19 Mart 2024 Salı

İON LUCA CARAGİALE (yazar)

R
OMANYALI  oyun yazarı, 1852 yılında Haimanale'de doğdu. Tiyatro oyuncusu bir aileden gelir. Gazetecilik, suflörlük, milli eğitim müfettişliği, tekel memurluğu, öğretmenlik yaptı ve nihayet Bükreş Millî tiyatrosunun müdürü oldu. 

Bir miras sayesinde mâlî durumu düzelince, birkaç kez Berlin'e giderek uzun süre kaldı. 1878' de "Fırtınalı Bir Gece" adındaki ilk oyununu "Gençlik" edebî topluluğunda okudu. Bu töre komedisinin konusu Bükreş'in dış mahallelerinde geçer.

1880' de "Edebî Sohbetler" adındaki edebiyat dergisinde "Bay Leonidas Gericiliğin Karşısında" adlı tek perdelik bir fars yayınladı. Bu oyunda, devrim hâyâli kurarak karısına ateşli sözler söylerken, sokaktan geçen sarhoşların gürültüsünden korkuya kapılan kendi halinde bir adamı gülünçleştirir. 

Çağdaş politika törelerinin bir eleştirisi olan şaheseri "Kayıp Mektup" 1884' de oynandı. Son sahne eseri, 1890' da oynanan köy dramı "İftira"dır. Bu tarihten itibaren, çoğu birer şaheser olan hikâyeler yazdı. Bu hikâyeleri 1908' de kitap halinde yayınlanmıştır. 

1910' da "Yeni Taslaklar" adıyla bir hikâye kitabı yayınladı. Çağdaş Rumen edebiyatının yalnız en iyi güldürü yazarı değil, aynı zamanda en büyük nesir ustalarından biridir. 

Komedileri, devrini doldurmuş sosyal ve siyasî olaylardan esinlenmekle beraber, psikolojik tahlillerinin inceliğiyle evrensel bir değer taşır. İon Luca Caragiale, 1912' de Berlin'de vefat etti.