BAROK sıfatı, başlangıçta,
muntazam olmayan biçimdeki incileri nitelemek için kullanılıyordu. Daha sonraları, klâsik
Rönesans üslûbunun ardından Avrupa'da 16. yy' ın ortasından 18. yy' ın ortasına kadar
yaygın hale gelen üslûbu belirtmek için
küçümseyici anlamda kullanıldı.
Michelangelo'nun izinden gidenlerin meydana getirdiği sanatçılar grubu içinde ve
Roma'da doğan bu sanat akımı;
İtalya, Bohemya, Avusturya, Almanya, İspanya ve bu ülkenin
Amerika'daki sömürgelerinde
kısa sürede yaygınlaştı. Reform karşıtı hareketi sanat alanında ifade eden barok üslûp,
Katolik ülkelerde kendini kabul ettirdi ve
dini konuları yeni şekilde ele aldığı gibi dini sanata da yeni bir gelişim kazandırdı.
Barok, aynı zamanda
saray sanatıydı ve kralların mutlakiyetçi tutumunu sağlam bir şekilde dile getiriyordu. Rönesansın huzur ve denge ideâline karşıt olarak,
barok'
un amacı, şaşırtmak ve göz kamaştırmaktı. Bu
etkiyi yaratmak için,
kütle, hareket ve ışık unsurlarından büyük ölçüde istifade edildi.
Mimaride, düz hatların yerine eğriler kullanıldı,
girinti-çıkıntılar önem kazandı.
Heykelde, gerçeğe daha yakın etkileyici ve
hareketli figürler ağır bastı.
Resimde, göz aldatıcı teknikler ve perspektif etkileri ön plâna çıktı. Barok 18. yy'da
canlılığını kaybetmeye başlıyor ve
rokay, rokoko üslûplarının
süsleme fantezileri öne çıkıyordu.
Türk mimarisinde barok etkisi, 3.
Ahmet devrinden 19. yy başlarına kadar devam etti.
Avrupa ile ilişkilerin artması ve yabancı sanatçıların
Türkiye'ye gelmesi,
Türk zevki üzerinde
önemli değişiklikler yaptı. Fakat
Türk barok üslûbu Batıdakinden farklı oldu.
Türk sanatkârları bu üslûbu
kendi anlayılarına göre
değiştirdiler. O devirlerde yapılan eserler çoğunlukla bu üslûp etkisinde yapıldı.
Barok etkisi altında
İstanbul'da yapılan eserler arasında
Nuruosmaniye camii (1757),
Lâleli Camii (1763),
Fatih Camii (1766) (deprem öncesi hâli),
Hamidiye Çeşmesi,
Üsküdar Selimiye Camii ve Kışlası,
Ortaköy Camii ve
Dolmabahçe Sarayı (1853) sayılabilir.
 |
| Dolmabahçe Camii - İstanbul |
 |
| Münih saray tiyatrosu (Cuvillies'in eseri) |
 |
| Nuruosmaniye Camii - Sütunlar - Cağaloğlu-İstanbul |
 |
| Sainte-Agnes Kilisesi - Roma |
 |
| Nusretiye Camii türbesi - Tophane-İstanbul |
 |
| Aziz İgnace mihrabı - İsa Kilisesi - Roma |
 |
| Nuruosmaniye Camii avlusu - Cağaloğlu-İstanbul |
 |
| Saint İgnace Kilisesi - R. Pozzo'nun eseri - Roma |
 |
| Nusretiye Camii yan kapı - Tophane-İst. |
 |
| Trévi Çeşmesi - Roma |
 |
| Nusretiye Camii şadırvanı - Tophane-İst. |
 |
| Meksiko Katedrali (İspanyol etkisi) (16-17.yy) |
 |
| Ayasofya'nın arka kapısı - Sultanahmet-İst |
