20 Ocak 2017 Cuma

HENRY FORD (mühendis-sanayici)

AMERİKALI sanayici, 1863 yılında Greenfield, Michigan'da doğdu. Amerikan otomobil sanayiinin öncüsü oldu. Babası William Ford, Amerika'ya göç etmiş İrlanda'lı bir çiftçiydi. Makinalara, özellikle saatçiliğe karşı aşırı bir ilgi duyan Henry Ford, Greenfield'de okudu, 1879' da Detroit'e giderek çırak olarak çalıştı.

1882' ye doğru montajcı ve tamirci oldu; tarım makinaları imalatı yapan bir atölyeye girdi. 1884' de babasından aldığı ağaçlık bir arazide hızar atölyesi kurdu. 1887' de evlendikten sonra Detroit'e dönerek Edison İlluminating şirketine başmühendis oldu.

Boş vakitlerinde ilk otomobilini yaptı. Yaptığı araba, 4 beygir gücünde, motoru su soğutmalı, geri gidemeyen dört tekerlekli bir arabaydı. Henry Ford, 1889' da Detroit Otomobil şirketine ortak oldu, ancak bu şirketteki payı çok düşük olduğu için, ucuz araba yapma konusundaki tasarılarını gerçekleştiremedi.

1902' de bir araştırma-geliştirme şirketi olan "Henry Ford company" yi, 1903' de de otomobil yapan bütün sanayicileri ihtira ücreti ödemeye mecbur tutan "Selden tröstü" karşı ciddi bir mücadeleden sonra, "Ford Motor company" yi kurdu ve bu şirketi, Amerika'nın en güçlü ve tek bağımsız işletmesi haline getirdi.

Seri halde otomobil üreten Ford, 1912' de 75000 otomobil yaptı. Arabanın önemli parçalarını standart hale getirdi. İngiltere'ye üç bin den fazla araba göndererek, ticari gelişmede ihracatın güçlü bir yol olduğunu gösterdi. Bu amaçla büyük bir ticaret filosu edindi. Çalışan bütün personelini kazanca ortak etti. Fabrikalarında çalışanların uzun vadeli taksitlerle, birer Ford marka araba almasını sağlayan liberal bir satış sistemi kurdu.

1915 Birinci dünya savaşı süresince Avrupa'ya giderek barış için birlik kurma teşebbüsünde bulundu ise de başarılı olamadı. Otoriter bir şahsiyetti; bütün ömrünce sendikaların ve devlet kurumlarının özel sektöre el atmalarına karşı savaş verdi. 

İş anlayışı üzerine iki önemli eser yazdı. 1922' de "Hayatım ve Eserim", 1926' da "Bugün ve Yarın". Oğlu Edsel ve torunu Henry'yi fabrikalarına yönetici olarak getiren Henry Ford, 1947 yılında Dearborn'da öldü.