MARC BLOCH (tarihçi)

YAHUDİ  asıllı tarihçi, 1886 yılında Lyon'da doğdu. Gustave Bloch'un oğlu. 1919' da  Strasbourg fakültesinde "ortaçağ tarihi" hocası, Sorbonne'da "iktisat tarihi" profesörü oldu. 

1942' de direnme hareketine katıldı. "Franc-Tireur" yönetici komitesine girdi. Lucien Febre ile beraber, iktisadî ve toplumsal tarihin öncüsü oldu. "Yıllık" dergisini kurdu. 

"Fransız Köy Tarihinin Temel Özellikleri (1931)", "Derebeylik Toplumu (1939-40)" ve  "Tarihçiliği Savunma " adlı eserlerinde, tarihle iktisadı başarılı şekilde uzlaştırdı. 

1. Dünya savaşı hâtırâlarını "Garip Bozgun" adı altında yayınladı. Marc Bloch, 1944' de Lyon yakınında Almanlar tarafından kurşuna dizildi.

LOUİS BLÉRİOT (mühendis)

FRANSIZ  mühendis, havacı ve sanayici. 1872 yılında Cambrai'de doğdu. 21 Ocak 1908' de plânını çizdiği tek kanatlı bir uçakla ilk uzun uçuşunu yaptı. Toury'den Artenay'a gitti ve döndü. 

25 Temmuz 1909' da Manş denizini ilk geçen havacı olarak Calais'den Dover'e uçtu. 

Fransa'da ilk uçak fabrikasını kurdu. Ayrıca, Guynemer ve 1. Dünya savaşının ünlü havacılarının başarıyla kullandığı "Spad" uçağını yaptı. Louis Blériot 1936' da Paris'de vefat etti.

CARLO BLASİS (dansçı)

İTALYAN  dansçı, koreograf, dans nazariyecisi, 1797 yılında Napoli'de doğdu. 1820' de Milano'da "Dans Sanatı Temel Kitabı"nı yayınladı. Bu eserinde; kol pozisyonlarını, duruş uygunluğunu, dengeyi, tek omuzu öne kırma metodunu ve "ballon"u belli bir düzene bağladı.

Duruş, arabesk, tam dönüş, adacio zamanları ve zincirleme adımlar için kurallar koydu. Parmak ucunda çalışmalardan ilk bahseden Blasis oldu. Zerafetten uzak, cambazca gösterileri kınadı. 

1828' de ilk kitabından daha geniş olan "Dans El Kitabı" adlı büyük eserini Fransızca ve İngilizce olarak bastırdı. Bu kitabında, akademik dansın bütün estetik ve didaktik yönlerini inceledi. Eseri, uzun yıllar dans öğreniminde "temel kitap" oldu.

1838' de dansı bırakarak Milano Scala okuluna girdi. Orada ve kendi özel okulunda milletlerarası ün yapan büyük dans yıldızları yetiştirdi. Scala'yı 1853' de bıraktıktan sonra Rusya'ya gitti ve orada 10 sene kaldı. Carlo Blasis, 1878' de Como yakınında, Cernobbio'da öldü.

VİCENTE BLASCO İBANEZ (yazar)

İSPANYOL  romancı, 1867 yılında Valencia'da doğdu. Liberal fikirleri genç yaşta benimsedi. 22 yaşında bir ihtilâl teşebbüsünden sonra, Paris'e göç etmek zorunda kaldı. 2 yıl sonra affedildi. İspanya'ya döndü, orada "Halk" adında bir dergi kurdu. 10 sene bu derginin yayınıyla uğraştı. 

"Valencia Hikâyeleri (1893)" adı altında topladığı hikâyelerinin çoğunu ve romanlarını bu arada yazdı :  "Pirinç ve Yelkenli (1894)", "Mayıs Çiçeği (1895)" ve ilk şaheseri "Lânetlenmiş Topraklar (1898)".

İspanya-Amerika savaşı sırasında tutuklandı, sonra serbest kaldı, milletvekili seçildi ve 1909' a kadar siyasî hayata katıldı. Bu arada, başarılı birkaç eser yazdı :  "Çamur ve Kamışlar (1902)", "Davetsiz Misafir (1903)", "İnsan Sürüsü (1905)", "Kanlı Meydan (1908)", "Ölüler Emrediyor".

LUCİAN BLAGA (şâir)

ROMANYALI  şâir ve filozof, 1895 yılında Transilvanya, Lancram din Sibiu'da doğdu. Alman metafiziğinin etkisi altında "Bilgi Trilogiası (1931-34)" ve "Kültür Trilogyası (1936-37)" adlı eserlerini yayınladı. 

Lirik şâir olarak, 1919' dan sonra "Işık Şiirleri" adlı derlemesiyle ün yaptı. Daha sonra "Peygamberin Adımları (1921)" ve "Suların Taksimi (1933)"ni yayınladı. 

Şiirde "aşkınlığa" ulaşmaya çalışır. Şiiri, evrensel bir Romen halk şiirinin ana kaynağına ulaşır. Lucian Blaga 1961' de Cluj'da öldü. Vefatından sonra gençlik hâtırâları yayınlandı; "Yaşların Kroniği ve Türküsü (1964)".

PATRİCK MAYNARD STUART BLACKETT (fizikçi)

İNGİLİZ  fizikçi, 1897 yılında Londra'da doğdu. 1. Dünya savaşına katıldıktan sonra, öğrenimini Cambridge'de tamamladı. Orada Rutherford'un asistanı oldu. 

Daha sonra Londra (1933) ve Manchester (1937) üniversitelerinde profesörlük yaptı. 2. Dünya savaşı sırasında İngiliz donanmasında "bilim danışmanlığı"nda bulundu. Özellikle, "kozmik ışınlar" üzerine yaptığı çalışmalarıyla tanınır. 

Bu incelemeleri yaparken, faydasız bütün deneylerden kaçındı. Geiger'in iki sayacını kullanarak Wilson sis odasının genleşmesini düzen altına aldı. Böylece, birçok "ışın demeti" klişeleri elde etti. "Pozitron"un varlığını doğruladı.

Bu metod ona aynı zamanda, 1925' de bir "başkalaşım" olayına ait ilk resmi çekmeyi ve 1933' te de Occhialini ile "fotonların maddeleştirilmesi" imkânını sağladı. Aynı zamanda genel bir "manyetizma" teorisi ortaya koydu. 1948' de "Nobel" fizik ödülü alan Patrick Blackett, 1974' de Londra'da vefat etti.

BJÖRNSTJERNE BJÖRNSON (yazar)

NORVEÇLİ  yazar, 1832 yılında Kvikne'de doğdu. Bir papazın oğluydu. 1852' de Oslo'da liseyi bitirdi. Üniversitede; İbsen, Jonas Lie ve Vinje ile karşılaştı. Kendini edebiyata vermek için öğrenimini bıraktı.

1854-56 arası edebiyat ve tiyatro eleştirileri yazdı. 1856' da ilk eserini verdi :  "Nasıl Şâir Oldum". İki yıl sonra "Savaşlar Arasında" adlı piyesi çıktı. Kopenhag'da tanındı. Hayâl gücü, anlatış ustalığı ve şiir dolu görüşleriyle ilgi çekti. "Thrond" ve "Synnöve Solbakken (1857)" adlı köy hikâyeleriyle üslûbunu buldu. 

İskandinavların tarih ve destan hikâyelerinin kahramanlarıyla zamanın köylüleri arasında ilgiler bulmaya çalıştı. Sanat ve tarihe vurgundu. 1859' da İtalya, Fransa ve Almanya'ya gitti. Norveç tarihinden esinlenen "Kral Sverre (1861)", büyük trilojisi "Piç Slembe (1862)", "Bergliot" ve "Olav Trygvasson" adlı tarihî baladları yazdı.

Yurda dönüşünde, lirik dramı "Mary Stuart İskoçya'da (1864)" yayınladı. 1865' de "Yeni Evliler"i bitirdi. Çalışmalarını tiyatro ve siyaset hayatı arasında sürdürdü. 1870' de baladlar, folklor şarkıları, lirizmin ve vatanseverlik coşkunluğunun şaheseri sayılan marşları yayınladı (Norveç Millî marşı bunlar arasındadır).

GEORGES BİZET (bestekâr)

FRANSIZ  bestekâr, 1838 yılında Paris'de doğdu. Paris konservatuarında; Zimmermann, Marmontel, Benoist ve Halévy'nin öğrencisi oldu. 1857' de Roma ödülünü kazandı. 

Aynı yıl, Offenbach'ın düzenlediği bir operet yarışmasında ödül kazandı ve "Mucize Doktor" adlı eseri Bouffes-Parisiens'de oynandı. 

Roma'dan dönüşünde "lirik tiyatro"ya yöneldi, ama "Carmen" ve "Arlesienne" adlı eserleri, sağlığında soğuk karşılandı. 1862' de hocası Halévy'nin kızıyla evlenen Georges Bizet, 1875' de (yaş 37) Bougival'de en verimli çağında vefat etti.

Tiyatro ve renk sezgisine doğuştan sahipti. Müziği parlak, aydınlık ve Akdeniz havasıyla doludur. 

Sahne eserleri :  "Mucize Doktor (1856-57)", "Don Procopis (1858-59)", "İnci Avcıları (1862-63)", "4. İvan (1865)", "Petr'li Güzel Kız (1866)", "Cemile (1871)", "l'Arlésienne (1872)", "Carmen (1873-74)".

GEORGE DAVİD BİRKHOFF (matematikçi)

AMERİKALI  matematik ve fizik bilgini, 1884 yılında Michigan, Overisel'de doğdu. Önce Princeton (1909), sonra Harvard üniversitelerinde (1912) profesörlük yaptı. 

Özellikle "diferansiyel denklemler", "fonksiyonlar teorisi" ve "sistemlerin dinamiği" üzerinde çalıştı. Teorik fizik alanındaki incelemelerini; "bağıllık prensibi" ve "maddenin elektronik yapısı" üzerinde topladı. George David Birkhoff, 1944' de Massachusetts, Cambridge'de öldü. 

Yayınlanan eserleri :  "Bağıllık ve Modern Fizik (1923)", "Bağıllığın Kaynağı, Mahiyeti ve Etkisi (1925)", "Dinamik Sistemler (1927)". 

KRİSTİAN BİRKELAND (fizikçi)

NORVEÇLİ  fizikçi ve kimyacı, 1867 yılında Oslo'da doğdu. Öğrenimini Paris'de H. Poincaré'nin ve Bonn'da H. Hertz'in yönetiminde yaptı. 1898' de Oslo üniversitesinde fizik profesörü oldu. 

Başlıca fizik çalışmalarını, teorisini geliştirdiği "yerin manyetizması" ve "kutup fecirleri" üzerine yaptı. Güneşin manyetizmasına dayanan kozmogonik bir teori kurdu. 

Eyde ile beraber; elektrik yayında, nitrik asidin sınaî sentezine yarayan, havadaki azotun "yükseltgenmesi" usulünü buldu. Kristian Birkeland, 1917' de Tokyo'da öldü. 

JEAN-BAPTİSTE BİOT (fizikçi)

FRANSIZ  fizikçi, 1774 yılında Paris'de doğdu. Mühendis çıktıktan sonra, önce Ecole Centrale de Beauvais'ye, sonra Collège de France'a fizik profesörü oldu (1800). 1803' de İlimler akademisi üyeliğine seçildi. Paris rasathanesine girerek "boylamlar" bürosunda çalıştı. 

1806' da Arago ile beraber İspanya'ya gitti ve Mechain'in başladığı "meridyen nirengileme" işini sürdürdü. 1809' da Fen Fakültesi "astronomi" profesörlüğüne atandı. 

Matematik ve astronomi alanında birçok eser veren Biot, esas şöhretini fizikçi olarak yaptığı çeşitli araştırmalarla kazandı. 

1803' de L'Aigle civarında toplanmış göktaşı parçalarını inceledi. 1804' de "ısı iletkenliği" teorisini kurdu. Aynı yıl Gay-Lussacs ile beraber yer manyetizmasını ilmî olarak incelemek için ilk balon uçuşunu yaptı. 

1806' da, Arago ile beraber havanın ve çeşitli gazların "yoğunluğunu" ilk defa ve kesin olarak ölçtü. Başkalarından evvel katı cisimlerde "sesin iletilme hızını" ölçmeye girişti ve sesin yayılmasına dair matematik bir teori kurdu (1809).

ELİZA BİNEMECİYAN (tiyatrocu)

KADIN  tiyatro oyuncusu, 1890 yılında İstanbul'da doğdu. Türk tiyatrosuna hizmet etmiş aileye mensuptur. Binemeciyan ailesinin en kabiliyetli üyesidir. 

20. yüzyıl başlarında, "Mınakyan" topluluğunda çocuk rollerine çıkıyordu. Meşrutiyet'ten sonra birden beğenilen bir sanatçı oldu. 

Mınakyan topluluğundan başka; "Yeni Sahne"de ve "Osmanlı Donanma Cemiyeti" topluluğunda oynadı. "Dârülbedayi"de uzun süre çalıştı. "Genç kız" rollerini büyük bir başarıyla oynadı. 

1921 ve 1924 yıllarında iki kez Fransa'ya gitti. 1926' da "Raşit Rıza" topluluğuyla bir mevsim oynadıktan sonra, artık dönmemek üzere Fransa'ya yerleşti. Türk seyircisinin çok tuttuğu bir yıldız sanatçıydı.

CEMİL BİLSEL (hukukçu)

TÜRK  hukukçu, 1879 yılında Şam'da doğdu. Hukuk öğrenimi gördü. Şam ve Kudüs Evkaf müdürlüğünde bulundu. Kudüs'te (1917), Batum'da (1918) mutasarrıflık yaptı. 

1908-1914 yıllarında "umumî devletler hukuku" okuttuğu İstanbul dârülfünunu'na 1921' de müderris tayin edildi. Ankara'da yeni Hukuk fakültesinin kurulmasında çalıştı (1925). Bu fakültede 9 yıl dekanlık ve "devletler umumî hukuku" profesörlüğü yaptı. 

1934' de İstanbul üniversitesine rektör tayin edildi. Harp akademisinde ve Mülkiye mektebinde de "devletler hukuku" okuttu. 14 Mayıs 1943' de "Türk Devletler Hukuku" enstitüsünü kurdu. Aynı yıl emekli oldu ve yapılan ara seçimlerde Samsun milletvekili oldu. 

1945' de Birleşmiş Milletler anayasasının hazırlanma çalışmalarına katıldı. Birçok milletlerarası kongreye Türkiye adına katıldı. 1947' de Toulouse üniversitesi, kendisine "fahrî hukuk doktoru" unvanını verdi. Cemil Bilsel 1949' da Ankara'da vefat etti.

ANDRÉ BİLLY (yazar)

FRANSIZ  yazar ve eleştirmen, 1882 yılında Saint-Quentin'de doğdu. Çeşitli gazete ve dergilerde muhabir veya edebiyat eleştirmeni. Birçok eser yayınladı. 

Üslûbu hem duygulu hem tok, din bilimin verileriyle zenginleşen anlatımı lâiktir.

Başlıca eserleri :  "Onaylamaya Tâbi Rahip (1938)", "Narthex (1950)", "Madame (1954)", "Versailles Gecesi (1963)", "Veule Kıyılarında (1965)" gibi romanları ve  "Çağdaş Fransız Edebiyatı (1927)" gibi eleştirme ve tarih incelemeleri. André Billy, 1971' de Fontainebleau'da öldü.

GUİLLAUME BİGOURDAN (astronom)

ASTRONOM,  1851 yılında Tarn-et-Garonne, Sistels'de doğdu. Toulouse rasathanesinden sonra Paris rasathanesine girdi (1880-1925). Çalışmaları; gök cisimlerinin gözlenmesi usulleri ve mevkilerinin ölçülmesi üzerinedir.

Samanyolları ve Paris'den görülebilen yıldız kümeleriyle de ilgilendi. Bu arada o zamana kadar göze çarpmamış olan bazı samanyolları buldu. 1917' de yayınlamaya başladığı eseri ona İngiliz astronomi cemiyetinin altın madalyasını kazandırdı.

Koordinatların ve çift yıldızların ölçülmesinde çeşitli teknikler geliştirdi. Kuyruklu yıldızlar üstüne incelemeler yaptı. Gözlem hataları ve mükemmelleştirilmesi üzerinde durarak, meteorolojiyle ve yerçekiminin şiddetiyle ilgili verileri bir araya getirdi.

1912' de başkanlığını yaptığı bir konferans tarafından tüzüğü hazırlanan radyo ile yayınlanan saat sinyallerinin düzenlenmesinde büyük çapta yardımcı oldu. Milletlerarası Saat bürosunun ilk müdürü olan Guillaume Bigourdan, 1932' de Paris'de vefat etti.