Bazı
organizmaların, belirli maddelere karşı gösterdiği “aşırı hassasiyet tepkisi”. “Antijen”
ve “antikor” arasında meydana gelen
reaksiyon neticesinde ortaya çıkar.
Vücudun karşılaştığı
yabancı madde, vücutta “antikor”
denen “özel bir proteinin” üretilmesine
yol açar ve onunla birleşir. Bu birleşmenin başlattığı bir dizi reaksiyon
sonucunda, histamin, bradikinin, serotonin gibi farmakolojik olarak çok “etkin” bazı maddeler açığa çıkar. Alerji tablosunu belirleyen bu maddelerdir.
Yatkınlığı olan kişilerde,
alerji belirtilerinin ortaya çıkmasına sebep olan yabancı maddelere “allerjen” denir.
Alerji tepkisi, vücudun
alerjenle karşılaşmasından hemen “birkaç
dakika” sonra ortaya çıkabilir. Ani gelişen bu tip aşırı duyarlılık,
alerjenin, alerjik vücutta üretilerek kan ve vücut sıvılarında dolaşmakta olan “antikorla” reaksiyona girmesine
bağlıdır.
ASTIM
GELİŞİR
“Reajin”
adı verilen bu tip antikorlar, hücre
yüzeyine “bağlanma” özelliği
gösterir. Alerjen, bağlandığı “hücre zarında” değişiklikler yapar. “Histamin” gibi moleküller açığa çıkar.
Reaksiyonun bulunduğu yere göre değişen
“doku bozukluklarına” sebep olur.
Meselâ; alerjenin solunum
yoluyla “bronşlara” ulaşması
sonucunda “astım” belirtileri ortaya
çıkar. “Saman nezlesi” ve “alerjik konjunktivit” de benzer
şekilde oluşur.
Alerji tepkisi, akut “gastroenterit, ürtiker, anjiyonörotik
ödem” (özellikle yüz, gözkapakları ve dudaklarda şişme) biçiminde ve hatta “solunum güçlüğü, tansiyonun düşmesi, şok durumu” (anafilaktik şok)
gibi çok ağır genel belirtilerle ortaya çıkabilir.
CİLT
ALERJİLERİ YAVAŞ GELİŞİR
Bazan alerji tepkisi çok
daha “geç”, meselâ “bir ila üç gün” sonra da görülebilir.
Bu gecikmenin sebebi, reaksiyona hücresel bağışıklık sisteminin (lenfositlerin)
katılmasıdır.
Yavaş gelişen alerjiler,
bazı enfeksiyon hastalıklarında ve özellikle derideki “temas dermatitlerinde”
görülür...
BAZI
ALLERJENLER
Çiçek tozları, mantar
sporları, bitkisel veya hayvansal tozlar, hayvan kılları, kimyasal maddeler.
Bunlar “soluma” yoluyla vücuda
girer. Hayvansal ve bitkisel kökenli besinler, ilâçlar “sindirim” yoluyla girer. Çeşitli kimyevi maddeler, ilâçlar, dokuma
elyafı, pudra, deodorant, parfüm, sabun, şampuan, ruj, makyaj malzemesi, saç
boyası, ıslak mendil gibi ürün ve maddeler de “deri” yoluyla vücuda nüfuz ederler.
Çoğu insan için
allerjenler zararsızdır. Pek az insanda ise, muhtemelen “genetik” bir yatkınlıktan dolayı, bu maddelerle temastan sonra
aşırı duyarlık gelişir.
HANGİ
MADDE BENDE ALERJİ YAPIYOR ?
Alerji yaptığından
şüphelenilen maddeler “genellikle”
deri yoluyla verilir. Daha sonra tatbik bölgesinde alerjen maddeye karşı
kızarma, şişme, su toplama gibi belirtilerin çıkıp çıkmadığı gözlenir.
CİLT ÜSTÜ
TESTİ
Bir maddeye emdirilmiş
alerjenler, deriye yakı vasıtasıyla uygulanır. Temasla ortaya çıkan egzama tipi
alerjilerde kullanılır.
CİLT TESTİ
Alerjen madde, üstderiyi
çizerek veya çok ince bir iğne ile tatbik edilir.
MASAJLA
EMDİRME
Deri üzerine konulan
antijen maddenin, masaj yoluyla kendiliğinden derinin içine emilmesi sağlanır.
DERİ İÇİ
TESTİ
Antijen madde, iğneyle
altderi içine uygulanır. Çiçektozundan ya da benzeri soluma yoluyla alınan bir
alerjenden şüphelenilirse, madde, gözden veya burundan da verilebilir.
Kaynak : Medicana, ana yayıncılık 1993 c.12 s.21-24
