-20 dakika emzirmeye gayret edilmelidir.
Süt, "ağız" denilen, sütten koyu, sarımsı bir meme salgısıyla başlar ve yavaş yavaş bunun yerini mavimsi-griye çalan beyaz renkte hakiki süt alır.
Bebek ilk doğduğu günlerde düzensiz zamanlarda uyanır ve meme ister. Kısa süre sonra bebek 3 veya 4 saatte bir emmek için kendini düzene sokmaya başlar.
Bebek 3 saatten evvel acıkıyorsa, sütün yetmediğini düşünmek gerekir. Bu durumda yardımcı gıdaya ihtiyaç vardır.
Annenin Hastalıkları:
Anne herhangi bir hastalığa sahipse, (Kalp, böbrek, kansızlık, aids, verem, şeker, kanser, hepatit vs) mutlaka uzman doğum doktorundan, emzirip emzirmemesi veya hangi durumda emzirebileceği konusunda tavsiye alması şarttır.
Anne emzirme esnasında, soğuk algınlığıyla beraber gelen nezle, grip, bademcik iltihabı gibi rahatsızlıklardan biriyle karşılaşırsa; steril ağız-burun maskesi kullanmak ve emzirme öncesi ellerini sabunla yıkamak şartıyla emzirmesinde mahzur bulunmaz. Yine de uzmana telefonla fikir danışmak faydalıdır.
Meme Başları Şekil Bozuklukları:
Meme başlarının şekil bozuklukları emzirmeyi çok zorlaştırır. Bazı memelerin başları içine çöküktür. Bu hal her iki memede de varsa, sorun daha da zorlaşır. Bazı meme başları büyük ve kalın olabilir. Her iki şekil durumunda da çocuklar, memeyi iyi kavrayamadıkları için ememezler. Bu durumda meme çatlaklarında kullanılan meme başlığından istifade edilir.
Emzirmeye Engel Diğer Sebepler:
Çocukta emme gücünün olmaması önem taşır. Doğuştan dudak-damak yarığı bulunması bebeğin memeyi kavrayamamasına sebep olur. Çok zayıf, cılız ve erken doğmuş bebekler de memeyi emecek kuvvette değildirler. Bu hallerde, annenin sütü önceden sağılarak bebeğe verilir. Maalesef çoğu zaman bu gibi durumlar, annenin sütünün yavaş yavaş azalmasına ve hatta kurumasına dahi sebep olmaktadır.
Kaynak: cocuk dr. ihsan dogramaci,annenin kitabı, 1952 ankara
