NAMIK KEMAL (1840 - 1888)
Tekirdağ'da doğdu. Babası memur olduğu için, çocukluğu anne tarafından dedesi Abdüllâtif Paşa'nın yanında geçti. Hususi tahsil görerek büyüdü. Sofya'da ve Kars'ta bulunduktan sonra İstanbul'a gelince, Babıâli'deki tercüme kalemine memur olarak işe başlatıldı. Burada altı ay fransızca öğrendi. Şinasi ile tanışarak onların Divanyolu'nda kendilerine "Encümen-i Şuârâ" adını verdikleri toplantılarına katıldı. Şinasi'nin çıkardığı "Tasvir-i Efkâr" gazetesine yazıyordu.
"Yeni Osmanlılar" adıyla kurulan gizli cemiyet yüzünden Şinasi 1865 yılında Paris'e kaçınca, gazetenin idaresi Namık Kemal'e kaldı. Ancak o da gazeteyi Ebuzziya Tevfik Bey'e bırakarak, Tayin edildiği Erzurum Valiliği'ne gidecek yerde, arkadaşı Ziya Paşa'yla beraber Paris'e kaçtı.
Sultan Abdülâziz, hürriyet taraflısı olan bu gençlerin halkı uyarmasından ve Meşrutiyet idaresini getirmelerinden çekiniyordu. Abdülâziz 1868 de Fransa İmparatoru'nun resmi davetlisi olarak Paris'e gelince, onlar da Londra'ya geçtiler ve Paris'te çıkarmaya başladıkları "Hürriyet" gazetesini orada çıkardılar.
İstanbul'a döndükten sonra Namık Kemal "İbret" gazetesini çıkarmaya başladı. 1873 de "Vatan Yahut Silistre" adlı kahramanlık piyesi oynanınca halk ayaklandı. Bunun üzerine Namık Kemal ve arkadaşları sürgüne gönderildiler. Namık Kemal'in yeri Kıbrıs'taki Magusa zindanıydı. 1876 da Padişah idareden indirilince onlar da İstanbul'a döndüler.
Anayasa Komisyonu'nda çalışan Namık Kemal, Sultan Murad'ın deli sayılarak yerine Abdülhamid'in geçirilmesi ve onun da meclisi dağıtması üzerine Midilli Adası'na sürüldü. Sonra oraya mutasarrıf yapıldı. Vazifesi Rodos'a oradan Sakız'a çevrildi ve orada öldü. Türbesi Gelibolu-Bolayır'dadır.
Namık Kemal, vatan şairi diye tanınmıştır, ama sadece vatan şairi değildir. Edebiyatımızda yenilik hareketinin en güçlü isimlerindendir. Şiirleri ölümünden çok sonra, 1933 de ilk defa kitap halinde toplanmıştır. Vatan Yahut Silistre, Zavallı Çocuk, Âkif Bey, Gülnihal, Kara Belâ, Celâleddin Harzemşah adlarında altı piyes yazmıştır. İntibah ve Cezmi adlarında iki romanı vardır. İkincisinin yalnız birinci cildini yazabilmiştir. Bunlardan başka; tenkit, mektup, hâtırat, makale, tarih türlerinde pek çok eseri vardır.
ŞİNASİ (1826 - 1871)
Sahibi Türk olan ilk Türkçe gazeteyi "Tercüman-ı Ahval" adıyla ve Agâh Efendi'yle beraber çıkarmıştır (1860) . Türkçe atasözlerini bir kitap halinde toplamıştır. Makale türünün ve nesir dilinin kurucularındandır. "Şair Evlenmesi" adında Batı usulü ilk komediyi yazmıştır. Türkçe ve Fransızca şiirleri vardır.
NAMIK KEMAL'DEN ÖRNEKLER:
Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini
Yoğ umuş kurtaracak bahtı kara maderini
(Düşman hançerini vatanın bağrına dayadı. Kara bahtlı anasını kurtaracak kimse yokmuş)
Ne efsunkâr imişsin âh ey didârı hürriyet
Esir-i aşkın olduk, gerçi kurtulduk esaretten
(Ey hürriyetin güzel yüzü, ne büyüleyiciymişsin ki; esirlikten kurtulduk derken, senin aşkına esir olduk)
Felek her türlü esbâbı cefasın toplasın gelsin
Dönersem kahpeyim millet yolunda bir azimetten
(Kader, eziyet için herşeyi yapsın, millet yolunda iş yapmaktan çekinmem)
