27 Mart 2024 Çarşamba

GEROLAMO CARDANO (hekim)

İTALYAN  hekim, matematikçi ve filozof, 1501 yılında Pavia'da doğdu. Pavia üniversitesine devam etti. Sonra Padova'da, edebiyat lisans üstü aşamasını ve tıp doktoru unvanını kazandı. 

Milano'da matematik okuttu. Tıp nazariyelerini özellikle astroloji incelemeleri üstüne kurdu. Milano, Pavia ve Bologna'da tıp okuttu. Büyük ün kazandı. 1570' de Roma'ya gitti, "hekimler kurulu"na girdi, papa ona maaş bağladı.

"Avunma Üstüne",  "Tabiat Üstüne",  "Bir Üstüne",  "Nesnelerin Gizli Yönleri Üstüne",  "Nesnelerin Türlülüğü Üstüne" gibi eserlerde açıkladığı felsefesi; Aristoteles, İbni Rüşd ve Plotinos'un sistemlerine yaklaşır. 

Onlardan aldığı büyük tabiatçılık görüşü, dünyayı ve dünyadaki her nesneyi canlı ve ruhlu varlıklar sayar, ama ruhun ölümsüzlüğünü tanımaz. Bu yönüyle en çok İbni Rüşd'e yaklaşır. Leibniz, onun için şöyle der :  "Bütün kusurlarına rağmen gerçekten büyük adamdı, kusurları da olmasa eşsiz bir kişi olurdu".

En çok matematikçi olarak tanınır. 1545' de "Büyük Sanat" başlığını taşıyan cebir kitabını yayınladı. 3. dereceden denklemlerin çözüm formülü de onun adıyla anılır. Ancak bu çözümün Tartaglia tarafından bulunmuş olduğu sanılmaktadır.

Bir denklemin kökleri arasındaki bağıntıyı, denklemin ikinci teriminin katsayısını, bilinmeyenin değer çokluğunu, bu bilinmeyenin artı ve eksi değerlerini, sanal kökleri vb. buldu. Ayrıca, çeşitli mekanik araçlar da buldu (örn. Kardan mili). Gerolamo Cardano, 1576' da Roma'da vefat etti.