MAKSİVİZYON: PABLO RUİZ BLASCO PİCASSO (ressam)

29 Ocak 2019 Salı

PABLO RUİZ BLASCO PİCASSO (ressam)

İSPANYOL ressam, 1881 yılında Malaga'da doğdu. Mütevazi çiçek ve lokanta tabloları yapan, aynı zamanda resim öğretmeni ve Malaga müzesi müdürü olan babası, Picasso'yu genç yaşta eğitti. Ayrıca aile dostu ressam Antonio Munoz Degrain de kendisiyle ilgilendi.

Babasının 1891' de La Coruna'da Da Guarda enstitüsüne resim öğretmeni tayin edilmesi üzerine Picasso ailesi oraya yerleşti. Picasso, La Coruna'da öğrenimini sürdürmekle beraber, daha çok babasının eğitici nasihatleri altında resim yapmaya ve desen çizmeye devam etti.

Picasso'nun La Coruna'da yaptığı tablolar arasında, bir şemsiyeci dükkânında sergilediği "Yaşlı Çift", "Takkeli Adam ve Çıplak Ayaklı Kız" sayılmaya değerdir. 1895 Eylül sonunda, babası, şehrin Güzel Sanatlar Akademisine desen profesörlüğüne getirilince, Picasso da ailesiyle beraber Barcelona'ya taşındı.

Picasso, 1896' da "İlk Şaraplı Ekmek Âyini" adlı tablosuyla Barcelona Güzel Sanatlar sergisine katıldı. Bir sene sonra "Bilim ve İyilikseverlik" adlı tablosuyla Madrid Millî sergisinde şeref mansiyonu aldı. Ertesi yıl aynı sergide "Aragon Gelenekleri" adlı tablosuyla aynı ödülü tekrar kazandı.

1897' de, ailesi tarafından öğrenimine devam etmesi için, Madrid'deki Güzel Sanatlar okuluna gönderilen Picasso, dersleri takip etmek yerine, Prado müzesinde dolaşıyordu. 1898' de kızıl hastalığına yakalandı ve Barcelona'ya döndü, oradan Horta de San Juan'a geçerek nekahet devresini meslekdaşı ve Katalonya'lı arkadaşı Manuel Pallares'in evinde geçirdi. Orada yaptığı eserlerde akademik ilkelerden sıyrıldı.

Uzun müddet Horta'da kaldı, sonra Barcelona'ya dönerek gece hayatına karıştı. Els quatre gats birahanesinin modernist çevresine katıldı. 1900' de bu birahanede ressam, şair, yazar ve sanatçı arkadaşlarının karakalem, suluboya veya pastelle yapılmış portrelerinden meydana gelen bir sergi açtı. Aynı yılın ekim ayında, Casagemas ve Pallares ile beraber ilk defa Paris'e giderek Montmartre'da, İsidro Nonell'in kendisine verdiği stüdyoya yerleşti.

Picasso, Paris'te kaldığı ilk üç ayda birçok resim yaptı: "La Gallette Değirmeni", "Peçeli Kadın", "Mavi Balerin", "Kucaklaşma" gibi. Casagemas ile beraber 1900 yılı sonunda Barcelona'ya dönerek Malaga'ya gittiler ve ocak ayı ortalarında ayrıldılar. Casagemas Paris'e dönüşünden sonra intihar etti. Picasso ise Madrid'e gitti.

Madrid'de Katalonya'lı yazar Francisco de A. Soler ile beraber, genç sanatçılar için günlük "Arte Joven" dergisini kurdu. Mayıs ayında Barcelona'ya dönerek, pastellerden meydana gelen eserlerini Pares Salonunda sergiledi. Sergiden sonra ikinci Paris gezisini yaptı. Bask'lı ressam Francisco İturrino ile beraber, Vollard galerisinde bir sergi açtı. Bu arada Lautrec'in etkisindeki en önemli eserlerini yaptı.

Yeniden Barcelona'ya uğradı, 1902 ekim ayında Sebastian Junyer ile beraber Paris'e döndü. Şair Max Jacop ile tanıştı. İki sanatçı birlikte son derece fakir bir hayat sürdüler. Öyle ki Picasso, ısınmak için, birçok desenini yakmak mecburiyetinde kalıyordu. Picasso'nun "Mavi dönem"i bu sıralarda başlar ve Barcelona'da devam eder (1903-04).

Picasso, 1904 nisan ayında kalıcı olarak Fransa'ya yerleşir. Kuyumcu ve seramikçi Paco Durrio aracılığıyla çeşitli ülkelerden gelen sanatçıların birleştiği "Le bateau-lavoir" topluluğuna katıldı. Bu topluluk Paris okulu denilen sanat anlayışının başlangıcını ve çekirdeğini meydana getirir.

1904 kasım ayı, aralarında Raoul Dufy ve Francis Picabia'nın da bulunduğu 6 ressamla birlikte Berthe Weill galerisinde eserlerini sergiledi. 1905 yazında Hollanda'ya yaptığı kısa bir geziden sonra üslûbunu değiştirerek "Pembe dönem"ine başladı. Bu dönemde çoğunlukla sirk dünyasının insanlarını işledi.

Picasso, Gosol'da yaptığı "Ekmekçi Kadın"da, şekil ve hacimleri geometrik çizgilerle vermeye başladı. "Avignon'lu Genç Kızlar" eseri ise "kübizm öncesi dönem"e ulaşır. Bu dönemde sanatçı, Cézanne'dan, eski İspanyol sanatından ve zenci maskelerinden etkilenir. "Avignon'lu Genç Kızlar" tablosundaki (bkz. kübizm sanat akımı) değişik anlayış ve teknik, çağdaş resmin bir dönüm noktasıdır. Bu değişim, Malraux'nun da belirttiği gibi "sanat tarihini değiştirecek nitelikte"idi.

Picasso ve Braque tarafından tamamıyla geliştirilen kübizm, 1909 yazında, Picasso'nun, Fernande ve Pallares ile Horta'ya gitmesi sırasında başladı. Orada, "Horta'da Fabrika ve Fernande" adlı eserini yaptı. Bundan sonra Picasso'nun "analitik kübizm" dönemi başlar. Şekiller, karışık bir sistemle geometrik olarak açılır, parçalanır ve boşlukta birleşir. Bu üslûbu en iyi belirten eserler: 1910' da yaptığı bazı portreler ve 1911' yazında yaptığı bazı peyzajlardır.

Picasso 1 yıl sonra Avignon ve Sorgues'da "sentetik kübizm"e başladı. Yapıştırma kâğıtlardan meydana gelen ilk eserlerini burada yaptı. Şekillerin analizi konusundaki buluşları da yine bu devreye rastlar; sanatçı renklerini zenginleştirmiş ve konuya daha fazla önem vermeye başlamıştır.

Picasso'nun kübizm anlayışı yeni ve farklı üslûplara da yol açtı. 1914' de "rokoko kübizm", 1923' de "yuvarlak kübizm" gibi. 1915-25 yılları arasında "klâsik dönem" başlar. Bu dönemde, bir yanda şekillerin anıtsal bir anlayışla işlenişi ve abartılı bir üslûp (Çeşmebaşında Üç Kadın), diğer yanda kişilerin daha sevimli ve daha sakin bir yorumu göze çarpar. Ana ve çocuk resimleri, palyaçolar, âşıklar belirir.

Babasının öldüğü 1913 yazını Picasso, kübizmin merkezi haline gelen Céret'de geçirdi. "Tarladaki Kadın" tablosunu orada yaptı. 1914' de savaş patlak verdiği sırada Braque, Derain ve Marcelle Humbert ile beraber Avignon'daydı.

1917' de Jean Cocteau ile birlikte Roma'ya giderek Parade balesinin dekor ve kostümlerini hazırladı. 7 yıl boyunca Diaghilev bale topluluğuyla işbirliği yaparak dekor ve kostümler hazırladı.

1924' den itibaren Picasso, gerçeküstücü akıma kapılır ve sanatında yeni bir geçiş dönemi belirir (Dans) ve (Gitar). Çeşitli yazarlara ait kitaplar için ofortlar hazırladı. İlerleyen yıllarda heykeltraşlık da yaptı. Bir ara resimden uzaklaştı, şiirler (1935) ve çeşitli yazılar yazdı. Bunlardan en ünlüsü, "Ucundan yakalanan arzu" adlı oyunudur. Bu eser Paris'te özel olarak temsil edildi.

İspanyol iç savaşı patlak verince, Cumhuriyet hükümeti tarafından Prado Müzesi müdürlüğüne getirildi. Alman hava kuvvetlerinin Guernica'yı yıkmasını konu alan büyük bir kompozisyon yaptı. Bu eser Picasso'nun sanatının zirvesi kabul edilir. Dramatik eserler yapmaya başladı (Dora Maar dizisi).

Savaş sonunda Komünist partiye yazıldı ve ilk defa, resmî bir Fransız sergisine katıldı. O yıl açılan "Kurtuluş sergisi"ne 75 tablo ve 5 heykel gönderdi. 1945' de litografiye merak sardı ve 6 ay içinde 200 kadar eser verdi. Dört ay süreyle Grimaldi'lerin Antibes'deki saraylarında resim yaptı. Oraya emanet bıraktığı eserlerle, ilk Picasso müzesi meydana geldi.

1947' de Vallauris'deki Madoura fabrikasında seramikle ilgilendi. Bu arada eski bir şapel için "Savaş" ve "Barış" adlı iki büyük kompozisyon hazırladı. Bundan sonraki 2 yıl içinde çeşitli Avrupa ülkelerine geziler yaparak dünya barış kongrelerine katıldı. Barış kongrelerinin manifestolarında Picasso'nun ünlü "Güvercin"i yayınlandı.

1958' de Paris'teki Unesco binası için "İkaros'un Düşüşü" konulu duvar resmini yaptı. 1961'de, Güney Fransa'da çeşitli yerlerde yaşadıktan sonra, Mougins'e yerleşti ve orada yorulmak bilmeden çalıştı. Son yıllarda eski ressamlara (Courbet, Delacroix, Manet) ait konularla uğraştı ve bunlar üzerinde çeşitlemeler yaptı. Bu arada 1957' de Velazquez'in "Las Meninas" adlı tablosundan 44 tuval hazırlayarak bu eserleri Barcelona'daki Picasso müzesine bıraktı.

1963' de açılan bu müzeye, ayrıca 1970' de bin'i aşkın eser verdi. Picasso'nun eserleri dünyanın her tarafında sergilenir. 20. yy' ın resim dehasını temsil eden Picasso, 1973' de (yaş 92) Mougins'de (Fransa) öldü.