PAŞA KILICI (bitki)

PAŞA  kılıcının (sansevieria) yaprakları; şerit ya da kılıç biçiminde, koyu yeşil renkli, enine gümüşî beyaz şeritli, dar ve uçları sivridir. Ayrıca yaprak kenarları sarı şeritlidir. Paşa kılıcının bakımı kolaydır. Işık ve nem az olsa da zarar görmez.

Yazın sıcak, aydınlık, az güneş gören yerlere koyun. Doğrudan güneş, yapraklarda yanma veya kahverengi lekeler yapar. Çok gölgede ise; dar, uzun, gösterişsiz yapraklanma olur. Kenarlardaki altın sarısı renk soluklaşır.

Yazın bol sulayın, yapraklara su püskürtün, ancak saksı toprağını sürekli nemli bırakmayın. Kışın 14 derecelik ortamlar uygundur. 

Aralık ayı başından şubat ayı sonuna kadar dinlenme dönemidir. Bu dönemde serin yerde, saksı toprağını oldukça kuru tutun. Çok serin ve nemli ortamda yapraklarda leke ve çürüme görülür.

Saksı değiştirme 2-3 yılda bir şubat veya mart ayında yapılır. Her defasında bitki biraz daha büyük saksıya alınır. Yaprak çürüntüsü, yanmış ahır gübresi, dişli dere kumu ve killi toprak karışımı iyi bir harçtır. 

Üretimi; hemen her mevsimde, ana bitkiden ayrılan yan sürgünler ve iyi olgunlaşmış yapraklardan alınan 5-6 santim uzunluktaki çeliklerle yapılır. Köklenme; orta derecede nemli, 22-25 derece ortamda tutulan kasa veya yastıklarda 4-5 hafta içinde oluşur.

ANTHONY CARO (heykeltraş)

İNGİLİZ  heykeltraş, 1924 yılında Londra'da doğdu. Londra'daki Polytechnic School ve Royal Academy'de okuduktan sonra, 1951-53 arasında Henry Moore ile çalıştı. Önceleri insan figürünü büyük bir özgürlükle işledi ama 1960' dan sonra gerçekçilikten uzaklaşarak alüminyum ve çelik gibi metal yapılara yöneldi.

Soyut eserlerinde, boyalı tabaka ve putreller uzam içine cesaretle ve dikkati çekecek biçimde yerleştirilmiştir. Çeşitli öğeler arasındaki dengesizlik ve bunun neticesi ortaya çıkan gerilim mevcuttur. 

Sanatçı bazı yönlerden minimal sanata yaklaşmaktaysa da renk ve buluş açısından giriştiği güçlü estetik araştırmasıyla da bu sanattan uzaklaşır. 1963-65 arası Benington kolejde öğretmenlik yaptı. 1980' lerden sonra büyük ölçekli "enstalasyon"eserleriyle ilgilendi. 2005' de Tate Galeri tarafından retrospektif sergi düzenledi. Anthony Caro, 2013' de Londra'da öldü.

Anthony Caro  -  Pencere   (1966-67)

YILBAŞI ÇİÇEĞİ

YILBAŞI çiçeğinin; uzun, sık boğumlu, kenarları kaba dişli, sarkık formlu, yaprağımsı sürgünleri vardır. Çiçekleri tek ya da ikisi biraradadır. 

Kırmızıdan menekşe rengine kadar farklı renkte kültür çeşitleri vardır. Kasım-ocak ayları arasında çiçek açar. Çiçekli dönemi etkileyicidir. 

Yılbaşına yakın çiçek açmasını sağlamak için 10-14 derece ortamda tutun. Daha yüksek veya daha düşük sıcaklık çiçeklenmeyi geciktirir. 

Çiçek tomurcuğu görülen bitkiyi düzenli sulayın. Ancak, tomurcuklar tam açmadan çok kısa süre önce sulamayı azaltın. Aksi halde açmamış tomurcuklar dökülebilir.

Çiçeklenme bitince sulamayı kesin, 1-2 aylık dinlenme döneminde bitkiyi serin bir yere alın. Ancak kurumayacak kadar su verin. Yazın, güneş almayan balkon veya bahçe köşelerine nakledin.

Ağustos ayı başına kadar sulama ve gübreleme yapın. Eylül sonunda içeri alın. Serin yerde tutun ve çok az sulayın. Bu dönemde bitkinin yerini ve yönünü değiştirmeyin.

Yılbaşı çiçeği humusca zengin, yaprak çürüntüsü ve yanmış ahır gübresi karışımlı, geçirgen toprağı sever.

Üretimde; boğum yerlerinden koparılan sürgün çelikleri kullanılır.  

AUGUSTİN CARDENAS (heykeltraş)

KÜBALI  heykeltraş, 1927 yılında Matanzas'da doğdu. Havana'daki San Alejandro Güzel Sanatlar okulunda öğrenim gördü (1943-49). 1955' de Paris'e yerleşti. "Gerçeküstücüler" ile tanıştı. 1956 ve 1959' da onlarla beraber eserlerini sergiledi. 

Eserlerinde, insanı dinlendiren bir incelik göze çarpar. Önceleri ağaçtan büyük totemler yapan Cardenas, daha sonraki çalışmalarında mermere yöneldi. Daha çok Belçika kara mermeriyle damarlı ve beyaz Carrara mermerini kullandı. 

Eserlerinin % 1' i anıtsal heykellerdir. Özellikle Auxerre koleji (1968) ile Saint-Denis fakültesindeki (1970) eserleri bu türdendir. 

1961 ila 1964 yılları arası; Kanada, Avusturya, Japonya ve İsrail'de açılan uluslararası sempozyumlara katıldı. 1995' de Küba Kültür bakanlığı tarafından ödüllendirilen Augustin Cardenas, 2001' de Havana'da öldü. 

Augustin Cardenas  -  Papagori 72

AFRİKA MENEKŞESİ (bitki)

AFRİKA menekşesi (saintpaulla), rozet şeklinde, sık dizilişli, çok sayıda yaprağı olan, kısa boylu bir bitkidir. 20-30 santim çapında bir küme oluşturur. 

Yaprakları bol tüylü, kalın etli yapıda 7-8 cm uzunluk ve 5-6 cm genişliğinde oval biçimdedir. 

Çiçeği, kısa saplar üzerinde 2-6' lık salkımlar halindedir. Yalınkat veya katmerli çiçekleri farklı renktedir. Çiçeklenme, aralık ayı dışında devam eder. 

Bitkiyi bahar ve yaz aylarında, doğrudan güneş etkisinden uzak tutun. Yaprak ve çiçekleri ıslatmayın. Aksi halde yapraklarda çürüme, beyaz halkalar, sarı veya kahverengi lekeler oluşur. Suyu, çiçeğin dibinden dikkatle verin. 

Kışın aydınlık, güneş gören, çok serin olmayan (15-18) derece yere koyun, az su verin, toprağı fazla nemli tutmayın. Aksi halde yaprak çürümesi ya da dökülmesi olur. 

Nisan-eylül ayları arasında 2 hafta arayla gübreleme yapın. Zayıf gelişme ve çiçek açmama, toprağın zayıflığından kaynaklanır. Toprak değiştirilince büyüme hızlanır. 

Mart ayında saksı değiştirin, Yaprak çürüntüsü, funda toprağı ve biraz dişli dere kumu katılmış toprakta iyi gelişir. Saksıları küçük tutun. 

Üretimi; kökten ayırma ve yaşlı bitkilerden alınan yaprak çelikleriyle yapılır. Köklendirme için; kasa veya saksılarda, yaprak çelikleri yarıya kadar toprağa sokulur. Fazla nemden kaçınmalıdır. 

JORGE CAMACHO (ressam)

KÜBALI  ressam, 1934 yılında Havana'da doğdu. Hukuk okudu. 1952' de resme yöneldi. José Luis Cuevas ile maya kültürü kaynaklarını araştırmaya girişti (1953). 1959' da Paris'e yerleşti ve André Breton ile tanıştı (1961).  

"Gerçeküstücü" resimlerinde bir simgeler dizgesi kurdu. Alışılmamış yollarla doğa güçlerini anlatmaya çalıştı. Tuvallerinden gizemci bir hava yayılır. Mat ve soğuk renkler bu havayı belirginleştirdi. 

İşlediği biçimlere şiirsellik katan Camacho'nun ilgi duyduğu konulardan biri de kitap resimlemesidir. Şiirle resmi ilk bağdaştıran sanatçılardandır. Tuval ve desenlerinde kısa şiirlere yer verir. Peru ve Venezuela'ya yaptığı ziyaretlerinde doğadan ilham aldı. 1971' de Vincent Bounoure ile "Camcılar"ı yazdı ve resimledi. 2003' de "Çiçek Kitabı" adlı bir sergi açtı. Jorge Camacho, 2011' de Paris'de öldü.

Jorge Camacho  -  Red Feather  (1974)

ATLAS (bitki)

ATLAS  çiçeği (epiphyllum), humuslu toprağı sever. Bir metreyi bulan sürgünleri, sürgün ucunda büyük güzel renkli, gösterişli ve bir kısmı kokulu çiçekleri vardır. 

Salonlarda kullanılan atlas melezleridir. Bunların oldukça uzun, kenarları dişli, yaprağımsı sürgünleri; kırmızı, pembe, turuncu ve diğer renklerde büyük, katmerli ve gösterişli çiçekleri vardır. 

Atlas; mayıs ayı sonunda çiçeklenme bitince, bahçe veya balkondan nispeten gölge bir yere alınır. 4 haftalık bir dinlenme dönemi başlar. Bu süre içinde çok az su verilir. Daha sonra saksı değiştirilir. Bol su ve gübre takviyesi gerekir. 

Bitkiyi sonbaharda oda ya da salona alın. Aralık ayı ortasından şubat ayına kadar, serin, 10 derecelik bir ortamda, çok az su vererek kuru tutun. Bu kuru dinlenme dönemiyle çiçek tomurcuklanması teşvik edilir ve bitkinin her yıl çiçek açması sağlanır. 

Kuru dinlenme döneminden sonra yeniden gelişme başlar. Artık bitkinin yerini değiştirmeyin, giderek sulamayı artırın ve gübre takviyesi yapın.

ARİSTİDE CAİLLAUD (ressam)

FRANSIZ  ressam, 1902 yılında Moulins, Deux-Sèvres'de doğdu. Desen ve resmi, 2. Dünya Savaşı sırasında Almanya'da esirken öğrendi. Adı daha gençliğinde naif ressama çıkan sanatçı; bölmeli desenleri, mineli renkleri ve olağanüstü kabiliyetiyle primitiflere yaklaşır. 

Gökyüzü, su, insan, ağaç, kaya, bina gibi birçok öğeden faydalanarak kırsal ya da dinî resimler yaptı. Saflık ve mutluluk dolu resimlerinde; kent görünümleri, tarlalar, ırmaklar gibi konuları işledi. 1949' da "Doğal Sanat" sergisine katılan Caillaud, 1990' da Vienne'de öldü.

Aristide Caillaud  -  Veronik on iki yaşında (1972)

FİLODENDRON (bitki)

FİLODENDRON, çok güzel, göz alıcı, dekoratif görünümlüdür. Yaprakları renkli ve gösterişlidir. Küçük veya büyük yapraklı örnekleri vardır. Çeşitlerin çoğu dayanıklıdır. Aydınlık fakat doğrudan güneş almayan yerleri sever. 

Sıcak, nemli, havadar yerde iyi gelişir. Yazın toprağını nemli tutun, bol su verin. Kuru havalarda yapraklara su püskürtün. Kışın daha az su verin ve ortam sıcaklığını 16 dereceden aşağı düşürmeyin. Aksi halde yapraklarda sararma olur.

Saksı değiştirmeyi genç bitkilerde her yıl, yaşlılarda iki yılda bir mart ayında yapın. Yaprak çürüntüsü, yanmış ahır gübresi, funda toprağı veya sphagnum yosunu karıştırılmış harç uygundur. 

Üretim, uç ve göz çelikleriyle yapılır. Havai köklendirme yöntemi de uygulanabilir. 

MARCELLE CAHN (ressam)

FRANSIZ  kadın ressam, 1895 yılında Strasbourg'da doğdu. Berlin'de "anlatımcılar"ın yanında ve Paris'te yetişti. 1920' de Arraujo'nun yönetiminde geometrik figürlerle resme başladı. Bu arada özellikle Cézanne'ın eserlerini inceliyor, Académie Ranson'da da Maurice Denis ve Edouard Vuillard'ın derslerini izliyordu.

Soutine ve zenci sanatı ilgisini çekti. Picasso, Juan Gris ve özellikle de Fernand Léger'nin sanatına hayran oldu ve kübizme kaydı. 1929' dan sonra Piet Mondrian, Georges Vantongerloo ve Jean Gorin'in sanatını inceledi, somut sanatla ilgilendi. 

Savaştan sonra renk öğesine yöneldiyse de (ilk kabartmalarını renkli yaptı) kısa sürede bundan kesinlikle vazgeçti. Artık çizgi ve doğru çizgiye yönelmişti. Eseri, "geometrik soyutlamanın arı bir biçimi" oldu. Beyaz fonlara kabartmalar yapıyordu. Bunlar 1960' dan sonra küresel hacimlere dönüştü. Ölü tonlarla canlı tonları karşılaştırdığında renkten de faydalanmaya başlamıştı. 

Bir ara, çeşitli maddeleri yapıştırmayı denedi (1952), sonra fotoğraf yapıştırmaları yaptı (1957-58). Bütün bu denemeler Cahn'ı 1961' lerde ilk "uzamsal"larını yapmaya itti. Artık tablonun bütünü bir kabartma oluyor ve uzama doğru giderek bir bakıma mimarîye yaklaşıyordu. Bu tür eserlerinde de sertlik ve titizlik göze çarpar. 

1972' de C.N.A.C. 'nin düzenlediği gezici bir sergi kendisine ayrılan Marcelle Cahn, 1981' de Neuilly-sur-Seine'de öldü.

Marcelle Cahn  -  Réversible 2 (1957)

ARAPSAÇI (bitki)

ARAPSAÇI (helxine soleirolii), küçük boylu, yerde yayılıcı özellik gösteren saksı bitkisidir. Sık dallanma özelliğine sahiptir. Yaprakları da sık dizilişli, parlak yeşil renkli, küçük ve kalp formludur. 

Sağlıklı gelişme için yarı gölge, gölge ve serin ortamlar gereklidir. Havanın nem oranı yüksek ve saksı toprağı nemli olmalıdır. Yaz aylarında daha sık sulanmalı ve yapraklara su püskürtülmelidir. 

Normal bahçe toprağı ya da funda toprağı ve kum karışımında iyi yetişir. Saksı değiştirme mart-nisan aylarında yapılır. 

BULUTÇULUK (sanat akımı)

BULUTÇULUK,  soyut manzaracılık içinde yer alan çağdaş sanat akımıdır. Julien Alvard'ın savunduğu bulutçuluk akımı ilk olarak 1958' de ortaya çıktı ve birçok Parisli ressam tarafından benimsendi. 

Resimleri hep bulutları hatırlatan bu sanatçılar, sis ve saydamlık etkilerinden yararlanarak bilinçli olarak Çin sanatının bazı özelliklerini benimser. Lange yasasını yadsırlar; tablo, "öne doğru geleceği yerde" birbirini izleyen düzlemler aracılığıyla "derinleşir". 

Uzam, girdap, derinlik; Benrath, Duvillier, Piero Graziani, René Laubiès, Nasser Assar gibi ressamların en önemli kaygısıdır. Bu sanatçıların eserlerine; "Saydamlık ve Derinlik" (Paris, 1964) ya da "Bulutçular" (Lyon Güzel Sanatlar müzesi, 1973) gibi önemli sergilerde yer verildi. 

Bulutçuluk
Benrath  -  Gezinti ve dönüş (1971)

SARDUNYA (bitki)

SARDUNYA  (pelargonium), sera ve salon çiçeği olarak en fazla yetiştirilen iki türü; "iri çiçekli sardunya" ve "alaca yapraklı sardunya"dır. 

İri çiçekli sardunyanın normal (şubat-mart) ve geç çiçeklenen (mayıs-ağustos) çeşitleri vardır.

Bu melezler, salonları olduğu gibi, yazın balkon ve bahçeleri de süsler. Bitki çabucak dallanır ve iri kümeli bir form alır. 

Yaprakları büyükçe, kalb şeklinde, tek parçalı veya 5-7 lobludur. Farklı renklerde, büyük, katmerli, gösterişli çiçekleri vardır.

Havadar, kışın bol ışıklı; yazın ve çiçeklenme döneminde daha az güneşli yerleri sever. Çiçeklenme sonrası fazla su vermeyin. Saksı toprağını orta nemli hattâ biraz kuru tutun. 

Saksı değiştirmeyi ocak-şubat aylarında yapın. Bu işlemde uzun kökleri kısaltın. Çürümüş yaprak, yanmış ahır gübresi, nispeten killi toprak karışımı uygun harçtır. 

Üretim: ağustos-ekim veya şubat-mart dönemlerinde alınan çeliklerle yapılır. Çelik tavasına sık sık su püskürtün ve hafifçe gölgelendirin. 3-4 hafta içinde köklenme olur. 

Gelişmiş bitkileri, sürgün verme başlangıcı olan ocak ayında yarı yarıya budayın.

CAMİLLE BRYEN (BRİAND) - sanatçı

FRANSIZ  sanatçı, 1907 yılında Nantes'da doğdu. 1926' da Paris'e gittikten sonra, Saint-Germain-des-Prés ve Montparnasse'lı sanatçılar arasına katıldı. Resim, şiir ve gravürlerinde sürekli olarak yeni anlatım yolları aradı.

İlk olarak yazıyla işe başladı. 1927' de Dada'cılık izlerini taşıyan "Opopanax" adlı şiir derlemesini yayınladı. 1934' e kadar duygu ve düşüncelerini şiir ve grafikleriyle anlattı. "Expériences" adlı eserinde şiir, desen, graffiti, yapıştırma ve çeşitli denemeler biraradadır. 

Yayınladığı birçok yazı arasında Jacques Audiberti ile beraber yazdığı "Kutu Açacakları (1952)", "humanisme"i belirler.

Bryen, "karşıt resmi" göklere çıkaran bir sanatçıdır. İlk plastik eserleri; rastgele desenler ve birleştirmelerden oluşan nesnelerdir (1934). Sanatçı o sıralarda ileride resme yönelecek iki fotoğrafçıyla çalışmaktaydı. 

İlk "lekeci" eseri "Balmumu ve Mum"u 1936' da yaptı. Lekecilik akımının büyük ustalarından biri olan Bryen, aynı zamanda lirik soyutlamanın da öncülerindendir. 

İlk "Yeni Gerçekler" sergisinde enformel suluboyalarını sergiledi; bunlar tüpten çıktığı gibi kullanılan boya çizgilerinden oluşmaktaydı. Georges Mathieu ile birlikte "ruhsal non-figüratif" akımını başlattı (1947).

Grafik üslûplu ilk yağlıboyalarını 1950' de yaptı. Daha sonra yapısı dama tahtasına benzeyen eserler vermeye başladı. Camille Bryen, 1977' de Paris'de öldü.

Camille Bryen  -  Düşsel Yapı

ASLAN PENÇESİ (bitki)

ASLAN pençesinin (monstera) 30' a yakın türünden en tanınmış olanı "monstera deliciosa"dır. Dekoratif, gösterişli yapraklarıyla, iç yerleşim düzeninde çok kullanılır. 

Tırmanıcı yapıda gövdesi; körpe iken küçük, kenarları düzgün, sonra parçalı, loblu ya da delikli, yürek şekilli, uzun saplı yaprakları vardır. 

Koyu yeşil, derimsi yapıda, çok gösterişli olan yapraklar, 50-100 santim boya ve 40-70 santim genişliğe ulaşabilir. Yaprak sapları 30-50 santim uzunluktadır. 

Aslan pençesi için az güneşli, yarı gölge veya gölgeli bir ortam seçin. Doğrudan güneş alan veya çok gölgeli ve karanlık yerlere koymayın. 

Yazın bol su ve gübre şerbeti verin. Sıcak havalarda yapraklara kireçsiz su püskürtün. Kışın 18-20 derece ortamlı odalarda ve 10 dereceden az olmayan yerde koruyun.

Saksı değiştirmeyi 2-3 yılda bir, şubat-mart aylarında yapın. Çürümüş ahır gübresi, yaprak çürüntüsü ve killi toprak karışımı harç kullanın. 

Üretimi gövde ve uç çelikleriyle yapılır. Gövde çelikleri, bitki sürgününün her parçada bir göz kalacak şekilde kesilmesiyle elde edilir. Bu işi mart veya nisan aylarında yapın. Çelikler 20-22 derece ortamda, 6-7 haftada köklenir. 

LOUİSE BOURGEOİS (heykeltraş)

FRANSIZ  asıllı kadın heykeltraş, 1911 yılında Paris'de doğdu. 1938' de New York'a yerleşmeden önce Paris'de, Ecole des beaux-arts'daki dersleri takip etti, sonra Ranson Akademisi'nde Bissière'in atölyesine devam etti. Daha sonra Robert Vlérick ve Fernand Léger ile beraber çalıştı.

Boyalı tahtadan yaptığı uzun formlarında kasılmış bir hava vardır. Bu kasılmışlık, çevre ile yontular arasında anlaşılmaz bir gerilim yaratır. Gruplar halindeki kompozisyonları, yalnızlık duygusunu azaltacağı yerde artırmaktadır. 

Zamanla eserlerine bir samimiyet geldi. Böylece daha kalabalık gruplar içine sıkıştırılan figürler (çoğu kez siyah-beyaz) biraz olsun yalnızlık duygusunu unutturuyordu. 

Bourgeois, 1960' larda çimento ve tunçtan içi boş heykeller yaptı, ama 1966' da siyah veya beyaz mermerden yaptığı düşey formlara yöneldi. 1982' de New-York Modern Sanatlar müzesinde retrospektif sergi açtı. 1993' de Amerika'yı Venedik bienalinde temsil etti. Örümcek biçimli "Maman" adlı eseriyle ilgi gören Louise Bourgeois, 2010' da (yaş 99) New-York'ta öldü.

Louise Bourgeois  -  Biri ve Öbürleri (1955)