YILAN AKBABASI (hayvan)

İNCE  uzun gövdeli büyük bir kuş (uzunluğu 1,15 metre). Tüyleri gri, siyah ve beyazdır. Başında ince, uzun bir tepelik bulunur. "Gündüz yırtıcıları" takımından, "yılanakbabasıgiller" familyasındandır. 

Yılan akbabası (sagittarius serpentarius), tuhaf görünüşlü yırtıcı kuşlardan biridir. Bacakları çok uzun, parmakları kısa, tırnakları zayıftır. Bu haliyle, uzun kuyruklu bir bataklık kuşuna benzer. 

Afrika step ve savanlarında, yerde yaşar. Yuvasını alçak bir ağaca yapar. Özellikle yılanlarla beslenir.

SUUT KEMAL YETKİN (yazar)

TÜRK  yazar, 1903 yılında Urfa'da doğdu. Felsefe dalındaki yükseköğrenimini Fransa'da tamamladı. Ankara Dil ve Tarih Coğrafya fakültesinde görev aldı. Millî Eğitim bakanlığı Güzel Sanatlar Genel müdürlüğü görevinde bulundu. 1942' de profesör oldu.

Urfa milletvekilliği (1942-50), İlâhiyat fakültesinde profesörlük yaptı, Ankara üniversitesi rektörü oldu. Misafir profesör olarak Amerika'ya gitti (1964). Ankara Üniversitesi Eğitim fakültesinde görev aldı. 

Yazı hayatına "Suut Saffet" adıyla şiir yazarak (1921) başlayan Suut Kemal, Paris dönüşü; estetik, sanat, felsefe, resim ve İslâm sanatları konularındaki yazılarının yanı sıra deneme yazarlığıyla da tanındı. Suut Kemal Yetkin, 1980' de Ankara'da vefat etti.

Eserleri : "Şi'ri Leyal", "Estetik", "Metafizik", "Büyük Mustaripler", "Sanat Felsefesi", "Filozofi ve Sanat", "Ahmed Haşim ve Sembolizm", "Edebî Meslekler", "Edebiyat Konuşmaları", "Sanat Meseleleri", "Leonardo da Vinci'nin Sanatı", "Edebiyat Üzerine", "İslâm Mimarîsi", "Büyük Ressamlar", "Günlerin Götürdüğü", "Düş'ün Payı", "Şiir Üzerine Düşünceler". 

YEŞİM (kıymetli taş)

YEŞİM,  açık yeşil ve pembe renkli, kolay işlenir değerli taş. "Yeşimtaşı" da denilir. Yeşim, eski çağlardan beri bilinir. Böbrek hastalıklarını iyileştirdiğine inanılır ve ayrıca nazarlık olarak kullanılırdı. 

Çinliler, bugünden  3000 yıl kadar evvel, yeşimi taşların en kıymetlisi saydıkları ve bu taşın kötü ruhları uzaklaştırdığına inandıkları için, Tao'culuğun dinî törenlerinde kullandılar. Bu taştan yapılan bazı eşyalar, çeşitli sembolleri ifade ediyordu; ortası delik, yassı ve yuvarlak bir yeşim olan "pi" göğü, bir küp içine gömülü silindir şeklindeki "ts'vog" da yeri temsil ederdi.

Yeşime, yine dinî kaygıyla çeşitli şekiller verildi; ejderha, kaplan, kelebek, yarasa, ağustos böceği, kuş v.b. Daha sonraları, yeşimden yapılan küçük heykelcikler, biblolar ve buhur kabları moda oldu.

YENGEÇ (hayvan)

BRACHYURA  takımından on ayaklı kabukluların çoğuna "yengeç" adı verilir. Genel olarak karın kısmı körelmiş ve başlı göğsün altına tamamen kıvrılmış olan, kabuklu on ayaklı hayvanlardır (dörtgen yengeçler, değirmi yengeçler, üçgen yengeçler vb.).

Yengecin en çok bilinen türü "pavurya"dır. Bu yengeç Kuzey denizinde ve Atlantik'te çok yaygın, Akdeniz'de seyrektir. Genişliği bazen 30 cm'yi ağırlığı ise 6 kg'ı bulur. Avrupa ve Türkiye kıyılarının dev yengeci budur. Büyük ölçüde avcılığı yapılır. 

Kıyı yengecine "çağanoz" denir. Portunidae familyasındandır. Kuzey yarımküre ve Akdeniz'de pek yaygın olan bu yengecin boyu asla 6 cm'yi geçmez. 

Diğer başka yengeç türleri de; "palmiye yengeçleri", "deniz örümcekleri", "kara yengeçleri", "tatlısu yengeçleri", "midye yengeçleri" vb. dir. 

Kabuğunun altında hemen hemen kapalı bulunan solungaç boşluğu sayesinde yengeçler, su dışında uzun müddet yaşayabilir, hattâ bazı türleri yetişkin iken tamamen karada yaşar, ancak yumurtlama zamanı suya girer.

Yengeçlerin birçoğu, başlıgöğüslerinin genişliğinden dolayı "yan yan" yürümek zorundadır. Gözleri saplı ve çok hareketli olduğu için gidecekleri yönü görür. Çağanoz gibi bazı yengeçler, arkadaki hareket ayaklarının palet gibi geniş olması sayesinde yüzebilir.

Yengeçlerin hepsi yırtıcı etçil hayvanlardır. Ellerine ne geçerse, çoğunda pek korkunç olan kıskaçların da yardımıyla parçalayıp yer. Bazıları kamuflaja girer, kabuğunun üzeri yosun şekilleriyle kaplanır. Bazıları da çakıl taşı gibi hareketsiz kalır.

YEDİGÖLLER (millî park)

BOLU' nun 42 km kuzeyinde dördü daimî, üçü ise çoğu kez yaz aylarında kuruyan yedi göle verilen isim. 

1965 yılından beri, 550 hektar genişliğindeki bu ormanlık saha millî park haline getirilmiştir. Göller arasında; en büyüğü 22,5 dekar (22500 m2) yüzey alanıyla "Büyükgöl"dür. "Deringöl", "Sazlıgöl", "Nazlıgöl" adlarını taşıyan göller daha küçüktür. 

Göllerin çevresi iğne yapraklı ve yayvan yapraklı ormanlarla kuşatılmıştır. İnsanın içini açan, ruhunu ferahlatan, yaz turizmine uygun bir bölgedir. Bu ormanlarda aynı zamanda çeşitli av hayvanları olduğundan, Yedigöller av meraklıları tarafından da sık ziyaret edilen bir yer haline gelmiştir.  

MEHMED BEHÇET YAZAR (şâir)

TÜRK  şâiri, 1890 yılında Halep'de (Suriye) doğdu. Edebiyat ve tarih üstüne çeşitli araştırmaları vardır. 

Beyrut, Kastamonu ve  İstanbul'da bazı liselerde edebiyat öğretmenliği yapan Mehmed Behçet Yazar, 1980' de İstanbul'da öldü.

Bazı eserleri : "Erganun (şiirler)", "Buhurdan (mensur şiirler)", "Genç Şâirlerimiz ve Eserleri (edebiyat incelemesi)", "Genç Romancılarımız ve Eserleri (inceleme)", "Edebiyatçılarımız ve Türk Edebiyatı (anket-antoloji)", "Yumak (şiirler)". 

YASEMİN (çiçek)

YASEMİN,  kokulu, beyaz veya sarı, nadiren pembe çiçekli ağaççık. Zeytingiller familyasındandır, türlerinin çoğu tırmanıcıdır. 

Batı Avrupa'nın birçok yerinde, Cezayir, İtalya, Sicilya, Calabria, Mısır, Filistin ve Suriye'de koku elde etmek için yetiştirilir. 

Yaseminden çıkarılan kokular, parfüm sanayiinde en güzel kokuların yapılmasını sağlar.

AHMET EMİN YALMAN (gazeteci)

TÜRK  gazeteci, 1888 yılında Selânik'te doğdu. İlköğrenimini Feyzi Sıbyanda, ortaöğrenimini Selânik Askerî rüştiyesinde yaptı. Beyoğlu Alman Lisesini bitirdi (1907). Babıâli Tercüme odasında çalıştı (1907-09). New York Columbia üniversitesini felsefe doktoru olarak bitirdi. 

Dârülfünunda, içtimaiyat (sosyoloji) müderris muavini (1914-16), Mülkiye mektebinde istatistik müderrisi oldu. Damat Ferit hükümeti tarafından Kütahya'ya, İngilizler tarafından Malta'ya sürüldü. 1922' de Türkiye'ye döndü. 

1923' de Ahmed Şükrü ve Enis Tahsin ile "Vatan" gazetesini kurdu. "Kaynak" adlı haftalık bir gazete yayınladı (1936). Türk komisyonu üyesi olarak New York sergisi neşriyat müdürlüğü yaptı (1938). 1940' da "Vatan" gazetesini tekrar çıkardı ve 1960' a kadar başyazarlığını yaptı. 1959' da bu gazetede yayınlanan yazılar sebebiyle 15 ay hapse mahkûm oldu. 

"Hürvatan" gazetesini çıkardı (1960-62). Basına yaptığı hizmetlerden dolayı California ve Georgia üniversiteleri tarafından kendisine altın plaka "üstün cesaret armağanı" verildi. Ahmet Emin Yalman, 1973' de İstanbul'da vefat etti. 

Eserleri : "Die Türkei", "Turkey in the World War", "Gerçekleşen Rüya", "Havalarda 50.000 km", "Naziliğin İç Yüzü", "Yarının Türkiye'sine Seyahat", "San Francisco'da Neler Gördüm", "Turkey in my Time", "Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim".

YABANARISI (böcek)

YABANARISI  yeryüzünde özellikle Kuzey yarımkürede (ılıman ve soğuk bölgelerde) yaygın, iğneli ve zarkanatlı böcekdir. Göz alıcı parlak renklidir. Gözüpek olan bu arının sokması korkunçtur, ama yuvaları tehdit edilmedikçe veya savunma durumunda kalmadıkça saldırmaz.

Yabanarılarının yaşama şekli balarılarınınkine benzer, fakat bunlar oğul vermez, yuvalarında yiyecek bulunmaz ve yalnız ana arı kışın yaşar. Yabanarısı böcekleri avlayarak beslenir. Ayrıca, çatlak zedeli meyvelere, etlere ve bütün yiyeceklere hattâ öldürüp ballarını yemek için balarılarına dahi saldırır. Bu saldırı bazen balarısı katliamına bile dönüşür.

İşçi yabanarıları ezilmiş hayvansal maddelerden yaptıkları bir bulamaçla günü gününe kurtçukları beslerler. Bazı yabanarıları yere yuva yapar, bazıları ağaçlara asılı yuva yapar. Yabanarısının en büyüğüne "eşekarısı" denir.

HÜSEYİN CAHİD YALÇIN (yazar)

TÜRK  yazar, 1874 yılında Balıkesir'de doğdu. İlköğrenimini Serez'de yaptı. İstanbul'da Mekteb-i Mülkiyeden mezun oldu (1896). Bir müddet Maarif nezaretinde çalıştı. Vefa idadîsi müdür yardımcılığı, Mercan idadîsi müdürlüğü yaptı. 

1908' den sonra Tevfik Fikret ile beraber "Tanin" gazetesini kurdu. İstanbul mebusu, Meclis-i Mebusan reisi, Düyunu Umumîye dayinler vekili oldu. İstanbul'un işgâli sırasında, İngilizler tarafından Malta'ya sürüldü (1919-22). Dönüşünde "Tanin"i tekrar çıkardı (1922-25). 

Siyasî sebeplerle 1,5 sene Çorum'da sürgün kaldı. İstanbul'a dönünce "Fikir Hareketleri" dergisini çıkardı. İstanbul ve Kars milletvekilliği yaptı. 1948' den beri sürdürdüğü "Ulus" gazetesi başyazarlığı görevindeyken 1957' de İstanbul'da vefat etti.

İdadî öğrenciliği sırasında "Nadide" adlı bir roman yazan Hüseyin Cahid, "Serveti Fünun" dergisinde yayınladığı hikâye, roman ve tenkît yazılarıyla ün kazandı. Eski edebiyata karşı yeni edebiyatı, Doğu kültürüne karşı Batı kültürünü savundu. "Edebiyatı Cedide" akımına yapılan saldırılara karşı, bu akımı savundu. 

1901' de Fransızcadan çevirdiği bir makaleden dolayı "Serveti Fünün" dergisinin kapatılması üzerine, diğer arkadaşlarıyla beraber yazı yazmayı bıraktı. 1908 Meşrutiyetinden sonra, siyaset yazarlığına geçti. Eserlerini gerçekçi bir görüşle yazan Hüseyin Cahid, iç ve dış gözleme önem verir. Hikâye, roman ve şiirlerinin dışında süssüz ve yapmacıksız bir dil kullanır.

Eserleri : "Nadide", "Hayat-ı Muhayyel", "Hayâl İçinde", "Hayat-ı Hakikiye Sahneleri", "Kavgalarım", "Niçin Aldatırlar", "Edebî Hatıralar", "Talat Paşa", "Seçme Makaleler". 

Ayrıca; İngilizce, İtalyanca ve Fransızcadan çevirdiği yüzlerce eseri; "Oğlumun Kütüphanesi" genel başlığıyla yayınladı.    

KONRAD WİTZ (ressam)

ALMAN ressam, 1400 yılına doğru Rottweil'de doğdu. 1431' de geldiği Basel'de "Kurtuluş Aynası Çokkanatlısı"nı yaptı (1435). Birbirinden ayrılan levhalar farklı (Basel, Dijon, Berlin-Dahlem) müzelerdedir. Cenevre'de Saint Pierre katedrali için "Aziz Petrus Sunakarkalığı"nı yaptı (1443). Levhaları birbirinden ayrılan bu eserin "Mucizevî Balık Avı" levhası Cenevre Sanat ve Tarih müzesindedir. 

Şüphe olmaksızın 20 kadar tablo kendisine atfedilir. Flaman resmini de iyi tanıdığı anlaşılan sanatçı Ortaçağ resmine birtakım yenilikler getirdi. Konrad Witz, 1455' e doğru Basel veya Cenevre'de öldü.

Konrad Witz  -  Mucizevî Balık Avı  (1443)

JAMES ABBOTT MAC NEİLL WHİSTLER (ressam)

AMERİKALI  ressam ve gravürcü, 1834 yılında Lowell, Massachusetts'de doğdu. 1855' de Paris'e giderek Gleyre'in atölyesinde çalıştı. 1863' de yaptığı "Beyazlı Genç Kız" ve 1867' de sergilediği "Porselen Ülkesinin Prensesi", "Piyano" ve "Donmuş Thames" adlı eserleriyle ün kazandı. Bir müddet İngiltere'de kalarak bazı ofortlar yaptı. 

Bundan sonra portreleri artık iki adla anılmaya başlandı: "Kadın Portresi" veya "Annesinin Portresi", "Kurşunî ve Pembeli Ahenk", "Yeşil ve Mor", "Siyah ve Altın Sarısı", "Kurşunî ve Yeşil (Okyanus)" gibi. Bu usulünü dekorasyona da uyguladı. 

Whistler'in şahsî özellikleriyle dikkat çeken portrelerini birçok Amerikalı ressam taklit etti. Whistler, 1903' de Londra'da öldü.

James Abbott Mac Neill Whistler  
"Eski Battersea Köprüsü"

ROGER WİLD (ressam)

FRANSIZ  ressam ve desinatör, 1894 yılında Lozan'da (İsviçre) doğdu. Mallarmé, Baudelaire, Victor Hugo ve Balzac'ın eserlerini resimledi. Paris Güzel Sanatlar müzesinde, Cabinet des Estampes'ta, Bourbon sarayında, Opéra müzesinde, İle-de-France müzesinde eserleri vardır.

1967' de, Paris'te eski ve yeni tablolarını biraraya getiren "Yarım Asırlık Portreler" adlı bir sergi düzenledi. Roger Wild, 1987' de (yaş 93) Athie'de (Fransa) öldü.

Roger Wild  -  Maja

ANTOİNE WATTEAU (ressam)

FRANSIZ  ressam, 1684 yılında Valenciennes'de doğdu. Ressam Albert Gerin'den ders aldı, ustasının ölümü üzerine Paris'e gitti (1702). Dinî tablo tacirleri hesabına çalıştıktan sonra Gillot'nun atölyesine girdi (1706). 2 yıl sonra arabesk ressam Claude Audran'ın atölyesine geçti.

Roma Büyük ödülü yarışmasında (1709) başarısızlığa uğradıktan sonra, "Birliklerin Hareketi" tablosunu satmayı başardı. Malplaquet savaşından kaçanlarla ve askerlerle dolup taşan Valenciennes'e döndü. Ordugâhlarda ve meyhanelerde dolaşarak krokiler çizdi. 

Hasta ve üzgün olarak Paris'e dönünce, maliyeci Pierre Crozat için "Mevsimler"i gösteren dörtlüsünü çizdi. Crozat'ın konağındaki eğlencelerde; Rubens, Tiziano, Veronese, genç kadın ve soylularla tanıştı. 1717' de "Kythera Adasına Gitmek İçin Vapura Biniş" adlı tablosuyla kraliyet akademisine alındı. Dostlarının birkaç portresini ve birkaç "nü" yaptı, fakat dehasını özellikle kompozisyonlarında gösterdi.

Verem hastalığına yakalandığı için 1719' da tedavi maksadıyla Londra'ya gitti, fakat ertesi yıl eskisinden daha kötü bir durumda döndü. Sanatını yapmaya devam etti. Flaman ve Venedik ustalarının sırrını çözen Watteau, dostu Gersaint için ölüm döşeğindeyken "Gersaint'in Alâmeti" adlı tabloyu yaptı ve 1721' de (yaş 37), 12 yıldan kısa süre içinde yapılmış pek çok eser bırakarak Nogent-sur-Marne'da öldü.

Başlıca eserleri : "Parkta Toplantı", "Kayıtsız", "Finette", "Jupiter ve Antiope", "Paris'in Yargısı", "Silâhı Alınmış Aşk", "Endişeli Âşık Kadın", "Pater'in Portresi", "Arlequin ve Colombine", "Müzik Dersi", "Aile Konseri", "Kır Eğlenceleri", "Ay Randevusu", "Sürpriz", "Hayatın Güzellikleri", "Venedik Eğlenceleri", "Müfrezenin Molası", "Alaya Katılmaya Giden Asker", "Théatre-Français'de Aşk", "Théatre İtalien'de Aşk", "Aşk Dersi", "Kır Toplantısı", "Uçan Ordugâh", "Savaş Dinlenmeleri", "Evlenme Sözleşmesi" vb.

Antoine Watteau  -  Tökezleme (detay)

ANDREW WARHOLA (ressam)

AMERİKALI  ressam (Andy Warhol), 1927 yılında Philadelphia'da doğdu. "Pop-art"ın başlıca temsilcilerinden biriydi. Serigrafi yöntemiyle; tuval, kağıt, kumaş üzerine ünlü kişilerin, birtakım nesnelerin resimlerini ve çocuklara yönelik ilüstrasyonları aktardı. Tekrarlı aktarmalarla da "imge içinde imgeler" elde etti. Andrew Warhola, 1987' de New York' da öldü.

Bazı eserleri : "Campbell Çorba Kutusu", "Marilyn Monroe", "Liz Taylor", "Elektrikli Sandalye", "Çocuk Resimleri", "Candy Bars", "Büroda Portreler", Uyku", "Chelsea Kızları" vd. 

Andrew Warhola  -  Marilyn  (1962)

ÉDOUARD VUİLLARD (ressam)

FRANSIZ  ressam, 1868 yılında Cuiseaux, Saône-et-Loire'da doğdu. Paris'te liseye giderken Maurice Denis, Lugné-Poe ve Pierre Veber ile dostluk kurdu. 1883' de dul kalan annesi, bir apartman dairesinde küçük bir terzi atölyesi açtı. Vuillard annesinin ölümüne kadar (1929) onunla beraber yaşadı ve orada zarif ve samimiyet dolu resimler çizmeye başladı. Hiç evlenmeyen ressam, eserlerinin çoğunu bu ortamda yaptı.

Gobelins okulunda gece derslerini takip etti. 1888' de Güzel Sanatlar Millî yüksek okuluna alındı (Gérôme'un atölyesi), fakat aynı yıl oradan ayrıldı ve Julien Akademisine girdi. Burada Paul Sérusier'den resimde sembolizmin ilkelerini öğrendi. 

Bonnard, Roussel, Maurice Denis, İbels, Ranson vd. ile "Nabi" grubunu kurdu. Vuillard bu sıralarda parlak ve canlı renklere yöneldi (Yatakta). Dekoratif sanatlarla da ilgilendi (paravanlar, mobilyalar, vitraylar, halılar, seramikler, kitaplar), resimlerinde tutkallı boya, yağlıboya ve pastel kullandı. 

"Revue Blanche" dergisinin bürolarında ve Le Barc de Boutteville'in bürosunda arkadaşlarıyla beraber ilk sergilerini açtı (1892-95). Resimlerinde yavaş yavaş Gauguin'den uzaklaşarak Claude Monet ve Degas'ya yaklaşan Édouard Vuillard, 1940' da La Baule'da öldü.

Bazı eserleri : "Salatalı Natürmort", "Kendi Portresi", "Uyku", "Dırdırcı Kadın", "Parklar", "Mallarmé'in Valvins'deki Evi", "Irmak Salcısı", "Yemekten Sonra", "Sabah Kahvaltısı", "Felix Vallotton Atelyesinde", "Etang-la-Ville'den Peyzaj", "Çiçek Vazosu", "Claude Bernheim de Villers", "Suzanne Després", "Thadée Natanson", "Kırmızı Yemek Salonu", "Ev İçi", "Kütüphane", "Nergis Buketi", "Arthur Fontaine", "Madam Vaquez", "Genevieve Bernheim de Villers", "Henri Xavier Fontaine", "Madam Bénard", "Anna de Noailles Portre Eskizi", "Boulogne Ormanında Bir Yol", "Sacré-Coeur", "Clayes'de Su Deposu".

Ayrıca; Dr. Vaquez'nin dairesi, Champ-Elysées tiyatrosu, Cenevre'deki S.D.N. sarayı için yaptığı duvar süslemeleri de vardır.

Édouard Vuillard  -  Bonnard'ın portresi için taslak

SİMON VOUET (ressam)

FRANSIZ  ressam, 1590 yılında Paris'te doğdu. İlk sanat öğrenimini ressam babası Laurent Vouet'den gördü. Önce portreler yaptı. Fransa elçisiyle (baron Sancy) beraber İstanbul'a (Türkiye) geldi. Venedik, Roma, Cenova'yı gezdi. Kardinal Barberini'nin yanında vazife aldı. Uzun müddet Roma'da yaşayıp, 1627' de Paris'e döndü.

Paris'te, 13. Louis'nin hizmetine girdi. Veronese, Tiziano, İl Guido ve Carraccio'nun sanat anlayışını Fransa'da yaymaya çalıştı. Fransa'ya dönüşü, Fransız resim tarihinde bir dönüm noktası oldu. Kral, ona portreler, halı örnekleri ve Louvre, Lüksemburg sarayı vb, için resimler ısmarladı. Sanatçı, 1632' de Palais-Cardinal ve Rueil şatosunda çalışıyordu. Sonra Seguier kilisesini, Wideville şatosunun galerisini süsledi. Simon Vouet, 1649' da Paris'te öldü.

Başlıca eserleri : "İsa'nın Tapınağa Sunuluşu", "Roma Merhameti", "13. Louis", "İsa Çarmıhta", "Saint-Eustache'ın Şehit Edilmesi".

Simon Vouet  -  Zenginlik  (1640' a doğru)

ULRİCH VON ENSİNGEN (mimar)

İSVİÇRE  asıllı mimar ailenin en önemli temsilcisi, 1350 yılına doğru doğdu (doğum yeri belirsiz). 1392' den itibaren Ulm katedralinin inşa çalışmalarını yürüttü. Milano katedralinde çalıştı. 1399' dan itibaren sekizgen avlusunu ve batı cephesini inşa ettiği Strasbourg katedralinde çalıştı. Oğlu (Mattheus) ve torunları da (Moritz ve Vincenz) mimar olan Ulrich von Ensingen, 1419' da Strasbourg'da öldü.

Ulrich von Ensingen  -  Strasbourg katedrali cephe detayı

MAURİCE DE VLAMİNCK (ressam)

FRANSIZ   ressam, 1876 yılında Paris'te doğdu. Anne ve babasından müzik dersi aldı. Paris'te birçok çigan orkestrasında başkemancı oldu. 1896' ya kadar bisiklet yarışlarına katılmakla beraber Louvre'da ve Laffitte galerilerinde resme merak sardı. Resim alanında kendini yetiştirdi. 

İlk tuvallerinde katıksız renklerle çalıştı. Chatou'da, daha çok pazar günlerini resim yapmakla geçirdi. André Derain ile karşılaşmasından "fovizm" doğacaktı. Paris'te, Matisse ve dostları önceden aynı resim anlayışına yönelmişlerdi. Vlaminck, onlarla temas kurdu. 

Bağımsız Sanatçılar Salonu'nda resimlerini sergiledi (1906) ve Ambroise Vollard'ın ilgisini çekti. Bir süre Bougival ve Auvers-sur-Oise'da kaldıktan sonra, Rueil-la-Gadelière'e yerleşti (1920). Orada, tabiattan ilham alarak "trajik ve duygusal şiirler" adını verdiği resimler yaptı. Peyzajların yanı sıra birçok natürmort, çiçek resimleri, birkaç portre ve figür de çizdi.

Önce Van Gogh ve Cezanne'ın tesirinde kaldı. Sonra bu etkiden kurtularak dolaysız kişisel bir üslûba yöneldi. Peyzajlarında genellikle Paris yakınlarını resimledi. Güzel "fov"ları Londra'dadır. 

Vlaminck, gençliğinde anarşist çevrelere girip çıktı; roman, hatıra, polemikler ve yergi yazılarında bu hayatını anlattı. İlk defa "zenci sanatı" ve Douanier Rousseau'nun sanatındaki güzelliklere dikkat çekti. Maurice de Vlaminck, 1958' de Rueil-la-Gadelière'de öldü.

Maurice de Vlaminck  -  Chatou Köprüsü  (1907)

VİTRAY (renkli cam süsleme)

VİTRAY,  birbirine bağlı kurşun bölmelere yerleştirilmiş renkli cam parçalarından meydana gelen saydam pencere süslemesidir. Vitray yapımında ilk işlem örneğin hazırlanması; yani konunun gerçek büyüklükte çizilmesi ve boyanmasıdır. 

Bu örnek cam ustasının modelidir. Usta bunun bir kopyasını çıkarır ve bir kartona geçirir. Karton saydam bir çerçeveye konur ve ne kadar renk varsa o kadar parçaya kesilir. Bunlara "kalibreler" veya "mastarlar" denilir. 

Bu mastarlarla camcı, örnekteki renklere uygun renkte camlardan düzgün parçalar keser ve bu parçaları oluklu kurşun çubuklarla çerçeveler. 

Kesilmiş camlar iki tür olur; kendinden renkli, yani bütün kalınlığınca renkli cam ve bazen bir yanı bazen iki yanı sadece yüzeyden boyalı cam. Birinci tür bütün renkler için kullanılır, ikinci tür cam, özellikle kırmızılar içindir.

Camcı, mastarlara uygun şekilde kestiği bütün camları geçici olarak kurşun bir çerçeveye yerleştirir ve cam ressamı bu camların üzerine fırçayla örnekteki çizgileri aktarır. Cam ressamı işini bitirince, camlar kurşun çerçeveden çıkarılır ve boyanın cam işlemesi için fırınlanır. 

Fırından alınan camlar çerçevedeki yerlerine oturtulur ve kurşun çubuklar birbirlerine lehimlenir. Çift cam kullanıldığı zaman camlar hidroflorik asit buharına tutulur ve bütün ara tonlar elde edilir.

Vitrayın 1. yy.'dan beri kullanıldığı kazılardan bellidir. Cam yapımının çok eski olduğu Doğu Akdeniz'den gelir. Bu devirde, küçük ve kalın camlar; bronz, mermer, tahta çerçevelere konulurdu. Vitrayın gelişimi Bizans ile olmuştur. 

1820 yılında doğru, Avrupa resim sanatının "kübizm"e, sonra "soyut sanat"a yönelmesi, vitraya müsait bir ortam hazırladı. Vitray tekniği de "cam karo" sayesinde yenilendi. Kalın camlar betonarme çerçevelere yerleştirildi.

Özel yapı Vitrayı

Kocaeli Akça Camii vitrayları (14. yy.)

VİLLARD DE HONNECOURT (mimar)

FRANSIZ  mimar ve desinatör, 13. yy.'ın ilk yarısında yaşadı. Fransa'da çeşitli mimarî eserlerin inşasına katıldı. Meaux katedrali mihrabını inşa ettiği, Saint-Quentin manastır kilisesinin inşasını başlattığı sanılır. "Album" adıyla nitelenen 33 yapraklı eseriyle ünlüdür. Bu kitabı, bir Ortaçağ mimarının teknik ve sembolik uğraşını belgeleyen değerli bir taslaklar derlemesidir.

Villard de Honnecourt  -  Album'den detay

VİŞNU (güneş tanrısı)

Dört kollu Vişnu (Hindu sanatı)

RİGVEDA'da "güneş tanrısı"nın görünüşü olan Vişnu, tanrı "İndra"nın müttefikidir ve uzayı ele geçirmek için attığı "üç adımla" tanınır. Hristiyanlığın başlangıç günlerinde halk kitlelerinin sanskrit ve klâsik edebiyata girdiği zaman "Mahabharata" ile büyük önem kazandı. 

Bu koyu "brahmancılık"ta, Vişnu ve Siva mezhepleri, dindarları ikiye bölmüştü. Vişnu, çeşitli halk tanrıları veya yarı tanrılarının (Sakta'ların Bhagavat'ı, Vasudeva ve Krişna) bir kaynaşması olarak ortaya çıkar. 

Vişnu, belli aralarla, "Yasa"yı yeniden kurmak maksadıyla yeryüzünde görünür. Bunlar, Vişnu'nun cisimleşmiş biçimleri veya "avatara"larıdır. Başlıca sembolleri; kurs, mühre boncuğu, topuz ve lotüs. Bineği de "Garuda" adındaki bir kuştur. 

Ayakta, oturmuş veya ebedîlik yılanının üzerine yatmış olarak tasvir edilir. Bu durumdayken dünya meselelerini düşünür ve göbeğinden, evreni yaratacak olan "Brahma"yı doğuracak bir lotüs çıkar.

LOUİSE ELİSABETH VİGÉE-LEBRUN (ressam)

FRANSIZ  kadın ressam, 1755 yılında Paris'te doğdu. Bir ressamın kızıydı. 1776' da Lebrun ile evlendi. 1779' da Marie Antoinette'in portresini, daha sonra 20' den fazla resmini yaptı. Ayrıca kralın portresini yaptı. 1789' da yurt dışına kaçtı. 

Roma'da prenses "Adelaide", "Victoria", ressam "Robert" in, Londra'da "Miss Pitt"in (en güzel eserlerinden biridir) resimlerini yaptı. Napoli'de "Paisiello Beste Yaparken"i ve ünlü "Lady Hamilton"u çizdi. 

1802' de Fransa'ya döndü, daha sonra Londra'ya giderek "Galler Prensi" ile "Lord Byron"un portrelerini yaptı. Coppet'de, "Mme de Stäel"in portresini çizdi. 1813' de dul kaldı. "Hâtıralar" adlı (1835-37) ilgi çekici bir eser bırakan sanatçı, 1842' de Paris'te öldü.

Louise Elisabeth Vigée-Lebrun  -  Kızıyla kendi portresi

MARİA ELENA VİEİRA DA SİLVA (ressam)

PORTEKİZ  asıllı kadın ressam, 1908 yılında Lizbon'da doğdu. 1928' de Paris'e yerleşen sanatçı heykel ve resim eğitimi aldı. Eserlerinde, çizgiyi uzun süre lekeden üstün tuttu, fakat özellikle Brezilya'da geçen devreden sonra (1940-47) karmaşık (girift, kırık, sıkışık çizgiler) yapımlara yöneldi. 1961' de Sao Paolo ödülünü, 1966' da da Millî Sanat Büyük ödülünü kazanan Maria Elena Vieira da Silva, 1992' de Paris'te öldü.

Maria Elena Vieira da Silva  - Kütüphane (1966)

MİCHİEL VAN DER VOORT (heykeltraş)

FLAMAN  heykeltraş, 1667 yılında Anvers'de doğdu. Anvers ve Meschelen katedrallerinde barok kürsüler, mezarlar ve büstler yaptı. Roma'da oturduğu 14 senenin sanatı üzerindeki etkisini açıkça ortaya koyan eserleri, özellikle Brüksel müzesinde bulunur. Michiel van der Voort, 1737'de Anvers'de öldü.

Michiel van der Voort  -  Saint-Rombaut kürsüsü

ANDREA Dİ CİONE DEL VERROCCHİO (heykeltraş)

İTALYAN  kuyumcu, heykeltraş ve ressam, 1435 yılında Floransa'da doğdu. Tuğlacı olan babasının evinden çocukken ayrıldı ve kuyumcu Giuliano Verrocchi'nin yanına girdi. Şükran borcu için ustasının ismini aldı. Heykelcilikte Donatello'nun yönetiminde çalıştı. 1465' den itibaren Pallaiolo'larınkiyle sık sık rekabet eden Floransa atölyelerinden birini yönetti.

Lorenzo de Medici'nin himayesine girdi ve onun için birçok zırh takımı, büstler, heykelcikler yaptı. 1472' de San Lorenzo'da, Giovanni ve Pietro de Medici'in anıt mezarını yapmakla görevlendirildi. Bu eserinde sadece süs unsurlarına (kenger yaprağı, örgü şeklinde süslemeler, eski tarz yazı) dayanarak farklı bir ifade şekline ulaştı. 

1478-83 yılları arası, Orsammichele için, eserlerinin en orijinallerinden biri olan "İsa ve Aziz Tommaso"yu yaptı. Donatello'nun en ünlü motiflerinden bazılarını benimsedi. Verrocchio, resimde modelin daha pürüzsüz ve ışıklı bir etki yapmasını sağlayan teknik araştırmalar üzerinde durdu. 

"İsa'nın Vaftiz Oluşu"nda, Leonardo da Vinci'ye ait iki melek figürünün duygusallığı, diğer silüetlerin kuru ve sert dış çizgileriyle karşıtlık oluşturur. "Madonna, Aziz Donatus ve Vaftizci Yahya ile Birlikte"adlı eserini, Leonardo ve en iyi öğrencilerinden biri olan Lorenzo di Credi ile beraber yaptı. Andrea di Cione del Verrocchio, 1488' de Venedik'te öldü.

Andrea di Cione del Verrocchio - İsa ve Az.Tommaso

PAOLO CALİARİ VERONESE (ressam)

İTALYAN  ressam, 1528 yılında Verona'da doğdu. Veronalı Antonio Badile'nin öğrencisiydi. Bellini ve Mantegna geleneğine bağlı bir çevrede yetişti. Ayrıca Parma'da Correggio'nun, Mantova'da Giulio Romano'nun eserlerinden faydalandı.

Açık ve biraz donuk olan tarzıyla, ilk eserlerinden itibaren biçimleri gölgesiz bir ışık içinde belirtti; ("Pala Bevilacqua", "Kardinal Gonzago"). 1553' de Venedik'e yerleşti. Önce, Dukalık sarayında Ponchino'nun ustalarıyla çalıştı. "On'lar" salonunun tavanındaki "Yeteneklerini Venedik'e Serpen Juno" adlı eserinde, bu ustaların; kısaltmalara, sert karşıtlıklara dayanan üslûbunu, geniş ve ışıklı açık renkli mekân anlayışıyla bağdaştırdı. 

1555-56' da San Sebastiano kilisesi için: tavanında "Esther'in Hikâyesi"ni canlandıran madalyon biçimli resimler, yan duvarlarda ise; Aziz Sebastianus'un hayatıyla ilgili büyük yağlıboya tablolar bulunan bir kompozisyon yaptı. 1557' de San Marco kütüphanesinde çalıştı ve 7  ressamla beraber büyük salonun tavanını yaptı. 

1560' da Roma'ya yaptığı bir yolculukta Raffaello'nun eserlerini tanıdı ve "Pompei tarzı" süs resimlerini gördü. Daha sonraki eserlerinde bu resimlerden faydalandı. Barbaroa Maser villasına süs resimleri yaptı. Ünlü büyük "Cena'lar" dizisinde ise; sıra sütûnlar ve geniş revaklar altından geçen göz alıcı elbiseler giymiş bir topluluğu gösterdi: "Cana'nın Düğünü", "Levi'nin Evinde Yemek".

Bir ara, Venedik'te San Gimignana kilisesinin org yeri için yaptığı "Aziz Menna" ve "Vaftizci Yahya"da olduğu gibi Giorgione'ye yaklaşan Veronese 1570' den sonra, Bassano ve Tintoretto'nun karanlık dünyasına tepki sayılacak eserler ortaya koydu; ("Azize Helena'ya Görünen Hayâl", "Calvarium").

1575' de tekrar Dukalık sarayında çalışmak üzere çağrılan sanatçı, Collegio'nun salon dekorasyonunu ("Venüs Adalet ve Barış Arasında", "Diyalektik", "Mars ve Minerva") yaptı.  1578' de de aynı yerin tavanına bir şaheser olan "Venedik'in Zaferini" yaptı. Paolo Caliari Veronese, 1588' de Venedik'te öldü.

Paolo Caliari Veronese  -  Cana'nın Düğünü (1563)

HORACE VERNET (ressam)

FRANSIZ  ressam, 1789' da Paris'te doğdu. Ressam Carle'ın oğlu. Napolyon taraftarıydı, önceleri deniz manzaraları, atlar, askerî sahneler çizdi. Cezayir'e (1835) ve Rusya'ya yaptığı gezilerden sonra; egzotik, tarihî konulu ve romantik zevke uygun eserler verdi. Horace Vernet, 1863' de Paris'te öldü.

Horace Vernet  -  Jena Muharebesi

JOHANNES VERMEER (ressam)

HOLLANDALI  ressam (Delft'li Vermeer), 1632 yılında Delft'de doğdu. Hayatı hakkında kâfi bilgi yoktur. Carel Fabritius'un öğrencisi olduğu, "Caravaggio'cular"ın tesirinde kaldığı sanılır. 1653' de "ressamlar loncası"nın ustası, daha sonra başkanı oldu. Eşi Catherina Bolnes'den 11 çocuğu oldu. 

1672 tarihli bir belgeye göre; geçimini, yaptığı resimlerle ve gravür ticaretiyle uğraşarak güçlükle sağladı. Ressam, 1675' de (yaş 43) doğduğu şehirde öldü. Kısa zamanda unutuldu ve bu durum 19. yy.'ın yarısına kadar sürdü. Bu tarihten sonra eserleri büyük ilgi görmeye başladı. 

Vermeer yalnızca iki eserine imza koymuştur. Bunlar; 1665' de yaptığı "Aracı Kadın" ve 1668 tarihli "Astronom"dur.  Burjuvaların günlük yaşamlarıyla ilgili konuları, araya çeşitli semboller katarak ele aldı. Hollanda'nın geleneklerini göstermek ve havasını vermek için yaptığı "Ara Sokak" ve "Delft'ten Manzara" adlı resimleri çok önemlidir. 

Vermeer, sanatının üstünlüğü ve soyutla somutu başarılı bir şekilde bağdaştırmasıyla, günlük konuları işleyen diğer ressamlardan ayrılır. Işığı ustalıkla dağıtarak ifadeyi yoğunlaştırmayı bildi. Gök yakutu donuk maviyi, limon sarısını, nar çiçeğini, aşı boyasını, ya kıvamlı bir macun, ya ışığı yakalayan küçük fırça darbeleri ya da yarı saydam glasiler halinde vurur. "Sütçü Kadın" da bu üç tarz da kullanılmıştır.

Eserlerinde daima bir renk tonu ağır basar. "Meselâ; "Mektup Okuyan Mavili Kadın"da mavi, "İnci Kolye"de ise sarı renk tonu hâkimdir. Rembrandt'ın ışık-gölge zıtlığına karşın, Vermeer'in ışık içindeki renk değişimleri, biçimlere ayrı bir kesinlik, eşyaya duyumsal bir güzellik kazandırır. Kumaş, mücevher, tabak, çanak ve meyveleri elle dokunulacak kadar canlıdır. 

Eserlerinde, ev içi sahneleri; sembolik anlamı olan bir tablo veya bir harita, süslü bir duvar, bir masa ya da soldan ışık veren bir pencere şeklinde verilmiştir. Derinlik, nesnelerin konumuyla sağlanır ve kompozisyon salt geometrik çizgilere uygundur. Canlı olarak yalnız "insan"ı alır. Bu çoğu zaman, çevresinde boş yüzeylerin yer aldığı durgun bir kadın, bazen de bir çiftdir. Resimleri şiir dolu bir dünya oluşturur. Sakin sahnelerinde birtakım gizli mânâlar sezilir. 

Bazı eserleri :  "Ara Sokak", "Sütçü Kadın", "Mektup Okuyan Mavili Kadın", "Aşk Mektubu", "Şövalye ile Genç Kız", "İnci Kolye", "Konser", "Şarap Kadehi Tutan Genç Kadın", "Aracı Kadın", "Kadın ve Mektup", "İsa", "Marta'nın Evinde", "Coğrafyacı", "Diana ile Su Perileri", "Delft'ten Manzara", "Türbanlı Genç Kız", "Virjinal Başında Duran Kadın", "Virjinal'de Oturan Kadın", "Piyano Başındaki Çift", "Dantelacı Kadın", "Penceredeki Kadın", "Flüt Çalan Kadın", "İman Alegorisi", "Resim Alegorisi", "İnci Tartan Kadın", "Kırmızı Şapkalı Kadın". 

Johannes Vermeer  -  Dantelacı Kadın

HENDRİK FRANS VERBRUGGEN (heykeltraş)

FLAMAN  heykeltraş, 1654 yılında Anvers'de doğdu. Heykeltraş Pieter Verbruggen'in oğlu. Meşe ağacından heykellerle süslü, barok tarzı "vaiz kürsüleri", "günah çıkarma hücreleri" yaptı. En önemli eseri; Saints-Michel-et-Gudule kilisesi piskoposluk kürsüsüdür. Hendrik Frans Verbruggen, 1724 yılında Anvers'de öldü.

Hendrik Frans Verbruggen
  Saints-Michel-et-Gudule kilisesi piskoposluk kürsüsü

VENEDİK OKULU (resim, heykel, mimarî)

RESİMDE VENEDİK OKULU :

Venedik, resim tarihine 14. yy' da girmiştir denilebilir. Bundan evvel Venedik sanatçıları hep Bizans'ın tesirindeydi. Bizans geleneği, 1321 - 1358  yılları arasında resim yapan Paolo Veneziano'nun çıkış noktasıdır. Oğulları; Marco, Luca ve özellikle bir müddet Bologna'da oturan Lorenzo'nun eserlerinde gotik sanat ağır basar. 

1430' dan sonra, Mantegna'nın, Ucello'nun, Filippo Lippi'nin ve Castagno'nun tesiriyle yeni üslûplar gelişti. Oymacılara ve kuyumculara özgü bu çalışma metodu, C. Crivelli'nin eserinde tam mânâsıyla belirir. Mantegna'nın, Bellini'ler üstünde büyük etkisi oldu.

Giorgione, eserin renk birliğini ışığın mekânda dağılımıyla sağladı ve bu üslûpla yoğun bir şiire vardı. İhtiyar Palma ile Sebastiano del Piompo'nun eserleri, bazı küçük ayrılıklar bir yana, doğrudan doğruya Giorgione'nin sanatından çıkar. Bu sanatın en olgun örneği ise Tiziano'nun eserlerindedir.

Venedik'de, Tintoretto, Michelangelo'nun etkisiyle büsbütün artan ve göz kamaştırıcı ışık oyunlarıyla coşan, son derece çapraşık ve ince bir üslûp geliştirdi. Veronese, süslemeci, dengeli ve eşsiz bir saydamlığa yöneldi.

HEYKELDE VENEDİK OKULU :

Venedik okulu
"kasım ve aralık çalışmaları"
(13 ve 14. yy.)

Mimarîye sıkı sıkıya bağlı olan heykeltraşlık, her şeyden evvel süslemeci maksatlar güdüyordu. Venedik Cumhuriyeti gemilerinin getirdiği yağma eşyalar, yerli zanaatçılara örnek oldu. Bizans etkisi, daha sonraki yüzyıllarda, özellikle süsleme kabartmalarında görüldü. Roma üslûbu ise, 14. yy.'ın başlarında, San Marco'nun büyük kapısındaki; "Meslekler", "Erdemler", "Aylar" adlı panolarla kendini kabul ettirdi.

Nino Pisano'nun 1368' e doğru Venedik'e gelişi, yerli heykeltraşların gotik üslûbun inceliklerini kavramalarına imkân verdi (San Zanipolo'da Marco Gornaro'nun mezarı). İacobello'nun ve Pierpaolo Dalle Masegne'nin (San Marco'daki dinî eserler) çalışmalarında yeni bir heykeltraşlık anlayışı gelişti. 

Matteo Raverti gibi Lombardiyalılar, Lamberti gibi Toscanalılar, Venedik dukalarının saraylarında çalışmaya başladılar. Bu sanatçıların etkisiyle Venedik atölyeleri hareketlendi. Bu atölyelerin en mühimleri; Giovanni ile Bartolomeo Bon'un atölyeleridir.  

Andrea Bregno'nun sanatı Antonio Rizzo ile devam etti (dukalar sarayında "Adem ile Havva" heykelleri) ile devam etti. Pietro Lombardo, büyük ölçüde Donatello'nun etkisinde kaldı. Pietro Lombardo'nun oğulları Antonio ve Tullio, verimli ve ince bir süsleme üslûbunu geliştirdiler. Tullio Lombardo, özellikle Yunan ve Roma sanatına yöneldi. 

16. yy.'ın ikinci yarısında İ. Sansovino ağır basar. Sansovino'nun Roma'da tatbik ettiği zarif üslûp, sanatçının Venedik'e yerleşmesiyle güçlü bir şekilde canlandı. Venedik'te barok heykeltraşlığı ikinci derecede ustalar temsil eder. 1650' den sonra ortaya çıkan yenilik; Flaman G. Le Court (Santa Maria della Salute'nin mihrabı) veya Alman Melchior Bartel gibi yabancılardan gelir. 

Cabianca ve Corradini'nin eserleri, yeni klâsik üslûbun habercileri sayılabilir. Bu üslûbun en büyük temsilcisi Venedikli Antonio Canova'dır.

DİEGO RODRİGUEZ DE SİLVA VELAZQUEZ (ressam)

İSPANYOL  ressam, 1599 yılında Sevilla'da doğdu. 1613' den sonra F. Pacheco'nun öğrencisi oldu. F. Herrera el Viejo ile de çalıştığı sanılır. 1619' da Pacheco'nun kızıyla evlendi. İlk dönemi olan Sevilla döneminde, Andalucialı ustalarınkine benzeyen pek çok tablo yaptı (natürmortlar, portreler, günlük hayattan sahneler, dinî tablolar).

Ribera'nın eserleriyle Sevilla'yı etkileyen "karanlıkçılık"ın tesirinde kalan genç ressam; çevre çizgilerinin yumuşatılması, renk zenginliği ve şahsî havasıyla yavaş yavaş karşılaştığı meselelere hâkim olmaya başladı. 1622-23' de Madrid'de Olivares dükünün himayesine girdi ve bir portresini yaptı. 

Bu portreyi beğenen kral 4. Felipe de bir portresini ısmarladı ve 1623' de Velazquez'i "pintor de camara" tayin etti. Kraliyet sarayına yerleşen ressam; kralın, ailesinin ve saray erkânının portrelerini çizdi. 

1627' de ilk büyük tarihî kompozisyonu olan "Magrıplılar'ın Kovulması"nı (kaybolmuştur) ve mitolojiden bir sahne olan "İçki İçenler"i yaptı. Yarı gölgeyi yavaş yavaş terkederek grileri artırdı. 

1628' de diplomatik bir vazifeyle Madrid'e gelen Rubens'in tavsiyesiyle İtalya'ya gittiği sanılır (1629-31). Cenova, Venedik, Ferrara, Napoli (orada Ribera ile karşılaştı) ve Roma'yı ziyaret etti. Roma'da "Vulcanus'un Demirhanesi" ile "Yusuf'un Cübbesi"ni çizdi.

Bu seyahatten dönünce; dinî tablolar, portreler yaptı. 1652' de, kral evinin süslenmesi ve düzenlenmesi görevine (aposentador) tayin edildi. 4. Felipe'nin yaşlılık ve aile yakınlarının portrelerini ve üç şaheserini (Aynalı Venüs; Las Meninas; Yün Eğiren Kızlar) yaptı. 

Açık ve nüanslı bir renkçi olan Velazquez, basit yollarla aydınlığı ve uzaklığı belirtmekte son derece ustadır ve modern sanatın, özellikle "empresyonist" okulun öncülerinden biri sayılır. Velazquez, 1660' da Madrid'de öldü. 

Velazquez  -  Vulcanus'un Demirhanesi

VLADİMİR YOSİFOVİÇ VEKSLER (fizikçi)

RUS  fizikçi, 1907 yılında Jitomir'de (Ukrayna) doğdu. Moskova nükleer araştırmalar enstitüsü profesörü oldu. Kozmik ışınlar ve (X) ışınları uzmanıydı. Özellikle yüksek enerji üretimi üstünde incelemeler yaptı. Parçacık hızlandırıcıları üzerine yaptığı bir incelemeden sonra, Mc Millan ve Oliphant ile aynı zamanda "senkrotron" ilkesini ortaya koydu. 

Elektron hızlandırıcı olan "mikrotron"u buldu. Üretim kapasitesi  10 Be V'luk Dubno "senkrofazotron"u onun yönetimi altında yapıldı ve geliştirildi. 

1959' da Lenin ödülünü, 1963' de Amerika'da Atom Barış ödülünü aldı. Vladimir Yosifoviç Veksler, 1966' da Moskova'da öldü.

GİORGİO VASARİ (ressam)

İTALYAN  ressam, mimar ve yazar, 1511 yılında Arezzo'da doğdu. Floransa'da, Michelangelo ve Andrea del Sarto ile tanıştı. Roma'da Vatikan'ın bir salonu için "3. Paulus'un Hayatından Sahneler"i çizdi. Floransa'da Uffizi sarayını bitirdi ve Palazzo Vecchio'nun duvarlarını fresklerle süsledi.

1571' de Roma'da Vatikan'ın kraliyet salonunda "İnebahtı Şavaşı"nı ve 1572' de "Saint-Barthélemy'den Sahneler"i (3 tane) çizdi. "En İyi Ressam, Heykeltraş ve Mimarların Hayatı" adlı bir eser yazdı. Giorgio Vasari, 1574' de Floransa'da öldü.

Giorgio Vasari  -  Otoportre

VİCTOR VASARELY (ressam)

MACAR  asıllı ressam ve nazariyeci, 1908 yılında Pecs'de doğdu. 1928-29 yıllarında Budapeşte'de Mühely akademisinde okudu. 1930' da Paris'e yerleşti. Reklamcılık ve dekorasyon alanlarında grafik eserler verdi. 1935-44 yılları arasında ilk şahsî plastik kompozisyonunu yaptı (Zebralar Dizisi).

1947' de geometrik eğilimli bir soyutlamaya yöneldi (kristal devri - 1948-55)). Kısa sürede, gerek çeşitli bildiri ve önsözlerde açıkladığı estetik ve sosyoloji meselelerine dönük düşüncesiyle, gerek eserleriyle modern sanatın başlıca temsilcisi oldu. 

Eserlerinde, şekillerin çok değerli kinetik bir yapı yararına yavaş yavaş çözüldüğü arı bir plastiği gerçekleştirmeye çalışır (Derin Kinetik Eserler -  1954-60). Vasarely, halıcılık ve mimarlık alanında da önemli teşebbüslere girişti (Caracas üniversite sitesi - 1954). 1965' de iki yılda bir verilen São Paulo ödülünü kazandı.

1970' de "Didaktik Müze" adlı eseri Gordes şatosuna konuldu. 1976' da mimarî etkinliğe adanmış "Vasarely Vakfı " açıldı. Victor Vasarely, 1997' de Paris'te öldü.

Victor Vasarely  -  Triond  (1973)

JEAN VARİN (heykeltraş)

FLAMAN  asıllı heykeltraş ve madalyacı, 1604' de Liége'de doğdu. Paris'e yerleşince; ayar damgaları ve paralar genel denetimcisi oldu. 13. Louis, Richelieu, İsveç kraliçesi Kristina, Mazarin, Colbert, Conti gibi birçok kişinin madalyasını yaptı.

Başlıca heykelleri arasında; 14. Louis'nin Roma imparatoru kıyafetindeki heykeli, Richelieu ve 13. Louis'nin büstleri sayılabilir. Jean Varin, 1672' de Paris'te öldü.

Jean Varin  -  Richelieu'nün büstü

BERNARD VAN ORLEY (ressam)

FLAMAN  ressam, 1488' e doğru Brüksel'de doğdu. 1515' de Furnes için bir mihrap arkalığı ve Danimarka kralı için, Güzel Philippe'nin 6 çocuğunun portresini yapma siparişi aldı. 1518' de Avusturyalı Margherita'nın, 1532' de Macaristan kraliçesi Marika'nın hizmetine girdi. 

Vasat bir ressam, fakat meraklı, yaratıcı, modern düşünceli olan Van Orley, 16. yy. ilk yarısındaki Brüksel resmine hâkim oldu ve özellikle gravür sayesinde tanıdığı İtalyan sanatına yöneltti. Dinî tabloları, özellikle "Eyyub'un Geçirdiği Felâketler (1521)", "Son Yargı (1525)", Raffaello ve Michelangelo'dan taklit ettiği şatafatlı eserlerdir. 

Van Orley'in gerçek değeri büyük bir süslemeci olmasından gelir. Sainte-Gudule vitrayları da onun eseridir. Özellikle kendisini, 1518' den önce Raffaello'nun "Havarilerin Eylemleri" adlı İncil ilâvesinin dokunmasına nezaret etmekle görevlendiren Brükselli perdahçılar hesabına çalıştı. Bernard van Orley, 1541' de Brüksel'de öldü. 

Şaheseri; 1521-30 yılları arasında yaptığı "Maximillian'ın Avları" adlı 12 parçalık duvar kaplamasıdır. Başlıca tabloları: "Son Yargı", "G. Zelle", "Eyyub'un Geçirdiği Felâketler", "Avusturyalı Margherita", "Kutsal Aile (2 ayrı tablo)". 

Bernard van Orley  -  Maximillian'ın Avları

ADRİAEN VAN OSTADE (ressam)

HOLLANDALI  ressam ve gravürcü, 1610 yılında Haarlem'de doğdu. 1634' de Haarlem gild'ine girdi ve 1662' de başkan oldu. "Bir Aileden Portreler" adlı iki resim bıraktı, fakat özellikle günlük konuların ressamı olarak ün kazandı. 

Biçim ve konu bakımından Brouwer'den, renk, ışık ve gölge oyunları bakımından ise Rembrandt'tan yararlandı. 1640-65 arası, kahveleri ve kabareleri canlandıran mizah dolu resimler yaptı. "Kabare", "Handa Köylüler", "Öğretmen", "Atelye" adlı tabloları, üslûbu konusunda fikir verir. 

1665' den sonra, gerek Jan Steen ile rekabet etmek gerek yeni zevklere uymak için paletini ışıklandırmakla beraber, çok inceltilmiş boyalarla, gerçeğe uygun motifler çizdi. Bu dönemin en ilginç eseri "Köy Kemancısı"dır. Kardeşi İsaac'da ressam olan Adriaen van Ostade, 1684' de Haarlem'de öldü.

Adriaen van Ostade  -  Köy Kemancısı

LOUİS MİCHEL VAN LOO (ressam)

FRANSIZ  ressam (İspanyalı van Loo), 1707 yılında Toulon'da doğdu. Jean-Baptiste van Loo'nun büyük oğlu. 1725' de Akademi büyük ödülünü aldı. 1727-32 yılları arasında Roma'da yaşadı ve portreci olarak isim yaptı. İspanya kralı 5. Felipe'nin baş ressamı oldu. Meslek hayatının ikinci kısmını Paris'te geçiren ressam 1771' de Paris'te öldü.

Bazı eserleri :  "15. Louis Kral Kıyafetiyle", "Cochin", "Choiseul Kardinali", "Diderot".

Louis Michel van Loo  -  Diderot

VANİLYA (bitki)

VANİLYA,  salepgillerden hafif kokulu bir bitkidir (vanilla). Bu bitkinin Amerika, Afrika ve Asya'da yetişen birçok çeşidi vardır. Özellikle ikisi meyvaları için yetiştirilir, (vanilla fragrans ve vanilla pompona). Keskin kokulu olan vanilla pompona türü ise en çok Guadeloupe'da yetiştirilir. 

Vanilya; etli, yeşil, silindir saplı sarılgan bir bitkidir. Yaprakların tam karşılarından çıkan tutucu uzantılarla destek alarak tutunur. Salkım halindeki çiçekleri, sapta bürgülerin dibinden çıkar. Kapsül şeklindeki meyvesinin belirli belirsiz üç yüzü vardır. 15-25 cm uzunlukta ve serçe parmak kalınlığındadır. 

Vanilyanın ana yurdu Meksika'dır. Normal gelişimi için sıcak ve nemli iklim ister. Çiçekleri çabuk dökülür ve salep kokusunu andırır. Vanilyaya özel kokusunu veren madde "vanilin"dir. Bunun yanısıra "piperonal" denilen bir madde daha vardır. 

İspanyollar, vanilyayı Meksika'da çikolataya katılan bir bahar olarak gördüler ve Avrupa'ya getirdiler. Vanilya; tatlı, pasta, çikolata yapımında kullanılır ve beyaz alkolle konyak ve rom yapımında kullanılan maddeler arasına katılır. Vanilya likörü ise; vanilya badıçlarının alkolde bekletilmesiyle elde edilir.

VİNCENT VAN GOGH (ressam)

HOLLANDALI  ressam, 1853 yılında Hollanda Brabant'ı, Groot Zundert'de doğdu. Bir rahibin oğlu, fakat zengin tablo tacirlerinin yeğeniydi. 1869' da Paris'in Goupil galerisi tarafından La Haye'de açılan şubeye satıcı olarak girdi. Buradan galerinin Brüksel, sonra da Londra şubesine nakledildi.

İlk evlilik talebi reddedilince, ruhî bunalım geçirdi. Yerinin değiştirilmesini istedi ve 1875' de Paris'e yerleşti. İşinden ayrıldı. 1876' da Ramsgate'e giderek özel bir öğretim kurumunda çalıştı. 1877' de Dordrecht'te bir kitabevine girdi. Babası gibi rahip olmayı aklına koyduğu için düzenli bir çalışma gösteremedi.

Brüksel'de bir rahip okuluna giren Van Gogh, Borinage'a gönderildi. Orada kendisine çok acı veren bir olaya şahit oldu. Maden işçilerinin sefaletini gördü ve onlar için varını yoğunu harcadı. Gerçekle teması, ona Tanrı inancını kaybettirmişti. Bu umutsuzluk günlerini Belçika'nın güneyi ve Fransa'nın kuzeyini yaya dolaşarak ve resim çizerek geçirdi. Sıkıntılı ve yalnızdı, bitkin düşmüştü.

MAERTEN VAN HEEMSKERCK (ressam)

HOLLANDALI  ressam ve gravürcü, 1498 yılında Heemskerk, Alkmaar'da doğdu. Jan van Scorel'in öğrencisiydi. Michelangelo'nun hayranıydı. 1532-36 yılları arası Roma'da kaldı. Yağlıboya, halı taslakları, vitraylar, gravürler ve ölçekli resimler gibi bütün teknikleri tatbik etti. Maerten van Heemskerck, 1574' de Haarlem'de öldü.

Maerten van Heemskerck  -  Erkek portresi