9 Ocak 2024 Salı

GEORGE GORDON BYRON (şâir)

İNGİLİZ  şâir, 1788 yılında Londra'da doğdu. Eski ve soylu bir ailedendi. Henüz  10  yaşındayken Newstead Abbey mâlikânesi (Nottingham) ve bunlarla ilgili "lord" unvanı ona kaldı. 

Babası, annesinden ayrı yaşadığı için; Aberdeen'de, sonra Harrow'da ve nihayet Cambridge'de her türlü isteği yerine getirilerek yetiştirildi. Ayağının biraz aksamasına rağmen spora düşkündü. 

20 yaşına varmadan "Edinburgh Review" dergisinde, şiddetle eleştirilen ilk şiirlerini (Avarelik Saatleri - 1807) yayınladı. Bu saldırıya sert bir yergiyle ngiliz Ozanları ve İskoçyalı Eleştirmenler - 1809) karşılık verdi.

Ergin yaşa gelince, Lordlar kamarasında yerini aldı. Sonra ansızın Doğu ülkelerine gitti. Oradan dönüşünde, birden tanınmasını sağlayan manzum eserinin ilk 2 bölümünü yayınladı : "Şövalye Harold Hac Yolunda (1812)". Başka birçok eser vererek ününü artırdı.

1813-15 yılları arası Doğu'nun debdebesini canlandıran heyecanlı ve tutkulu manzumeler yayınladı :  "Gâvur", "Aydos'lu Gelin", "Korsan", "Lara", "Korinthos Kuşatması".

1815 yılı başında, sadece 1 yıl süren evlilik yaptı. Bu ayrılış, ona karşı hoşnutsuzluk uyandırdığı için, bir daha dönmemek üzere İngiltere'den ayrıldı. Belçika'ya gitti. Brüksel ve Waterloo'yu gezdi.

Shelley ile İsviçre'de yaşadı. Orada;  "Chillon Mahkûmu", "Childe Herold"un 3. bölümünü, "Rüya", "Augusta'ya Manzumeler"i yazdı. 

1816' da gittiği İtalya'da, büyük lirik eserlerinden "Manfred"i bitirdi. Ertesi yıl "Childe Harold"un 4. bölümünü yazdı. 

1817' den 1821' e kadarki  eserleri :  Zekâ dolu yergili bir hikâye "Beppo (1818)",  manzum hikâyelerinin sonuncusu olan "Mazeppa (1819)", "Dante'nin Kâhinliği", "Don Juan"ın ilk 5 bölümü (1819), 3 romantik dram; "Marino Faliero (1821)", "İki Foscari (1821)", "Sardanapal (1821)", 2 dinî konulu sahne eseri "Kabil" ve "Cennet ve Dünya".

Roma, Navenna, Bologna, Pisa, Cenova ve Venedik'i gezdi. Bu sırada bitirdiği "Don Juan" adlı eserinde; ciddiliğin, şakacılığın, isyancılığın ve şefkatin karışımı tuhaf bir dille, kendi de içinde olmak üzere her şeyle, herkesle alay etti.

Aynı zamanda, yeni bir dram olan "Werner"i, "Bronz Çağı"nı, "Ada"yı ve otobiyografik nitelikte bir dram olan "The Deformed Transformed" adlı son eserini yazdı. 

1823' de Yunanistan'a gitmek üzere İtalya'dan ayrıldı. Niyeti, Türkiye'ye karşı savaşmakta olan Yunanlılar'a yardım etmekti. 1824' de Messolongion'a geldi fakat sağlığı iyice bozuldu ve hastalanarak birkaç hafta içinde öldü (yaş 36). Naaşı İngiltere'ye getirildi. 

Byron'un eserleri; Thomas Philipps, Eugène Delacroix gibi ressamların çoğuna esin kaynağı oldu.