BUDİZM NE ANLATIR

Buda Heykeli

Budizm milattan önce 6. yy'da Kuzey Hindistan'da "Sidd Hartha Gautama" tarafından kuruldu. Dünyanın büyük dinlerindendir. Annesi gördüğü rüyada; altı dişli beyaz filden ve sağ tarafından ona hamile kaldığını, filin göğsünü deldiğini söylemiştir. Buda'nın doğumundan bir hafta sonra annesi öldü.

Buda "aydınlanmış" demektir. Babası ileri gelen bir savaşçıydı ve soylu bir ailedendi. Hint-Nepal sınırında doğdu. Hayatta zevklerle meşakkatler arasında bir orta yol bulunmasını öğrendi. Buna "aydınlanma" dedi. 80 yaşında öldü, cesedi yakıldı.

"Acı hayatın ayrılmaz bir parçasıdır, bilgili ve ahlâklı olmak gerekir" dedi. Budizm, Hindu inanışlarıyla bezenmiştir. Dört gerçek vardır: Birincisi; reenkarnasyondur (ruhların sürekli beden değiştirerek tekâmülü) . İkincisi; acı, hayatın arzu ve tutkularından doğar. Aç gözlülük, kıskançlık hata ve nefret doğurur. Üçüncüsü; arzu, tutku söndürülürse
acı da biter. Dördüncüsü; sekiz aşamalı ahlâk yoludur. Bu aşamalar: Saf tefekkür, bilgi, doğruluk, iyilik, arzuların sönmesi, tekrar dirilmemenin en üst haline ulaşarak varlığın kozmik enerji içinde erimesi, nirvanaya ulaşmak ve yeniden dünyaya gelmemektir. Böylelikle kişi artık olgunlaşmış sayılır.

Sidd Hartha Gautama (Buda)  16 yaşında evlenmiş ve bir oğlu olmuştur. 30 yaşındayken derin düşünceye başlar. Öncelikle kendine "mahrumiyet" hayatı yaşatır. Bunun faydasızlığını görünce; "biraz da dünyadan zevk almalıdır" diyerek orta yolu tavsiye eder. 

Arkasında hiç bir yazılı eser bırakmamıştır. İnananların ağızdan ağıza aktardıkları sözleri daha sonra bir araya getirildi (sutra) . Sonradan kurulan bazı budist okulları, Buda'nın tanrısal bir tabiata sahip olduğunu kabul etmezler. Sonraları budizm, çeşitli okul ve tarikatlara bölünmüştür.

Manastır yaşamına girmek isteyen 16 yaş altı çocuklar, şu yasaklara uymayı peşinen kabul ederler: Öldürme, çalma, zina yapma, yalan söyleme, sert içki içme, yasak saatlerde yemek yeme, dans etme, şarkı söyleme, gösterileri seyretme, kendini güzelleştirme, rahat yerde yatma, altın-gümüş alma... İsteyen çocuk manastırdan çıkıp gitmekte özgürdür. 

Bazı Buda terimleri:

Chan: "Tefekkür" demektir (derin fikirlere dalmak) .
Karma: "İşler yasası". Her düşünce ve eylem varlık üzerinde bir etki yapar ve onu bir dirilişten diğerine taşır.
Samsara: Sürekli çevrim. (dünyaya devamlı gelip- gitme)
Boomisattva: Uyanık varlık. Başkalarının "nirvana" ya girmesine yardım etmek için bir müddet ya da devamlı dünyada kalan kişiler. Bunlar bir tanrılar tapınağında kutsallaştırılır.
Nirvana: Varoluşun bitmesi, arzuların sönmesi ve bir daha dünyaya "gelmeme" hali.

Budizme inananlar, yaptıkları iyi davranışlarla "daha iyi bir hayatta" yeniden doğmayı umut ederler...