ESPRİT AUBER (bestekâr)

FRANSIZ  bestekâr, 1782 yılında Caen'de doğdu. Enstitü üyesi (1829), Paris Konservatuarı müdürü (1842), İmparatorluk kilisesi müzik yönetmeni (1857) oldu. 

İngiltere'de ticaret hayatına atıldıktan sonra, türlü çalgılar için "konçertolar" besteledi. Sonra tiyatroya yöneldi. İlk büyük başarısını "Şatolu Çoban Kızı (1820)" ile elde etti. 1823' den sonra, Scribe ile işbirliği yaptı (Leicester). 

Boieldieu'dan sonra, "opera-komik"in son büyük temsilcisidir: "Duvarcı (1825)", "Fra Diavolo (1830)", "Tacın Elmasları (1841)", "Manon Lescaut (1856)" bu türden eserlerdir. 

Şaheserinin "Portici'li Dilsiz Kız (1828)" operası olduğu söylenebilir. Wagner, bu operanın "orkestrasyonuna" ve "korolarına" hayran kalmıştı. Esprit Auber, 1871' de Paris'de öldü.

THÉODORE AUBANEL (şâir)

PROVANS  diliyle yazan Fransız şâir, 1829 yılında Avignon'da doğdu. Yayıncılık yaptı. Provans dilinin yeniden canlandırılması maksadıyla yapılan çalışmalara katıldı, ama 1878' den sonra bu akımdan ayrıldı. 

Eserleri :  "Yarı Açılmış Nar (övgü, ağıt, soneler - 1860)", "Avignon Kızları (şiirler - 1885)", "Günah Ekmeği (oyun)", "Çoban (oyun)".

Başpiskoposluğa "dinsiz" diye ihbar edilince, kilisenin emirlerine boyun eğdi ve "Avignon Kızları (li Fiho d'Avignoun)" adlı eserinin nüshalarından çoğunu yaktı. Théodore Aubanel, 1886' da Avignon'da öldü.

Dr. NEVZAD ATLIĞ (koro şefi)

TÜRK  koro şefi, 1925 yılında Denizli'de doğdu. İstanbul Tıp fakültesini bitirdi. "Röntgen teşhis" ihtisası yaptı. İlk müzik bilgilerini, bestekâr olan babası Nazmi Atlığ'dan öğrendi.

İstanbul radyosunda "Türk musıkîsi şefi", sonra "radyo müdürü", İstanbul konservatuarı "icra heyeti şefi", radyo Küçük "koro şefi", Üniversite korosu "şefi" oldu.

Mesud Cemil'in vefatından beri, İstanbul radyosunda "klâsik koro"yu yönetti. İstanbul konsevatuarında ve radyoda "solfej" ve "repertuar" okuttu. 

1976' da kurulmasına önayak olduğu Devlet Klâsik Türk Müziği korosunun "şefi" oldu. Koro, İstanbul Atatürk Kültür merkezinde düzenli konserler verdi. 

1979' da bir müddet, Ercüment Berker'in görevden çekilmesi üzerine İstanbul Devlet Türk Musıkîsi Konservatuarı "müdürlüğü" yaptı. TRT üyesi seçildi. 1987' de profesör olarak "Devlet Sanatçısı" unvanını aldı. 

CELÂL ATİK (sporcu)

TÜRK  güreşçi (Celâl Doğan) 1918 yılında Yozgat, Gürden köyünde doğdu. Güreşe küçük yaşta "karakucak" ile başladı. 1937' de Ankara'da askerlik yaparken "minder" güreşine çıktı. 

Kısa zamanda büyük varlık gösterdi. Aynı yıl Fin ve Macarlar'la yapılan güreşlerde ay-yıldızlı mayoyu giydi.

1940' da "yarı orta" sıklette "Balkan ikinciliği" kazandı. 1946' da "Avrupa şampiyonluğu"nu kazandıktan sonra, 1948 Londra Olimpiyat oyunlarında "altın madalya" aldı. Yaptığı 6 güreşin 5' ini "tuşla", 1' ini "ittifakla" kazanarak Olimpiyat oyunlarında hemen hiçbir güreşçiye nasip olmayan parlak bir şampiyonluk elde etmişti.

1949' da yine Avrupa birincisiydi, 1950' de Dünya "greko-romen" ikinciliğini aldıktan sonra, 1951' de Dünya "serbest güreş" şampiyonluğunu kazandı. Aynı yıl güreşi bıraktı. 

1956' da Millî Güreş takımının antrenörlüğüne getirildi. Uzun yıllar bu vazifede kalan Celâl Atik, 1979' da Ankara'da vefat etti.

AHMET ATEŞ (ilim adamı)

TÜRK  ilim adamı, 1917 yılında Birecik'te doğdu. 1939' da Edebiyat fakültesini bitirdi. Aynı yıl asistan oldu ve prof. Helmut Ritter'in yanında "Arap-Fars" filolojisi çalışmalarına başladı. 

1953' de "profesör" oldu. "Arap-Fars" filolojilerini yeniden teşkilâtlandırdı, "Şarkiyat" enstitüsünün resmî kuruluşunu sağladı. "İslâm Ansiklopedisi" yazı kurulunda bulundu. Yabancı ilim adamlarıyla beraber "Şark Tetkikleri Cemiyeti"nin kurulmasını sağladı. 

"Sinbadnâme (Muhammed bin Ali-el-Semerkandî - 1948)", "Tercuman-ül-Belaga (Muhammed bin Ömer-el-Raduyanî - 1949)", "Mevlid (Süleyman Çelebi - 1954)", "Cami-üt-Tevarih (Reşidüddin - 1957, 1960 iki cilt)" adlı eserlerle birlikte bazı eski eserleri de Türkçe'ye çevirdi. 

Ahmet Ateş, 1966' da (yaş 49) İstanbul'da vefat etti.

FALİH RIFKI ATAY (gazeteci, yazar)

TÜRK  yazar ve gazeteci, 1894 yılında İstanbul'da doğdu. Rehberi Terakki ilk ve orta kısmını, Mercan idadîsini ve Edebiyat fakültesini bitirdi. "Tanin" gazetesinde yazarlık yaptı (1913). Bir ara, Babıâli ve Dahiliye vekâleti kalemlerinde çalıştı. 

1. Dünya savaşında, yedeksubay olarak Suriye'ye gitti (1914). Cemal Paşa'nın özel kâtipliğini yaptı. Paşa, Bahriye nâzırı olunca, kalemi mahsus müdür muavinliğine getirildi (1918). Çarkçı okulu edebiyat öğretmeni oldu. 

"Akşam" gazetesinde, "Günün Fıkraları" başlığı altında, Millî mücadele karşısında olanları yeren yazılar yazdı. Divanı harbe verildi, İnönü zaferinden sonra kurtuldu. 1922' den sonra, Bolu ve Ankara milletvekilliğinde, "Hâkimiyet-i Milliye", "Milliyet" gazeteleri başyazarlığında bulundu.

İBRAHİM ŞEVKİ ATASAĞUN (hekim)

TÜRK  hekim, 1899 yılında İstanbul'da doğdu. İstanbul Tıp Fakültesi Askerî Tıbbiye bölümünden mezun oldu (1921). Kurtuluş savaşına katıldı. Savaştan sonra, "iç hastalıkları" ihtisası yaptı. 

İstanbul Tıp fakültesinde "hijyen" doçenti sonra, aynı dersin profesörü oldu. Tekrar ordu hizmetine dönerek çeşitli illerin askerî hastanelerinde "iç hastalıkları" uzmanlığı ve başhekimlik yaptı. 1957' de "Tümgeneral" rütbesiyle emekli oldu. 

1961 seçimlerinde, Cumhuriyetçi Köylü Millet partisinden, Cumhuriyet Senatosu Nevşehir üyeliğine seçildi. Daha sonra Adalet partisine geçti. 2 Aralık 1965' den itibaren senato başkanlığı ve  Cumhurbaşkanı vekilliği yaptı. İbrahim Şevki Atasağun, 1984' de Ankara'da vefat etti.

Bakteriyoloji tekniği, difteri, kızıl, tetanos, tüberküloz aşıları ve korunma tedbirleri hakkında kitapları vardır. 

BEDROS HERONİMOS ATAMYAN (tiyatrocu)

TÜRK  tiyatro oyuncusu, 1849 yılında İstanbul'da doğdu. Ankaralı bir Ermeni ailedendir. Shakespeare'i oyunlarıyla en iyi şekilde tanıttı. Bu eserleri oynamadan evvel, olayların geçtiği yere gidip o havanın içine girmek için çabaladığı söylenir. Adolf Talasso adlı bir yazar ondan övgüyle bahseder.

Sahne hayatına, 1863' de Konak otelinin yerindeki "Şark tiyatrosunda" başladı ve 5 sene Ermenice temsiller verdi. Güllü Agop'un "Osmanlı tiyatrosu"na girdi. "Fasulyacıyan" trupunda çalıştı. Tiflis'de (Gürcistan); "Othello", "Hamlet" ve "Kral Lear"i oynadı (1879).

NURULLAH ATAÇ (yazar)

TÜRK  deneme yazarı ve eleştirmen, 1898 yılında İstanbul'da doğdu. "Hammer"i dilimize çeviren Atâ Bey'in oğlu. Galatasaray lisesini bitirdi. Bir süre Edebiyat fakültesine devam etti. 

Nişantaşı lisesinde Fransızca okutarak öğretmenlik hayatına başladı. Ticaret bakanlığında çalıştı (1925-26). İstanbul, Adana ve Ankara'da 1945' e kadar öğretmenlik yaptı. Gazi Eğitim enstitüsünde "Batı Edebiyatı" dersleri okuttu. 

Emekli olana kadar "Cumhurbaşkanlığı mütercimi" olarak kaldı. Nurullah Ataç. 1957' de Ankara'da vefat etti.

Eserleri : "Mitoloji (1932)", "Günlerin Getirdiği (1946, 1957)", "Karalama Defteri (1952)", "Sözden Söze (1952)", "Ararken (1954)", "Diyelim (1954)", "Söz Arasında (1957)", "Okuruma Mektuplar (1958)", "Günce (1960)", "Prospero ile Caliban (1961)", "Söyleşiler (1964)".

GALİP ATAÇ (hekim)

TÜRK  hekim, yazar, 1880 yılında İstanbul'da doğdu. "Hammer"i dilimize çeviren Atâ Bey'in büyük oğlu. Fransa, Montpellier Tıp fakültesinde "sinir ve iç hastalıkları" mütehassısı oldu. İstanbul Tıp fakültesinde görev aldı. 

1. Dünya savaşında, Medine, Amman ve Şam hastanelerinde "başhekimlik" yaptı. 1918 Mondros mütarekesinden sonra, İstanbul Tıp fakültesinde "tıp tarihi" okuttu. Hudut ve Sahiller sıhhiye müdürü, Haydarpaşa hastanesi "başhekimi" oldu. 

"Vakit", "Ulus" gazetelerinde ve dergilerde, çeşitli konularda yazılar yayınladı. Ankara radyosu redaksiyon şefliği sırasında, "Evin Saati" ve "Posta Kutusu" gibi çok ilgi uyandıran programlar hazırladı. "Evin Saati" konuşmalarını kitap olarak yayınladı.

REŞİT SAFFET ATABİNEN (tarihçi, yazar)

TÜRK  yazar ve tarihçi, 1884 yılında İstanbul'da doğdu. Kadıköy Saint-Joseph lisesini, Paris Siyasal Bilgiler fakültesini bitirdi (1902). "İnhisar"da tercümanlık, "Levant Herald" gazetesinde yazarlık yaptı.

Bükreş, Washington, Madrid, Tahran büyükelçiliklerinde "başkâtip" ve "müsteşar" olarak görevlendirildi (1906). Maliye Vekâleti "özel kalem müdürü", Şûrayı Devlet üyesi, Lozan konferansı "genel kâtibi" (1922), Memaliki Şarkıye Fransız bankası "müşaviri" oldu (1923).

1927-32 yılları arası iki kez milletvekili seçildi. İstanbul ve Paris'de yayınlanan bazı gazetelerde çalıştı. Kurduğu "Türk Turing Otomobil Kulübü" başkanıydı. Harf inkılâbına paralel olarak rakam inkılâbını, 24 Mayıs 1928  tarihli önergesiyle kabul ettirdi. 

"Economiste d'Orient" adlı dergiyi çıkardı. Fransızca yazılmış bazı eserleri, Türkçe çeşitli broşürleriyle "Osmanlı Tarih-i Mali Dersleri (1913)", "Türklük ve Türkçülük İzleri (1931)" gibi kitapları vardır. Reşit Saffet Atabinen, 1965' de İstanbul'da vefat etti. 

TAYYARZÂDE ATÂ BEY (tarihçi)

OSMANLI  devlet adamı ve tarihçi (Ahmed Atâullah), 1810 yılında İstanbul'da doğdu. 1825' de 2. Mahmud, kendisini "Enderun"a aldı ve "Hasekiler" koğuşuna yazıldı, "süvari onbaşısı" oldu. 2. Mahmud'un İstanbul içindeki gezileri sırasında yanında bir süre "muhafızlık" yaptı. 

1828' de Okmeydanı tekkesinde kabza kavradı ve 700 adıma yakın ok attı. 1834' de saraydan ayrıldı. Bir süre dolaştıktan sonra, Dârı Şûrayı Askerî'ye "yazıcı" tayin edildi. Sonra Girit'te, vali Mustafa Nailî Paşa'nın "divan kâtipliği"ni yaptı. 

1843' de "serasker mektupçusu" oldu. 1848' de İstanbul Orduyu Hümayunu "muhasebeciliğine" tayin edildi. Bu arada özel bir görevle Tunus ve Trablus'a gönderildi. Çeşitli yerlerde "mutasarrıflık" yaptı. Hiçbir vazifede uzun müddet kalamadı.

FRANCİS WİLLİAM ASTON (fizikçi)

İNGİLİZ  fizikçi, 1877 yılında Harborne'da doğdu. Birmingham ve Cambridge üniversitelerinde öğrencilik, 1909' da Birmingham üniversitesinde asistanlık, sonra da Cambridge'de profesörlük yaptı. 

Başlangıçtaki çalışmalarını, "genleşmiş gaz içinde boşalma" olayını incelemeye ayırdı. Neon gazı üzerine bir araştırmasında "izotopların varlığı"nı keşfetti.

1. Dünya savaşı sırasında araştırmalarına ara verdi. Bu süre içinde, "teknik asistan" olarak çalıştı ve özellikle meteorolojik faktörlerin uçaklar üzerinde etkisini inceledi.

MUSTAFA ASLIER (grafik sanatçısı)

TÜRK  ilustrasyon ve gravür sanatçısı, litograf, 1926 yılında Kırcaali'de (Bulgaristan) doğdu. Resim öğrenimini Ankara Gazi Eğitim enstitüsünde yaptı. 

Münih Grafik Sanatlar akademisi ve Stuttgart Grafik Sanatlar Yüksek okulunda çalıştı. 

Devlet Tatbikî Güzel Sanatlar Yüksek okulunda "grafik bölüm başkanlığı" yaptı. Yurtiçi ve yurtdışı sergilere katıldı. Kişisel sergilerini açtı.

1985' de Güzel Sanatlar Akademisi'nde profesör ünvanı alarak dekan oldu. Mustafa Aslıer, 2015' de İstanbul'da vefat etti.

Eserleri, İstanbul Resim ve Heykel müzesinde, Amerika'da "Ben and Abby Grey Foundation"da, yerli ve yabancı özel koleksiyonlardadır.