22 Temmuz 2015 Çarşamba

İBN-İ SİNA, KEŞİF VE FİKİRLERİ

İbn-i Sina, 980 yılında Türkistan-Buhara yakınlarındaki Afşan kasabasında doğdu. Esas adı Hüseyin'dir. Saray hekimliği yaptı. 57 yaşında Hemedan'da vefat etti.

İbn-i Sina esasen bir tıp uzmanıdır. "El-Kânun F'it Tıb" adlı kitabı vardır. Kitabın bir çok baskısı yapılarak Avrupa Üniversitelerinde ders kitabı olarak okutuldu. Aynı zamanda, mantık, fizik, geometri, astronomi, matematik, müzik ve metafizik konularıyla da ilgilendi, kitaplar yazdı. Batılı'lar kendisini "Avicenna" adıyla tanırlar.

Aristotales adlı filozofun aksine; Tanrı'yla evren arasında süreklilik olduğunu söyledi ve ruhun bedenden bağımsız olduğunu savundu. 

Önemsiz ve geçici hastalıklar için ilâç verilmemesini, cerrahiye son çare olarak müracaat
edilmesini, teşhisin isabetli olması için hastanın iyi bir gözlem altında tutulması gerektiğini tavsiye etmiştir.

Kızıl hastalığını, diyabetli idrarında şekerin yükseldiğini, kanın gıda taşıyan bir sıvı olduğunu keşfetti. İlk defa ameliyatlarında uyuşturucu ilâçlar kullandı. Hastalıkların mikroplardan geldiğini ifade etmiş ve şöyle demiştir: "Her hastalığı yapan bir kurtçuktur, ne yazık ki bunları görebilecek bir aletimiz yok". 

Suyun filtre edilerek mikrop ve pisliklerden temizlenmesi fikri, İbn-i Sina'ya aittir. Bazı dahili hastalıkların (mesela karaciğerin) el ile yoklanarak tespit edilmesi yöntemi ona aittir. 
Galenos-İbni Sina-Hipocrates

Meslekdaşlarının beyinin ve sert kemik dokularının iltihaplanmayacağı şeklindeki görüşlerini reddederek; onların da diğer vücut dokuları gibi iltihaplanacağını söylemiştir. Şarbon hastalığını "İran humması" olarak adlandırmıştır. 

Bazı hastalıkların doğuştan kalıtım yoluyla geçebileceğini bildirdi, karaciğer hastalığının ve sarılığın oluşma sebebini en iyi şekilde tarif etti.

Akıl hastalıklarında, dayak atma, zincire vurma gibi sert muameleler değil, insanca yaklaşımın tedavide çok daha faydalı olacağını savundu.

Fiziki konularda ise; "madde sonsuza kadar bölünebilir" demiştir. Dağların oluşum sebebini, toprak katmanlarının çeşidini ve erozyonu izah etmiştir.

Yukarıdaki resimde İbn-i Sina'nın "El-Kânun Fi't Tıb" adlı kitabının Avrupa'da yayınlanan Latince tercümesinin (1510)  kapağında, farklı zamanlarda yaşamış üç tıp adamının temsili resimleri basılıdır. Bunlar: Claudios Galenos (131-201) , İbn-i Sina (980-1037) , Hippocrates (Mö 460-377)