19 Kasım 2023 Pazar

GEORGES-LOUİS LECLERC DE BUFFON (yazar)

F
RANSIZ  yazar ve tabiat bilgini, 1707 yılında Montbard'da doğdu. Bourgogne il meclisi üyesi. Dijon'da cizvit okulunda okudu. Hukuktan mezun oldu. 1730' dan sonra Fransa ve yabancı ülkelerde dolaştı. 

Tabiî bilimlere tutkunluğu yüzünden, 1735' de İngiliz Hales'in  "Bitkilerin Statiği" adlı kitabını çevirdi. Önsözünde, deneysel bilim yöntemlerini anlattı. 1739' da Fransız Bilimler akademisine girdi.

Sonraları tabiat tarihi müzesi yapılan saray bahçesine müdür oldu. "Tabiat Tarihi" adlı muazzam eserini bu sırada yazdı. İlk 3 cildi 1749' da yayınlandı, tamamının (36 cilt) yayını 1778' e kadar sürdü. 

Eserde :  "Yeryüzünün Tarihi", "Dörtbacaklılar", "Kuşlar", "Mineraller", "Ekler" ve bunun içinde de "Tabiatın Devirleri (1778)" bulunur. Büyük kısmını Montbard malikhanesinde yazdığı bu esere yardım edenler oldu (BexonG. de MontbeliardG. de MorveauF. de Saint-Fond).  

Tabiî bilimlere ilgi duyan kamuoyunda eser büyük bir başarı kazandı. Yerin oluşu ve jeolojik devirler hakkında, "Tabiatın Geçirdiği Çağlar" adlı eserinde evrenin yavaş yavaş dönüşüm geçirdiği kanısına yöneldiğini gösterir. Ona göre, yaşayan türlerin değişmezliği tartışılabilir. Böylece sezgiye dayanarak evrimci teorilere kapı açar.

 İktisat konusunda da "Ahlâkî Bakımdan Aritmetik Üstüne Deneme" adlı eserinde; "Yoksulun zorunlu ihtiyaçları için ödediği para ile zenginin kesesini doldurduğu para, matematikçiye göre, aynı cinsten iki birimdir. Oysa ahlâkî bakımdan biri altın kıymetindeyken diğeri önemsizdir".

Yazar, fikirlerin ifadesinde, üslûba çok değer verir. "Üslûp, insanın ta kendisidir" der. "Bilimsel eserler, herkesin anlayabileceği şekilde sunulmalıdır. İfadede canlılık olmazsa eserin kıymeti azalır" diye düşünür. Georges-Louis Leclerc de Buffon, 1788' de Paris'de vefat etti.