GERÇEK ortamda belirli bir duyuma sebep olabilecek hiçbir uyarı yokken, kişinin bunu duyduğuna inanmasıdır. Psikiyatride, halüsinasyondan ayrı tutulan çeşitli kavramlar vardır. Bunlardan "yanılsama", gerçek duyumsal verilerin çarpıtılmasıdır. "Yorumlama", yine gerçek duyusal verilerin yanlış değerlendirilmesini içerir.
Fizyolojik halüsinasyon tamamen normaldir ve rüyalar bu gruba girer. "Halüsinoz" ise tıpkı halüsinasyon gibi nesnesiz algıdır, ama genellikle inandırıcı değildir; algı yanılgısının bilincinde olan hasta bunun gerçek bir duyum olduğunu düşünmez ya da gerçek olup olmadığıyla ilgilenmez
Halüsinasyonlar iki gruba ayrılabilir:
Ruhsal-duyumsal halüsinasyonlar: Belirgin duyumsal özellikler taşır ve herhangi bir duyuyla ilgili olabilir. Görme, işitme, dokunma, koku ve tad alma halüsinasyoları bu gruba girer.
Ruhsal halüsinasyonlar: Halüsinasyon etkinliğinin duyusal olarak değil, düşünsel ya da duygusal olarak yaşanmasıyla ortaya çıkar ve bu aşamada kalarak duyu organlarına yansımaz. İçten gelen sesler, düşüncenin yankılanması buna örnektir. Bazı halüsinasyonlar da çeşitli hastalık durumlarının tipik özellikleridir. Meselâ kronik alkoliklerin ve kokain müptelâlarının yaşadığı hayvan görme (zoopsi), görsel bir halüsinasyondur.
HALÜSİNOJENLER
İnsana verildiğinde, genellikle geçici anormal psikolojik belirtilere yol açabilen maddelerdir. Bu belirtiler başta şizofreni olmak üzere bazı ruh hastalıklarında görülen belirtilere benzediği için, halüsinojenlere "psikodislektik","psikomimetik" ya da "delirojen" gibi adlar da verilmiştir.
Halüsinojenlere bağlı ruhsal belirtiler, özellikle algılamayı (varsanı, yanılsama deneyimleri), duygulanımı (mizaç değişiklikleri) ve düşünceyi (düşünce zincirinin ve içeriğinin değişmesi) etkileyerek, kişide davranış bozukluklarına yol açar.
Bilim adamlarının yakın tarihte ilgilenmeye başladığı halüsinojenler, gene yakın bir geçmişte özellikle Batılı gençler arasında, sıkıntıdan kurtulmak, keyiflenmek maksadıyla yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu maddeler zamanla bağımlılık yaratmaktadır. Halüsinojenlerle mücadele devletin görevleri arasındadır.
