9 Temmuz 2024 Salı

JEAN-FRANÇOİS CHAMPOLLİON (dil bilgini)

FRANSIZ  Eski Mısır dili ve kültürü uzmanı, 1790 yılında Figeac'da doğdu. Genç yaşta, Napolyon'un Mısır'a gönderdiği bilginlerin, anıtlardan kopyaladıkları hiyeroglif yazıtlarını çözmeye çalıştı. 

Bilinen Doğu dillerinden faydalanarak Eski Mısırlılar'ın dilini bulabileceğini düşündü. Mısır hristiyanlarının dinî törenlerde konuştukları "Koptça" ile ilgilendi. 

İnceleyeceği metinleri, Grenoble üniversitesinde tarih profesörüyken (1812-21) toplamaya başladı. 1922' de Edebiyat ve Yazıtlar akademisinde, hiyeroglif yazısının temel kurallarını kapsayan ve Eski Mısır dili ve kültürü araştırmalarının başlangıcını meydana getiren "M. Dacier'ye Fonetik Hiyeroglif Alfabesi Üzerine Mektup" adlı ünlü tebliğini okudu ve sonra da yayınladı. 

Müzeleri ve özel koleksiyonları görmek üzere İtalya'ya gönderildi. 1826' da Louvre müzesinde Mısır ile ilgili bölümün yönetimine geçti. 1828' de Mısır anıtlarındaki yazıtları kopya etmek maksadıyla Mısır'da bir görev aldı. 

1831' de Collège de France'a profesör oldu. 1834' de "Hiyeroglif Sistemi El Kitabı" adlı eseri Paris'de yayınlandı. Diğer eserleri :  "Mısır ve Nübye Mektupları (1833)",  "Mısır ve Nübye Anıtları (1835-45)",  "Mısır Dili Grameri (1835-41)".

Son eseri  "Hiyeroglif Yazıyla Mısırca Sözlük (1841-43)"  ancak 1832' de Paris'de 42 yaşında vefatından çok sonra ağabeyi Jacques'ın çabalarıyla yayınlandı.