1 Nisan 2024 Pazartesi

THOMAS CARLYLE (tarihçi)

İ
NGİLİZ  tarihçi, biyografi yazarı ve eleştirmen, 1795 yılında İskoçya, Ecclefechan, Dumfrisshire'de doğdu. Bir duvarcının oğluydu. Edinburgh üniversitesinde birkaç yıl okudu. Alman edebiyatı ve düşüncesinden etkilendi.

Goethe'nin "Wilhelm Meister"ını (1824) ve Schiller'in hayatı üzerine bir eser çevirdi (1825). Alman şiiri ve romanı üzerine, J. P. Richter, Fichte, Goethe, Herder ile ilgili ve Alman şiiriyle roman türü üstüne tenkıdî denemeler yazdı. 

İlk eseri bir otobiyografidir :  "Sartor Resartus (1833-34)",  mensur ve büyük bir destan olan "The French Revolution (1837)" adlı eseriyle tanındı. Bu arada Jane Welsh ile evlenerek Londra'da Chelsea'ye yerleşti (1834).

1837' de düşüncelerinin büyük kısmını açıkladığı konferanslarına başladı :  "Alman Edebiyatı Üzerine",  "Çağdaş Avrupa Devrimleri",  "Kahramanlar ve Tarihteki Kahramanlıklar (1841)".

Büyük adamların biyografileri arasında;  Luther, Shakespeare, Hz. Muhammed, Dante, Burns ve Napolyon'un hayatları vardır. İnsanlık tarihi üzerinde bu kültür kahramanlarının belirleyici önemlerini göstermek ister.

Maddeciliğin ve akılcılığın karşısındadır. Bu felsefelere karşı bir çeşit aristokratik ruhçuluk ileri sürer. Kudrete karşı duyulan çok güçlü bir tutku vardır. "Chartisme (1839)", "Geçmiş ve Bugün (1843)", "Son Günün Yergisi (1850)" adlı eserlerinde, seçkinlerin görevleri ve İngiltere'nin "Chartisme" siyasî akımındaki rolü üzerinde durdu.

"Oliver Cromwell'in İzahlı Mektupları ve Konuşmaları (1845)"nı açıkladı.  "John Sterling'in Hayatı (1851)"nı yazdı. Sonra uzun süre "Büyük Frederich'in (2. Frederich) Prusya Tarihi (1858-65)" adlı eserle uğraştı.  1866' da karısının vefatı üzerine; "Anılar" ile "Jane Welsh Carlyle'in Anıları ve Mektupları" yayınladı.

Ahlâkçı bir siyaset vaizi olan Thomas Carlyle, 1881' de Londra'da vefat etti.