10 Şubat 2019 Pazar

PİRÎ REİS (denizci)

OSMANLI denizcisi, 1465 yılında Gelibolu'da doğdu. Akrabası olan Kemal Reis'in yanında denizciliğe başladı. Kemal Reis ile beraber Endülüs Müslümanlarının İspanyollar'dan kurtarılmasına katıldı (1486). Ayrıca; Sicilya, Korsika, Sardunya ve Fransa kıyılarına yapılan akınlara katıldı (1490-91). Osmanlı devlet hizmetine girdi. Osmanlı-Venedik savaşında gemi komutanlığı yaptı (1499-1502). Kemal Reis'in vefatından sonra Oruç Reis'in hizmetine geçti (1511).

Oruç Reis'in, Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim'e gönderdiği hediyeleri vermek üzere İstanbul'a geldi. Daha sonra tekrar Osmanlı devleti hizmetine girdi. Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferine katıldı. Padişah Kanunî Sultan Süleyman zamanında Hint Kaptanıderyalığı'na getirildi (1547). Bu görevdeyken Aden'i ele geçirdi (1551). Daha sonra 30 gemiyle hareket ederek Maskat kalesini aldı ve Hürmüz kalesini kuşattı.

Portekizliler'den aldığı hediye ve haraç karşılığında kuşatmayı kaldırarak Basra'ya döndü. Burada Portekiz donanmasının Basra körfezine gireceği haberini aldı ve 3 gemiyle Mısır'a döndü. Basra'da donanmayı bırakmakla suçlandırıldı ve Kanunî Sultan Süleyman'ın emriyle, İstanbul'dan gönderilen bir fermanla 1554' de Kahire'de idam edildi.

Eserleri: Kitab-ı Bahriye (Akdeniz kıyılarını ve adalarını detaylarıyla ele alan ünlü bir eser). 1528' de çizdiği  68 x 69 cm ebadındaki dünya haritasında Atlantik Okyanusu'nun kuzeyini ve Orta Amerika'nın o tarihlerde yeni keşfedilmiş kıyılarını, Grönland'ın Florida'ya kadar uzanan kıyılarını gösterdi.