29 Kasım 2015 Pazar

EPİKUROS: 'AZLA YETİNMEYİ BİLMELİ'

EPİKUROS milâttan önce 341 yılında Atina ya da Sisam Adası'nda doğdu. Babası öğretmen, annesi falcıydı. Çocukluğu Sisam'da (Samos) geçti. Dönemin bazı felsefe hocalarından ders aldı. Öğretmenlik yaptı, çok okudu, Midilli, Lapseki ve Atina'da dersler verdi ve bir felsefe öğretisi kurdu. Atina'da satın aldığı bir bahçeye okul kurdu (mö 306); orada dostlarıyla beraber yaşadı. Atinalılar onun heykelini diktiler. Felsefe alanında önemli çalışmalar yaptı. Milâttan önce 270 yılında (71 yaşında) öldü.

Epikuros şunları söyledi:

"Sonsuz boşlukta sonsuz atom vardır. Tesadüfler sonsuz zamanda mümkün olan herşeyi yaptı. O halde tek dünyanın bizimki olduğunu ve evrenin merkezinde yer aldığını, Tanrıların onunla özel olarak ilgilendiğini düşünmek saçmadır. Dünyalar da insanlar gibi doğar ve ölürler."

"Tanrılardan ve ölümden korkmaya gerek yoktur. Bâtıl inançlarından ve sahte korkularından arınmış kişi huzurludur. Biz varken ölüm yoktur, ölüm olduğunda ise biz olmayacağız"

"Her hazzın peşinden koşulmaz, her acıdan da kaçınılamaz. Sonu üzüntü getirecek hazlardan kaçınmalıdır. Sonu mutluluk ve haz getirecek olan acılara ise katlanmalıdır."

"Zenginlik, şan, şeref, iktidar olma arzusu limitsizdir, tatmin edilemezler. Bilge insan bunlardan vazgeçer. Cinsel arzular ve estetik zevkleri insana fazlasıyla verilmiştir. Fazlası olsa da olur olmasa da; peşinden çok koşmamalı, idareli olmalı ve üzüntü vermeyecek kadarını kullanmalıdır."

Epikurosçuluk milâttan sonra 2. yy' a kadar Roma'ya ulaştı ve halka maloldu. Epikuros'un ağırbaşlılığı mütevaziliği ve azla yetinmeyi tercih eden fikirleri vardır. Tartışmaları Rönesansa ve 17. yy' a kadar uzandı. Diderot, Gassendi, Nietzsche gibi filozofçular Epikurosçu sayılmışlardır.