Tanzimat devrinin yenilik fikirleriyle beslenen gençleri, yapılan edebi yenilikleri yeterli bulmuyorlardı. Recaizade Ekrem Bey'in, Mekteb-i Sultani denen Galatasaray Lisesi'nde ya da Mülkiye Mektebi denilen Siyasi İlimler Akademisi'nde öğrenciliğini yapmış olanlar, yabancı dillerdeki ve bilhassa Fransız Edebiyatındaki yenilik akımlarını yakınen takibediyorlardı. Bunlardan Ahmet İhsan Bey, "Servet" gazetesinin haftalık ilâvesi olan "Servet-i Fünun" dergisini çıkarmayı 1891 de üzerine almıştı. Kısa zaman sonra İstanbul ve İzmir'den muhtelif genç şairler ve yazarlar gelerek bu dergide eserlerini yayınlamaya başladılar. Böylece "Servet-i Fünun" edebiyatı diye sonradan adlandırılacak olan ikinci bir yenilik hareketi edebiyatımızda görülür oldu.
Servet-i Fünun dergisinde eserlerini yayınlayanların düşünüşlerine göre; sanat eseri toplumu eğitecek bir araç değil, sanatçının bireysel duygu ve düşüncelerini biçimlendirmekten ibaret olmalıydı. "Sanat, sanat içindir" düsturuna göre eser vermek gerekiyordu. Dil, her türlü düşünceyi anlatmaya elverişli ve kıvrak bir hale konulmalıydı. Batılı gibi düşünüp, Batılı gibi yazmak şarttı. Ayrıca, sanatçı memleket meseleleriyle elbette ilgilenecekti, ama bunları şiirlerine, romanlarına vaaz verir veya nutuk çeker gibi doldurmamalı, üst yapının gerisinde gizlemeliydi. Çünkü maksat, önce sanat eseri yaratmaktı. Sanat bir propaganda aracı değildi.
Şiirde eski biçimler, sanatçının çağdaş duygu ve düşüncelerini anlatmaya yeterli olmadığına göre; bu dar kalıpçılıktan da çıkmak gerekiyordu. Biçim yenilikleri, öz yenilikleriyle beraber yürütülmeliydi.
Gençlerin yeni fikirlerini anlayamayan, onları kör bir Batılı hayranı ya da moda düşkünü sayan muhafazakârlarla yeni edebiyatçılar arasında tartışmalar başladı. Sonunda dergileri 1901 yılında Osmanlı Padişahı İkinci Sultan Abdülhâmit tarafından süresiz olarak kapatılıncaya kadar altı yıla yakın bir zaman, genç şairler, fikirlerini ateşli bir şekilde müdafaa ettiler ve eserler vererek örneklendirdiler.
SERVET-İ FÜNUN'UN ÜNLÜ SANATÇILARI:
Yeni yetişen gençlerin Servet-i Fünun dergisinde liderliği şiirde Tevfik Fikret, romanda Halit Ziya yapıyorlardı. Bunların çevresinde şair olarak Cenap Şahabettin, Namık Kemal'in oğlu Ali Ekrem, H. Nazım imzasıyla yazan Reşit Bey, İsmail Safa, Süleyman Nesip, Hüseyin Siret, Süleyman Nazif, Faik Ali ve Celâl Sahir Erozan vardı.
Roman ve hikâye yazarları olarak; Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit Yalçın, Ahmet Hikmet Müftüoğlu vardır.
