Hippokrates insanlığa, bir kısmı kendine ait olmasa bile, onun adıyla tanınan, tedavi yollarından meydana gelen büyük bir tıp öğretisi bıraktı. Hipokrates'ın tıbbî öğretisi, vücuttaki kan, lenf, safra gibi sıvı dolaşım bozukluklarına dayanır. Tamamen hayâlî unsurlardan yola çıktığı halde, bu teori, onu mantıklı ve sağlam bir uygulamaya götürdü. Gıdanın, iklimin ve çevrenin hastalar üzerindeki tesirini inceledi.
Bir söylentiye göre; Pers kralı Artakserkses, ordusuna büyük zarar veren bir salgın hastalığı önlemek için hediyelerle ona müracaat etmişti. Hippokrates, kendi vatanıyla savaş halinde olan bu kişinin bütün değerli armağanlarını reddetmişti.
Hippokrates'ın yazdığı sanılan eserler arasında, yazarına ait olduğu en kesin olanlar: Peri Aeron, Hydaton, Topon (havalar, sular ve ülkeler üstüne), Aphorismoi (özlü sözler), Prognostikon (teşhis kitabı), Kardies (kalp üstüne).
Hekimlik ahlâkına değer verdi. Mö 377' ye doğru Larissa, Tesalya'da öldü. Hekimlerin mesleğe başlarken ettikleri yemin de Hippokrates'den gelmedir.
HİPPOKRATES YEMİNİ
Tedavi etme sanatının ahlâk kuralları, Hippokrates'in koyduğu bu kurallar, Fransa'da hemen hiç değiştirilmeden 15 ve 16. yy' dan beri yemin olarak kabul edildi. 1707' de, kralın çıkardığı bir fermanla, tıp fakültelerinde bir tez savunulurken, söylenmesi mecburî kılındı. Yeminin metni şöyledir:
"Aşağıdaki sözlerimi ve yeminimi bütün kuvvet ve kudretimle yerine getireceğime, hekim Apollon, Hygieia, Panakeia ve bütün tanrı ve tanrıçalar üzerine yemin eder ve hepsinin tanıklığına başvururum. Hekimlik hocamı, annem ile babam kadar seveceğim, mallarımı kendisiyle paylaşacağım ve gerekirse onun ihtiyaçlarını karşılayacağım; çocuklarını kardeşlerim bilecek, isterlerse hekimliği onlara bedelsiz öğreteceğim. Kuralları, sözlü dersleri ve öğretimin geri kalan bütün inceliklerini, oğullarım, hocamın oğulları ve tıp yasalarına göre yemin etmiş ve söz vermiş öğrencilerden başka kimseye öğretmeyeceğim.
Hastalarımın tedavisini, bütün kuvvetim ve düşüncemle onların faydasına ayarlayacağım, her çeşit kötülükten ve haksızlıktan kaçınacağım. Benden istense bile, hiç kimseye zehir vermeyecek veya böyle bir telkinde bulunmayacağım; aynı şekilde hiçbir kadına çocuğunu düşürmeyi sağlayacak bir âleti teslim etmeyeceğim. Hayatımı namus ve saflık içinde geçirecek, mesleğimi bu yönde tatbik edeceğim. Mesaneden taş çıkarma ameliyatı yapmayacağım. Girdiğim her eve sadece hastaların faydası için gireceğim. Bozucu nitelikte olan ve isteyerek yapılan her çeşit kötülükten uzak duracağım, özellikle hür olsun esir olsun, kadınları ve erkek çocukları aldatmaktan kaçınacağım. Mesleğimi uyguladığım sırada veya bunun dışında, toplum içinde gördüğüm veya işittiğim, açıklanması gerekmeyen hiç bir şeyi açıklamayacak ve böyle durumlarda ağız sıkılığını bir görev sayacağım.
Bu yeminimi hiç bozmadan yerine getirebilirsem, hayatımı ve mesleğimi mutluluk içinde geçireyim, insanlardan daima saygı göreyim, eğer yeminimi bozar, yerine getirmezsem bütün bunların tersi olsun."
TÜRKİYE'DE TIP FAKÜLTESİ MEZUNLARININ DİPLOMA YEMİNİ
"Hekimlik mesleği üyeleri arasına katıldığım şu anda, hayatımı insanlık hizmetine vakfedeceğimi alenen ve resmen taahhüt ediyorum.
Hocalarıma karşı lâyık oldukları hürmeti ve minnetdarlığı muhafaza edeceğim.
Sanatımı, vicdanım dairesinde ve vekarla ifa edeceğim. Hastamın sağlığını baş kaygım olarak telâkki edeceğim. Kendini bana tevdi eden kimsenin sırrını muhafaza edeceğim. Hekimlik mesleğinin şerefini ve necip ananelerini idame ettireceğim. Meslekdaşlarım, kardeşlerim olacaktır.
Din, milliyet, ırk, parti veya içtimaî sınıf kaygılarının, vazifemle hastam arasına girmesine müsaade etmeyeceğim. İnsan hayatına, ana karnına düştüğü andan itibaren mutlak bir surette hürmet edeceğim.
Tehdit altında bile olsa, tıp bilgilerimi, insanlık kanunları aleyhinde kullanmayı kabul etmeyeceğim.
Bunları resmen ve alenen, serbestçe ve namusum üzerine yapmaya ant içiyorum"
kaynak: meydan larousse büyük lûgat ve ansiklopedi c.5, s.897, basım 1960-1971
