3 Eylül 2024 Salı

ANDRÉ DE CHÉNİER (şâir)

F
RANSIZ  şâir, 1762 yılında İstanbul'da (Türkiye) doğdu. Louis de Chénier adlı diplomatın oğlu idi. Yunan kültürüyle yetişen annesi Fransa'ya döndükten sonra (1764) evinde, şâirlerin, bilginlerin katıldığı edebî toplantılar yapmaya başladı. 

Daha genç yaşta ailesinin oluşturduğu seçkin bir çevrede klâsik kültürünü artırdı. 1773-81 yıllarında Navarre kolejine gitti. Sağlığı, 6 aydan fazla askerlik yapmasına engel oldu. Sonradan Paris'de iş ve eğlenceyi bir arada yürüttü. İsviçre ve İtalya'yı gezdi (1783).

1787' de Fransa'nın Londra büyükelçiliği kâtipliğine tayin edildi. İhtilâle hayranlık duyarak ülkesine döndü. Arkadaşlarıyla beraber "89 Derneği"ni kurdu. Çok geçmeden;  "Jeu de Paume (1791)",  "Hymne aux Soldats de Châteauvieux (1792)" adlı şiirlerinde ihtilâlin aşırılıklarına çattı.

Malesherbes ile beraber 16. Louis'nin savunmasına katıldı. Kralın vefatından sonra "sakıncalı" sayılınca, saklandı, sonra yakalanarak St. Lazare cezaevine atıldı. Orada "Manzum Hicviyeler"i yazdı. Siyasette daha ileri olan kardeşi Marie-Joseph onu giyotinden kurtaramadı [1794 (yaş 32) - Paris].

Vefat ettiğinde ünlü bir kişiydi ama eseri henüz bilinmiyordu. Kendisini bir amatör saydığı için şiirlerini yalnız edebî toplantılarda okutuyor veya dergilere veriyordu. 1819' da H. de Latouche adlı bir gazetecinin yayınladığı birkaç şiiri, büyük hayranlıkla karşılandı. 

Eserlerinden;  "Çoban Şiirleri",  "Ağıtlar",  "Mektuplar",  "İlâhîler"  adlı şiirleri 1819' dan sonra yayınlandı.  André de Chénier, klâsik Fransız nazmının bir ustası ve romantiklerin öncüsü sayılır.