DOKTOR "ARPACIK ÇIKMIŞ" DEDİ

Geceye doğru, uzunca bir süre tv seyrettiniz veya bilgisayar başında kaldınız. Gözleriniz yorulmuş ve “ovuşturulma ihtiyacı” hissediyor. Tatlı bir kaşıntı hissiyle gözlerinizi ovuşturdunuz. Aniden, gözlerinizi kırparken, bir toz, kıl ya da başka bir yabancı cisim kaçmış gibi, gözünüzde batma hissi oluştu. “Herhalde ovuştururken kirpik kaçmıştır” diyerek aynaya bakıyorsunuz, fakat görünürde hiçbir şey yok...

Sabah, yataktan kalkarken, batma hissini yaşadığınız gözde bir rahatsızlık farkettiniz. Aynaya bakınca; şaşırıp kaldınız. Alt veya üst kapaklardan birinin kenarında “kırmızı bir şişlik...”

Tavsiyelere  uyarak, gözünüze dakikalarca sıcak bezle kompres yaptınız. Maalesef değişen bir şey yok... Her sabah yataktan kalkıp gözünüze bakıyorsunuz. Herhangi bir gerileme görülmüyor. Ayrıca, başka bir noktasında, bir küçük “tümsek (şalazyon)” de oluşmuş.

Rahatsızlığın geçmesini bekliyorsunuz, fakat günler geçtiği halde belirgin bir hızda iyileşme gözlemleyemediniz. Kırmızı şişliğin ortası sararıp cerahat toplamaya başladı. Bu noktada bir göz hekimine gittiniz. Hekim: “Arpacık çıkmış” dedi ve  çeşitli damlalar verdi. Düzenli olarak kullandınız, fakat tam iyileşme, yine de bir-iki ayı buldu.

ARPACIĞA  ZEMİN HAZIRLAYAN SEBEPLER

Sebebi net olarak bilinememekle birlikte, bazı yaklaşımlar vardır :

a) Sabit bir objeye, ( tv, bilgisayar vs.) uzun süre bakmak.

Sabit objeler, hareketli objelere bakmaktan daha fazla göz yorar. Göz küresinin hareketli olması daha sağlıklıdır.

b) Kaşınan göz kapaklarını ovmak.

Gözleriniz kaşındığında, gözlerinizi sağa sola hareket ettirin, sıkça kırpıştırın. Ellerinizi göze temas ettirmeyin.

c) Soğuk algınlığı gibi vücut direncinin düştüğü zamanlar.

d) Hava cereyanına maruz bir odada uyumak.

Uyuduğunuz odanın penceresi kuzey yönüne bakıyorsa, risklidir.

e) Seboreik dermatit gibi bir cilt problemine sahip olmak.

f ) Gözün serin rüzgâra maruz kalması

g)  Kullandığınız kepek önleyici saç şampuanının göz kapaklarıyla temas etmesi

Kepek önleyici şampuanlar, cildi yağlandırırlar. Saçı yıkama ve bekletme esnasında şampuan köpükleri alnınıza ve oradan da göz kapaklarına inebilir. Göz kapaklarının daha yağlı olması, iç kenarındaki meibomian bezlerinde tıkanmaya yol açabilir. Bu tıkanma da arpacığa sebep olur. Şampuanın alın saç çizgisinin altına inmemesine özen gösterilmelidir.

ARPACIK NASIL OLUŞUR ?

Alt, üst göz kapaklarının iç kenarlarında sıra sıra dizilmiş “Meibomian bezleri” mevcuttur. Bu bezlerin görevi; gözümüzü aç-kapa yaptığımızda, “yıkama ve yağlama” yaparak “göz kurumasını” engelemektir. Cildimizdeki “sebum” bezlerinin başkalaşım geçirmiş halidir. Sebuma göre biraz daha viskozdur. Bu viskozite (yoğunluk), sebum yağının, meibom yağına karışmamasını sağlar.

Ciltteki sebum yağının cilde çıkış kanalı “bakteriler” tarafından tıkandığında, “sivilce” dediğimiz sorunu oluşturuyorsa; meibum yağının akış kanalı tıkandığında da “arpacık” dediğimiz “iltihaplı şişkinlik” meydana gelir...

ARPACIK  ŞALAZYON YAPAR MI ?

Evet, sık rastlanan yan etkilerinden biri de gözkapaklarının farklı noktalarında bir veya iki, “şalazyon” denen yağ tümsekleri oluşturmasıdır. Şalazyon olmayabilir de. Göz hekiminin yazdığı damlalar kullanıldığında, arpacıkla birlikte, şalazyon da yavaş yavaş kaybolur.

Arpacık, geçmesine rağmen, şalazyon hâlâ duruyorsa ve üzerinden bir iki aydan fazla zaman da geçmişse; kronik hale geldiğinden cerrahi yöntemle içinin boşaltılması yoluna gidilebilir. Hiçbir müdahele yapılmasa da, aylarca sonra küçülebilir veya tamamen kaybolabilir.

ARPACIK NÜKSEDER Mİ ?

Gözünüzde bir kez arpacık çıkmışsa; her zaman için “tekrarlama ihtimâli yükselir”. Bu defa aşırı şartları da artık “beklemez”, hemen çok basit bir göz yorgunluğunda ve soğuk algınlığında veya gözünüzü biraz kaşımanızla, “çabucak nüksetme” fırsatı bulur.

Biri geçerken, diğerinin nüksetmesi “moral bozucu” bir durum yaratır.

NÜKSETMEYİ NASIL ENGELLERİZ ?

Gözünüzde hafif bir kızartıyla birlikte kaşınma, yanma veya batma hissi oluştuğunda, hiç vakit geçirmeden, geniş spektrumlu antiseptik damlayı o gözünüze iki damla olarak damlatın 1 saat sonra tekrar iki damla daha. Damladan sonra gözlerinizi sıkça kırpıştırmayı da unutmayın. Bu işlemi yaparken damlalığın ucunu gözünüze temas ettirmemelisiniz. Damlalığın kapağını sıkıca kapatın ve yerine kaldırın.

Burada yapılan işlem; bakterilerin meibomian bezinin ağzını tıkamasına ve kolonileşmesine “fırsat vermemektir”. Geç kalınmadığı taktirde; “bu işlem, gözün arpacıklaşma sürecini tamamen geri çevirir.”

Seboreik dermatit konusunda sıkça temas ettiğimiz, “bakterilerin direnç kazanması” sorunu, burada da karşımıza çıkmaması için, bu işlemi “uzun zaman aralığında” ve “ihtiyaç” hasıl olduğunda yapmalıdır. Zaten, damla işleminden sonra uzunca bir süre, gözünüz problem çıkarmayacaktır...

KİRPİK DİPLERİ TEMİZLENMELİ

Arpacık çıktıktan tam iyileşme dönemine kadar (1-2 ay) göz kapaklarınızın kirpik diplerinde sürekli olarak kepeklenme-keratinleşme-cerahatlenme olabilir. Bu sert oluşumların mutlaka temizlenmesi ve kirpik diplerinin rahatlatılması gerekir. 

Bunun için ucu pamuklu kulak çubuğu ıslatılarak (iyice sulandırılmış göz yakmayan şampuanlı su daha iyi temizler) kirpik diplerindeki pullanma önce yumuşatılır sonra da acele etmeden yumuşak hareketlerle giderilmeye-temizlenmeye çalışılır. Kulak çubuğunun pamuklu ucuna yapışan deri parçaları akan suda sıkça akıtılmalıdır. 

Kirpik dibi temizleme işleminin yapılmaması, arpacığın geçme süresini uzattığı gibi, yeni bir arpacığın çıkmasını da kolaylaştırır. Kirpik dipleri sıkça kontrol edilerek kepek-cerahat gibi oluşumların birikmesine asla izin vermemelidir.

Not: Reçeteli ürünler, ilgili mütehassısa danışılarak kullanılabilir