24 Nisan 2017 Pazartesi

GLİPTİK SANATI

DEĞERLİ taşlar üzerine gravür yapma sanatına "gliptik" denilir. Gliptik sanatına, cilâlı taş devrinde, Asur, Kalde ve Mısır'da rastlanır. İlk yunanlı gravürcü, Sisamlı Theodoros, milâttan önce 740 yılında Plykrates'in denize attığı ünlü zümrütü işlemiştir. Bundan başka, ünlü gravürcüler arasında; Apollonides, Polykletes, İskender'in resmi gravürcüsü Pyrgoteles,"Eros ile Psykhe" akikinin sanatçısı Tryphon sayılabilir.

Etrüsk'ler kıymetli taş işlemeciliğine büyük önem verdiler. Mö. 1. yy' da Roma'da, Doğu'da elde edilen ganimetlerle "işlenmiş taş" koleksiyonları meydana geldi; değerli taş işçiliği gelişti ve Augustus döneminde ise, akik işletmeciliğinde, en yüksek mertebesine ulaştı. Bu devir gravürcüleri, genellikle Augustus'un resmi mühürünü yapan Dioskurides gibi yunanlılardı.

Tiberius devriyle gerileme dönemi başladı. Ortaçağda kilise, hristiyanlığa, yabancı kültlere ait eşyaları ele aldıkları bu çeşit değerli taşlar gerekçesiyle değerli taş gravürcülüğünü yasakladı. Bununla beraber, mühür ve çerçeve süslemeleri olarak kullanıldı.

Gliptik yapımında, silisli ve kuvarslı taşlar, kaya kristalleri, kantaşı, akik, şeffaf tabiî silis, koyu kırmızı, yarı saydam akik ve bütün değerli taşlar, ayrıca; Turkuvaz (firûze), mercan, fildişi ve deniz hayvanlarının kabukları da kullanılır.