RESİMDE VENEDİK OKULU :
Venedik, resim tarihine 14. yy' da girmiştir denilebilir. Bundan evvel Venedik sanatçıları hep Bizans'ın tesirindeydi. Bizans geleneği, 1321 - 1358 yılları arasında resim yapan Paolo Veneziano'nun çıkış noktasıdır. Oğulları; Marco, Luca ve özellikle bir müddet Bologna'da oturan Lorenzo'nun eserlerinde gotik sanat ağır basar.
1430' dan sonra, Mantegna'nın, Ucello'nun, Filippo Lippi'nin ve Castagno'nun tesiriyle yeni üslûplar gelişti. Oymacılara ve kuyumculara özgü bu çalışma metodu, C. Crivelli'nin eserinde tam mânâsıyla belirir. Mantegna'nın, Bellini'ler üstünde büyük etkisi oldu.
Giorgione, eserin renk birliğini ışığın mekânda dağılımıyla sağladı ve bu üslûpla yoğun bir şiire vardı. İhtiyar Palma ile Sebastiano del Piompo'nun eserleri, bazı küçük ayrılıklar bir yana, doğrudan doğruya Giorgione'nin sanatından çıkar. Bu sanatın en olgun örneği ise Tiziano'nun eserlerindedir.
Venedik'de, Tintoretto, Michelangelo'nun etkisiyle büsbütün artan ve göz kamaştırıcı ışık oyunlarıyla coşan, son derece çapraşık ve ince bir üslûp geliştirdi. Veronese, süslemeci, dengeli ve eşsiz bir saydamlığa yöneldi.
HEYKELDE VENEDİK OKULU :
 |
| Venedik okulu "kasım ve aralık çalışmaları" (13 ve 14. yy.) |
Nino Pisano'nun 1368' e doğru Venedik'e gelişi, yerli heykeltraşların gotik üslûbun inceliklerini kavramalarına imkân verdi (San Zanipolo'da Marco Gornaro'nun mezarı). İacobello'nun ve Pierpaolo Dalle Masegne'nin (San Marco'daki dinî eserler) çalışmalarında yeni bir heykeltraşlık anlayışı gelişti.
Matteo Raverti gibi Lombardiyalılar, Lamberti gibi Toscanalılar, Venedik dukalarının saraylarında çalışmaya başladılar. Bu sanatçıların etkisiyle Venedik atölyeleri hareketlendi. Bu atölyelerin en mühimleri; Giovanni ile Bartolomeo Bon'un atölyeleridir.
Andrea Bregno'nun sanatı Antonio Rizzo ile devam etti (dukalar sarayında "Adem ile Havva" heykelleri) ile devam etti. Pietro Lombardo, büyük ölçüde Donatello'nun etkisinde kaldı. Pietro Lombardo'nun oğulları Antonio ve Tullio, verimli ve ince bir süsleme üslûbunu geliştirdiler. Tullio Lombardo, özellikle Yunan ve Roma sanatına yöneldi.
16. yy.'ın ikinci yarısında İ. Sansovino ağır basar. Sansovino'nun Roma'da tatbik ettiği zarif üslûp, sanatçının Venedik'e yerleşmesiyle güçlü bir şekilde canlandı. Venedik'te barok heykeltraşlığı ikinci derecede ustalar temsil eder. 1650' den sonra ortaya çıkan yenilik; Flaman G. Le Court (Santa Maria della Salute'nin mihrabı) veya Alman Melchior Bartel gibi yabancılardan gelir.
Cabianca ve Corradini'nin eserleri, yeni klâsik üslûbun habercileri sayılabilir. Bu üslûbun en büyük temsilcisi Venedikli Antonio Canova'dır.
MİMARÎDE VENEDİK OKULU :
Yapılarda merkezî planın kullanılması Bizans'ın etkisiyle açıklanır. Torcello'da "San Fosca", Murano'da "Santa Maria e Donato" ve özellikle San Marco kilisesi merkezî plana göre yapılmıştır. 12. yy.'dan sonra San Marco meydanı büyütüldü, revaklarla çevrildi.
Hem ikametgâh hem de depo olarak kullanılan Venedik meskenlerinin temel özelliği, bina gövdesinde çıkıntı yapmayan iki kule arasındaki merkezî loca ve revaktı (Fondaco dei Turchi). Bu düzen uzun müddet Venedik sarayları için de geçerli oldu. Sonra kuleler alçaltılarak orta kısmın seviyesine indirildi. Orta kısımda ise pencere oyukları ve localar olduğu gibi kaldı (Loredano ve Dandolo sarayları).
Venedik'e oldukça geç gelen gotik sanatı, binalara çok girmiş süslü kemerleri ve çok renkli süslemeleri etkiledi. Bu çağın şaheseri olan "Ca'd'Oro" (1440) aynı tip üzerine tasarlandı. Revak ve galeriler, Dukalar sarayında son şeklini buldu ve koyu renk kemerlerle cephenin kırmızı ve pempe aydınlığı birbiriyle bağdaştırıldı.
 |
| Venedik okulu - San Fosca kilisesi (11. yy. sonu) |
 |
| Venedik okulu - Ca'd'Oro (15. yy) |
 |
| Venedik okulu - Ca'd'Oro iç avlu |
