29 Mart 2018 Perşembe

LONDRA'DA VEBA VE YANGIN

1660 yıllarında Londra, 500 bin kişilik nüfusuyla Avrupa'nın en kalabalık şehirlerindendi. İkinci büyük İngiliz şehri olan Bristol ise 30 bin kadardı. Bütün İngiliz sermayesiyle en kabiliyetli kişiler Londra'da toplanmıştı.

Doğu ve batıda bina yapımı devam ediyor ve bazı gelişme bölgelerinde ilk defa planlamaya başvuruluyordu. "Covent Garden", Londra'nın ilk meydanıydı ve onu "Southampton" ve "Lincoln's İnn Fields" meydanları takip etti.

Bu kısımlarda evler tuğladan yapılmaya başlandı. Bununla beraber diğer kısımlarda ahşap evler çoktu. Nüfus fazlalığı ve sağlığa aykırı şartlar, salgın hastalıklar tehlikesini her zamankinden çok artırmıştı. 1348' lerde başlayan ve "Kara ölüm"denilen veba salgınları 16. yy. başlarında çok sıklaşmaya başladı.

1625' de veba salgınından 40 bin' den fazla Londra'lı hayatını kaybetti. Salgınların sonuncusu ve en kötüsü olan büyük veba salgını 1664 sonbaharında başladı. Salgının en şiddetli zamanında haftada 7 bin insan ölüyordu. 1665 yılı Kasım'ında şehrin birçok kısmı terkedilmiş, 75 bin Londra'lı ölmüş ve binlercesi kaçmıştı.

LONDRA YANGINI

Büyük veba salgınını, 1666 yılı Eylül'ünde Londra tarihinin en büyük yangını takip etti. Londra köprüsü yakınındaki Pudding Lane'de, kralın fırıncısının evinde bir kaza neticesi başlayan yangın 2 - 5 Eylül günleri arası dört günde, kuzeydoğu ve batının uç kısımları dışında kalan bütün şehri yaktı.

Kraliyet borsası, Gümrük binası, Lonca binası ve hemen hemen bütün resmî binalar, 44 lonca şirketi binası, St. Paul katedrali, 87 semt kilisesi, 13200 konut yandı. Şehrin ancak beşte biri ayakta kaldı.

Lieve Pietersz Verschuier  -   Londra yangını

Kalan kısımda şehir halkı yeniden yapım işlerine girişti. Gresham College, geçici olarak kraliyet borsası oldu ve ticarî faaliyete müsait bir merkez haline geldi. Kral, üç tanınmış mimara, yeniden yapımın plânlarını hazırlama vazifesi verdi.

İlk iyimser hesaplarda ana caddelerin 21 metre genişlikte olması ve küçük sokakların 4,80 metre'den dar olmaması kabul edildi, fakat parasızlık sebebiyle bu ilkeler uygulanamadı. Parlamento çaresizlik içinde şaşkına dönmüştü. Yangın sigortası, geleceğe ait bir mesele idi, fakat herkese iş ve malzeme sağlamak, anlaşmazlıkları hemen çözmek gerekiyordu.

1667' de yürürlüğe giren kanunlarla Kral Charles ile şehir anlaştı ve inşa faaliyetleri başladı. 1671 sonunda bütün evler bitirilmişti. Yeni şehirde birçok gelişme vardı. Yarı ahşap evlerin yerini, plâna göre inşa edilmiş tuğla evler aldı. Yollar daha geniş ve daha düzdü. Pazarlar genişletildi veya yeni yerlerine taşındı.

Fleet nehri, kanal haline getirildi, Londra köprüsünün altındaki iskeleler kaldırıldı. Lonca binası, King ve Quenn caddeleriyle doğrudan nehre bağlandı. Sonra kiliseler üzerinde çalışmaya başlanıldı, para ve taş bulundukça bu çalışmalara devam edildi. Birçok küçük kilise birleştirildi.