VARİS, belirli bir bölgedeki toplardamarların düzensiz biçimde genişlemesi, uzaması ve kıvrımlar yapmasıyla belirlenen patolojik bir değişikliktir. Genellikle iki etkenin bir arada bulunmasıyla ortaya çıkar: Damar duvarının zayıflaması ve bu bölgenin dolaşım sistemindeki toplardamar basıncının artması. Birinci etken, patolojik durumlara ya da duvarın doğumsal zayıflığına bağlı olabilir.
Varisin en sık yerleştiği bölge bacaklar, özellikle de "safen toplardamarı"dır. Bacak varislerinin büyük bölümü, hastayı uzun müddet ayakta durmaya zorlayan ve bunun neticesinde de yerçekiminden dolayı kan sütunu ağırlığının toplardamar duvarını zorlamasına yol açan özel çalışma şartlarıyla gelişir.
Toplardamar güçsüzleştiği zaman bu durum gittikçe kötüleşir. Çünkü toplardamar kapakçıklarının kan sütununu destekleme etkileri de giderek azalır. Böylece zamanla varisler yayılır ve bütün yüzeysel toplardamar ağını kaplar. Bu da kabarık ve yılankavi biçimde ilerleyen bir toplardamar ağını yaratır. Bunun neticesinde, ilgili bacakta ağırlık hissi, ağrı, kan dolaşımında engelleme ve dokuların kanlanmasında bozukluklar ortaya çıkar.
Varislerin oluşabildiği bir başka bölge, yemek borusunun aşağıdaki üçte birlik bölümüdür. Burada kapı toplardamarı dolaşımında basınç arttığında varisler ortaya çıkar. (Bu durum karaciğer sirozunda oldukça tipiktir). Yemek borusunun toplardamar ağı, kapı toplardamar ağındaki kanın akabildiği bir yol oluşturur. Yemek borusu varisleri genellikle ani belirti vermeye başlarlar. Bu belirti oldukça ağır ve hastayı ölüme götüren şiddetli kanamalar biçimindedir.
Varislerin sık yerleştiği diğer bölgeler; testislerin götürücü yollarına eşlik eden toplardamar ağı (varikosel) ve rektumun mukozası altında bulunan toplardamar ağıdır (hemoroidler).
Safen Toplardamarı:
Bacağın büyük ve küçük iki yüzeysel ana toplardamarıdır. Büyük olanı, ayağın sırtından başlayarak yukarı çıkar ve uyluk toplardamarına dökülür. Küçük olanı ise, ayağın dış kenarından diz arkası çukuruna ulaşarak burada diz arkası çukuru toplardamarına dökülür.
VARİS ÜLSERİ
Varisi olanlarda bacak derisinde ortaya çıkabilen madde kaybı. En tipik yerleşme merkezi, bacağın üçüncü alt bölümünün arka yüzüdür. Varis ülseri genellikle düzensiz ya da oval şekilli olur. Kenarları biçimsiz ve kesik kesiktir. Sıvı sızmasının ve doku bozulmasının oluşturduğu maddeyle örtülü, kırmızımsı bir zemini vardır.
Varis ülseri, özellikle kronik kan birikmesi (staz) ve dokulara az oksijen gitmesi durumunda, dolaşım bozukluğuna bağlı olarak dokularda meydana gelen hastalık ve yıkımın belirtisidir.
