19 Nisan 2023 Çarşamba

FULGENCE BİENVENÜE (mühendis)

FRANSIZ  inşaat mühendisi, 1852 yılında Côtes du Nord, Uzel'de doğdu. "Metronun babası" diye anılır. Fransız karayollarında mühendis

Bir iş kazasında sol kolunu kaybettikten sonra 1866' da Paris belediyesinde vazife aldı. 1891' de "başmühendis" oldu. İçme sularının yatağını değiştiren su kemerleri inşa etti. 

1896' da elektrikle çalışan demiryolu şehir şebekesinin ön projelerini yapmakla görevlendirildi. 1898' de bu demiryolunun yeraltı inşaatını (tünelleri) yönetti. 1936' da Paris'de vefatına kadar metro işiyle uğraştı.

17 Nisan 2023 Pazartesi

VİSSARİON GREGORİYEVİÇ BİELİNSKİ (filozof)

RUS  filozofu ve edebiyat eleştirmeni, 1811 yılında Susisaari adası, Suomenlinna'da doğdu. Çeşitli dergilerde yayınlanan edebî eleştirileriyle tanındı. "Gerçekçilik" öğretisini benimsetmeye ve "sanat, sanat içindir" ilkesini yıkmaya çalıştı. 

Edebî düşünceleri 19. yüzyılın bütün Rus düşünce hayatını etkiledi. Devrim estetiğinin kurucusu sayılır. Felsefesiyle maddeciliğe, siyasî görüşleriyle de ütopyacı sosyalistlere yaklaşır. V. G. Bielinski, 1848' de (yaş 37) St. Petersburg'da öldü. 

15 Nisan 2023 Cumartesi

M. FRANÇOİS XAVİER BİCHAT (tıp bilgini)

ANATOMİ  ve fizyoloji bilgini, 1771 yılında Jura, Thoirette'de doğdu. Öğrenimini önce Nantua kolejinde, sonra Lyon'da Cizvitler'in yanında yaptı. 1791' de tıbba başladı. 

Cerrah olduktan sonra, Paris'e giderek ünlü cerrah Desault'a asistan oldu. 1797-99 yılları arasında cerrahî eserler yayınladı. Corvisard ile beraber "Tıpda İlerleme Derneği"ni kurdu. 

1797' de bir anatomi kursu açarak canlılar üzerinde anatomi ve fizyoloji deneyleri yaptı. Genel anatominin kurucusudur. Anatomide birer birer organları değil, onları meydana getiren dokuları ele aldı. "Embriyoloji"nin özellikle organ oluşumunun gelişimine katkıda bulundu. 

"Hayat, ölüme karşı direnen bedenî işlevlerin tümüdür" ünlü tanımı ona aittir. Ona göre hayat, fizikî ve kimyevî süreçlere karşı direnen canlılık belirtileridir. Marie François Xavier Bichat, 1802' de (yaş 31) Paris'de vefat etti.

Eserleri :  "Hayat ve Ölüm Üzerine Fizyoloji Araştırmaları (1800)", "Genel Anatomi (1801)".

13 Nisan 2023 Perşembe

MARTHE LAHOVARY BİBESCU (yazar)

RUMEN  asıllı kadın yazar, 1888 yılında Bükreş'de doğdu. Romanya'nın ünlü bir ailesindendir. Paris'de büyüdü, 

Parisliler'e has bir üslûpla yazdığı eserleri, doğduğu ülkenin şiiri ve Avrupa saraylarındaki kozmopolit soylu sınıf üzerine yaptığı zengin gözlemlerle yüklüdür. 

"Yeşil Papağan (1924)" adlı romanıyla ün kazandı. Bu roman Côte d'Argent'da yaşayan Ruslar'ın hayatını canlandırır. 

Son eserlerinde çağdaş tarihin ünlü kişilerinden birkaçını ele aldı :  "Churchill veya Cesaret (1956)", "Elisabeth II (1957)".  Marthe Lahovary Bibescu, 1973' de Paris'de öldü.

11 Nisan 2023 Salı

UGO BETTİ (yazar)

İTALYAN  tiyatro yazarı,  1892 yılında Macerata, Camerino'da doğdu. Parma'da ve sonra Roma'da yargıçlık yaptı. İlk piyesi olan "La Padrona" 1927' de oynandı ve büyük bir ilgi gördü.

Daha sonraki dram ve komedileri de aynı ilgiyle karşılandı "Şafağa Kadar Süren Kavga (1949)", "Adliyede Yolsuzluk (1949)", "Keçiler Adası (1950)", "Mâsum İren (1950)", "Kraliçe ve Âsiler (1951)", "Kumarbaz (1953)". Ugo betti, 1953' de Roma'da öldü.

7 Nisan 2023 Cuma

BEZELYE (bitki)

B
AKLAGİLLER den  yuvarlak taneli bitki. Birkaç çeşidi hariç genellikle ak çiçeklidir. Konserve sanayii için geniş ölçüde yetiştirilir. 50 - 60  cm aralıkla sıralar halinde ekilir. 

Bezelyeler badıçlarının kabuklu veya kabuksuz olmasına göre taze ve iç bezelye diye ikiye ayrılır. 50 cm'i geçmezse "bodur", daha yukarı olursa "boylu" denir. 1 metre'den sonra desteğe ihtiyaç gösterir; bunlara da "sırık bezelyesi" denir.

Her kategoride; yuvarlak veya buruşuk taneli, sarı ya da yeşil taneli çeşitler bulunur. Buruşuk taneli olanlar daha özlü ve şekerlidir. Yeşil taneliler kırık kuru bezelye yapımında kullanılır. Turfandalık ve meyvesinin şekli (düz veya eğri) bakımından da çeşitlere ayrılır.

3 Nisan 2023 Pazartesi

NATALYA BESMERTNOVA (dansçı)

RUS  kadın dansçı, 1941 yılında Moskova'da doğdu. Öğrenimini, Lepeşinskaya ve Golovkina yönetiminde "Bolşoy" bale okulunda yaptı. 

Sanat hayatına 1961' de Parma festivalinde "Kuğunun Ölümü" ile başladı. 1962' de Bolşoy bale topluluğunun Amerika ve İngiltere turnelerine katıldı. 

Asıl ününü 1963' de Moskova'da "Giselle" deki fevkalade başarısıyla sağladı. 1963' de K. Goleyzovski'nin "Leyla ile Mecnun", 1965' de İ. Grigoroviç'in "Aşk Efsanesi" adlı balelerinde oynadı.  

1976' da "halk sanatçısı" seçilen Natalya Besmertnova 2008' de Moskova'da vefat etti.

1 Nisan 2023 Cumartesi

HENRY BESSEMER (madenci)

İNGİLİZ  sanayici ve madenci, 1813 yılında Hertfordshire, Charlton'da doğdu. Bir matbaa harfi dökümcüsünün oğlu. Genç yaşta mekanik ve madencilikle ilgilendi. Birçok icatta bulundu. 

1855' de yeni bir çelik üretim yöntemi buldu. "Bessemer çeliği" adını taşıyan bu yöntem, maliyetinin düşüklüğü sebebiyle, her yerde kabul gördü. 

Kendi yöntemini tatbik etmek üzere Sheffield'de büyük fabrikalar kurdu. 1879' da Royal Society üyeliğine seçildi ve "sir" ünvanını aldı. Sir Henry Bessemer 1898' de Londra'da vefat etti.