9 Mayıs 2023 Salı

JEAN-BAPTİSTE BİOT (fizikçi)

FRANSIZ  fizikçi, 1774 yılında Paris'de doğdu. Mühendis çıktıktan sonra, önce Ecole Centrale de Beauvais'ye, sonra Collège de France'a fizik profesörü oldu (1800). 1803' de İlimler akademisi üyeliğine seçildi. Paris rasathanesine girerek "boylamlar" bürosunda çalıştı. 

1806' da Arago ile beraber İspanya'ya gitti ve Mechain'in başladığı "meridyen nirengileme" işini sürdürdü. 1809' da Fen Fakültesi "astronomi" profesörlüğüne atandı. 

Matematik ve astronomi alanında birçok eser veren Biot, esas şöhretini fizikçi olarak yaptığı çeşitli araştırmalarla kazandı. 

1803' de L'Aigle civarında toplanmış göktaşı parçalarını inceledi. 1804' de "ısı iletkenliği" teorisini kurdu. Aynı yıl Gay-Lussacs ile beraber yer manyetizmasını ilmî olarak incelemek için ilk balon uçuşunu yaptı. 

1806' da, Arago ile beraber havanın ve çeşitli gazların "yoğunluğunu" ilk defa ve kesin olarak ölçtü. Başkalarından evvel katı cisimlerde "sesin iletilme hızını" ölçmeye girişti ve sesin yayılmasına dair matematik bir teori kurdu (1809).

Renkli ışınların polarması ve döner polarma olaylarını ele aldı. 1815' de "terebentin ruhu", "şekerli eriyikler" gibi bazı sıvı maddelerin polarma gücünü buldu. Böylece "şeker ölçme" aletini icad etti. Bunu "şeker hastalığı" araştırmalarında kullandı.

1820' de Savart ile birlikte doğru elektrik akımının meydana getirdiği manyetik alanın değerini ölçerek bu olayın kanununu koydu. Bundan başka; kutup şafaklarını (1828), atmosferin yapısını inceledi (1841). Çeşitli enlemlerde yerçekimi alanının değerlerini tayin etti. 

Arago ile beraber gazların "ışığı kırma" derecesini ölçtü. Merceklerde akromatizmi inceledi. İlmî eserler yazdığı gibi edebî eserler de yazdı. Bütün eserleri 1856' da "İlmî ve Edebî Karmalar" adıyla yayınlandı. Jean-Baptiste Biot, 1862' de Paris'de vefat etti.