ÇİLELİ AFGANİSTAN

AFGANİSTAN, 32 milyon nüfusa sahiptir. Nüfusun yüzde 80' i  sünni islâm, yüzde 19' u  şii islâmdır. Başşehir Kabil'dir.

Afganistan konumu sebebiyle tarih boyunca çeşitli istilâlara uğradı. Mö 6. ve 4. yy arası Pers İmparatorluğunun (Pers Kralı 1. Dara) etkisi altında kaldı. Daha sonra Büyük İskender tarafından fethedilen ( mö 328) Afganistan , Baktria Krallığı'nın bir parçası haline geldi. Bu dönemde ortaya çıkan medeniyet, Yunan ve Hint kültürlerinin senteziydi.

Bir Afganlı

Milâttan önce 2. ve 1. yy' larda İskitler, Partlar ve Kuşanalar ile Budizm'in etkisi yaşandı. 8. yy' dan itibaren Emevilerle birlikte Müslümanlık yayılmaya başladı. 11. yy' da Gazneli Mahmut ile İslâm Medeniyeti iyice hakim oldu.

13. yy' da Cengiz Han'lı Moğol istilâsıyla ve 14. yy' da Timur hakimiyetiyle yakıldı-yıkıldı. 1747 yılında Ahmet Şah Durrani ile Peştular Afgan Hanedanlığı'nı; sonrasında 1800' lerde Dost Muhammed Hanedanlığı'nı kurdular. 1900' lerde Abdurrahman Han memlekette gerçek denetimi sağladı.

İngilizler 19. yy' da ülkeyi iki kez işgâl ettiler. Afganlılar'ın İngilizler'e karşı başlattığı bağımsızlık mücadelesi, İngiltere'nin 1921' de Afganistan'a bağımsızlık tanımasıyla neticelendi. 1929' a kadar Emanullah Han ile idare edilen ülke 1973' de hükümet darbesiyle Monarşi yönetimine son verdi ve cumhuriyet kuruldu.

Çilekeş Afgan

Nisan 1978' de Sovyet yanlısı bir yönetim başa geldi. Eylül 1979'da Devlet Başkanı Nur Muhammed Taraki, Başbakan Hafızullah Amin tarafından devrilerek öldürüldü. Bunun üzerine müdahale eden Sovyet Ordusu aralık 1979'da Amin'in yerine Babrak Karmal'ı getirdi ve ülkeyi işgâl etti.

İşgâlci Sovyet ordusu'na karşı, Pakistan'ın da desteklediği köylüler, ülkede İslâmcı bir direniş hareketi başlattılar. Dört milyon mülteci Pakistan'daki kamplara sığındı. 1986'da devlet başkanlığından istifa eden Babrak Karmal'ın yerine Muhammed Necibullah geçti. Sovyet Birlikleri 1989' da çekildi. 

Ülke iç savaşlardan, işgâllerden, dış müdahalelerden bugün dahi yakasını tam kurtarabilmiş değildir.