MONTAİGNE DENEMELER (les essais)

Denemeler'den bir sayfa  (Bordeaux baskısı)

MİCHEL de Montaigne (1533 - 1592), on senelik bir çalışmadan sonra 1580 yılında "Denemeler" inin iki kitabını yayınladı; eser 1582' de ufak değişikliklerle yeniden basıldı. 1588' de yapılan yeni basımda, önceki kitaplara göre altı yüz den fazla ilâve vardı ve üçüncü bir kitap eklenmişti. Nihayet Montaigne çok geniş yeni bir baskı hazırladı, fakat yayınlayamadan öldü.

Yayınlanamayan bu baskı, 1595' te Pierre de Brach ve Madamoiselle de Gournay tarafından bazı hatalarla yayınlandı. Montaigne'nin el yazması ise Bordeaux belediye kitaplığında saklandı ve bütün modern baskılara temel oldu.

1570' den ölümüne kadar Montaigne, kitaplığına kapanıp okuyor ve okuduğu kitaplardan hareket ederek, devrinin yaşayışı üzerinde ve seyahatlerle zenginleşen hayat tecrübeleriyle ilgili düşünüyor, bir taraftan da insan düşünce, ahlâk ve kurumlar hakkındaki görüşlerini yazıyordu.

Kesin bir plandan uzak bulunan yazma işini, düşüncelerini genel bölümler halinde toplayarak gerçekleştirdi; ayrıca ikinci ve üçüncü baskıda yapılan ekler de bölümlerin içine sıkıştı. Bu ekler, Montaigne'nin düşüncelerindeki gelişme hakkında açık bir fikir verir.

Montaigne'nin felsefi bir kaygısı vardı. Yaşamayı seviyor, ölümden korkuyordu. Bu yüzden ölümü küçümsemeyi başaran eski filozof ve ahlâkçıları, özellikle "Felsefe yapmak, ölmeyi öğrenmektir" diyen Seneca'yı örnek aldı. Okurken ve düşünürken daha pek çok şey öğrendi; özellikle hiçbir şeyin bilinmediğini ve insanların "doğru" diye öne sürdükleri her şeyin çeliştiğini anladı.

Böylelikle "Denemeler" şüpheci bir kitap niteliği kazandı. Bununla beraber Montaigne, burada kendini tanımayı ve kendi vasıtasıyla "insanların durumunu" tanımayı öğrendiğini belirtir. Kendinde herkesin kendini bulabilmesi için, kendini tam bir serbestlikle anlatır.