23 Temmuz 2022 Cumartesi

AYÇİÇEĞİ (bitki)

A
YÇİÇEĞİ,  büyük sarı çiçekli, gösterişli otsu bir bitkidir. "Günebakan" ya da "gündöndü" de denilir. Bileşikgiller familyasından (helianthus annuus). Tohumlarından yağ elde etmek için yetiştirilir. 

Çıkartılan sıvı yağ, düşük asitli sarımtrak renklidir. Yaygın olarak kızartmalarda ve yemeklik olarak kullanıldığı gibi; margarin, sabun ve yağlıboya yapımında da kullanılır. Süs bitkisi olarak yetiştirilen türleri de vardır.

Ayçiçeğinin anayurdu Orta Amerika'dır. 16. yüzyılın ikinci yarısında Avrupa'ya getirilmiş, önce Fransa'da sonra diğer Avrupa ülkelerinde süs bitkisi olarak yetiştirilmiştir. 

Ayçiçeği tarımı; 1930 yılından sonra, Bulgaristan muhacirleriyle önce Trakya'ya sonra Anadolu'ya yayılmıştır. 1947 yılından itibaren istatistiklerde yer almaya başlayan ayçiçeğinin ekim alanı 1967' de 215 bin hektarı, tohum üretimi ise 230 bin tonu bulmuştur. 

Bir hektardan elde edilen ürün miktarı ortalama 1070 kilogramdır. Türkiye'de en çok ayçiçeği tohumu üreten iller : Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Bursa, Çanakkale, Balıkesir, Kocaeli, İstanbul ve Sakarya'dır. 

Yağ çıkarıldıktan sonra kalan ayçiçeği küspesi, hayvan yemi olarak kullanılır. Kabuksuz küspe daha makbûldür.